W dniu 31 maja 2014 roku IPPT PAN wystawił dwa stoiska na 18 Pikniku Naukowym Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik na Stadionie Narodowym w Warszawie. Nasze warsztaty edukacyjne "Podglądamy wodny mikroświat" i pokazy ,,Efekty pamięci kształtu nowoczesnych materiałów'' wzbudziły duże zainteresowanie odwiedzających.
 |
 |
PODGLĄDAMY WODNY MIKROŚWIAT
Koordynator: Maria L. Ekiel-Jeżewska
Zespół prowadzący: Sławomir Białecki, Marek Bukowicki, Marta Gruca, Piotr Korczyk, Joanna Markiewicz, Jakub Nowakowski, Dominika Nowicka, Tomasz Piasecki, Agnieszka Słowicka
Wolontariusze: Wiktoria Domiańska, Karol Hajduk i Julia Słowicka
Program warsztatów
Poprzez własnoręczne wykonanie cyklu doświadczeń dzieci miały okazję przekonać się, że lepkość i gęstość to dwie różne cechy płynu, a także wykryć różnice między ruchem wody w skalach mikro i makro.
Lepki czy gęsty?
Dzieci sprawdzały, jak zmierzyć lepkość, a jak gęstość wody, oleju, gliceryny i miodu. Który płyn stawia mniejszy opór przy mieszaniu, który w krótszym czasie spływa z łyżeczki, w którym szybciej opada kulka?
Jak poznać prawa mikroświata patrząc na miód?
Dzieci dowiedziały się, że można podglądać wodny mikroświat badając analogiczny ruch większych obiektów o tym samym kształcie w bardzo lepkiej cieczy, a następnie poszukiwały różnic między zachowaniem wody i miodu. Naocznie stwierdziły, że czasy zatrzymania wirującej wody i wirującego miodu znacznie się różnią, a potem przekonały się, że lepki płyn znacznie trudniej wymieszać niż wodę. Obserwowały różnicę między zachowaniem sztucznych rybek w wodzie oraz w miodzie i przekonały się, że bakterie pływają inaczej niż rybki.
Cel warsztatów
Przygotowanie i prowadzenie warsztatów edukacyjnych przez doktorantów stanowi istotną część ich wykształcenia w ramach zajęć z mikrohydrodynamiki prowadzonych w IPPT PAN, zobacz hydro.ippt.pan.pl. Doktoranci mogą pomóc zainteresowanym nauczycielom, którzy chcieliby prowadzić podobne zajęcia w szkołach. Kontakt: mekiel@ippt.pan.pl
EFEKTY PAMIĘCI KSZTAŁU NOWOCZESNYCH MATERIAŁÓW
Koordynator: Elżbieta Pieczyska
Zespół prowadzący: Dominik Kukla, Maria Staszczak, Jan Kraskowski
Czy stopy metali potrafią zapamiętać swój kształt?
Pokaz 1: Efekty pamięci kształtu w stopach TiNi
Pokazano przykłady próbek stopów z pamięcią kształtu. Omówiono ich strukturę i właściwości. Prezentowano, jak ich kształt i wymiary zmieniają się w zależności od temperatury.
Obserwowane efekty wynikają z krystalograficznie odwracalnej przemiany martenzytycznej, która może być wywołana zmianą naprężenia lub temperatury.
A JEDNAK SIĘ KRĘCI - silnik na bazie stopu z pamięcią kształtu
Pokaz 2: Zastosowanie efektu pamięci kształtu w stopach metali
Pokazano przykład praktycznych zastosowań materiałów z pamięcią kształtu.
Prosty model silnika ciała stałego, wykorzystujący efekty pamięci kształtu stopów TiNi, wykonany przez Japońskich studentów i przekazany IPPT PAN w prezencie, włożono do naczynia z gorącą wodą i demonstrowano spektakularny obrót.
Jak polimery zapamiętują kształt? Dlaczego słonecznik „podąża” za słońcem?
Pokaz 3: Efekt pamięci kształtu w polimerach
Pokazano przykłady polimerów z pamięcią kształtu; omówiono ich strukturę i właściwości. Po pierwsze, właściwość dopasowywania kształtu, która oznacza, że kształt tymczasowy polimeru może być utrwalony podczas chłodzenia poniżej charakterystycznej temperatury tych materiałów, tzw. temperatury zeszklenia Tg. Po drugie, właściwość odzyskania poprzedniego kształtu, która jest związana z tym, że kształt pierwotny, zmieniony podczas odkształcenia w temperaturze powyżej Tg, jest odzyskiwany podczas podgrzania do temperatury powyżej Tg. Wyjaśniano ponadto, dlaczego słonecznik i inne rośliny „wędrują” za słońcem.
O Pikniku Naukowym
Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik to największa w Europie impreza plenerowa poświęcona nauce i ciesząca się ogromnym zainteresowaniem. Instytucje badawcze, naukowe, uczelnie, muzea, fundacje związane z nauką oraz koła naukowe prezentują swoje osiągnięcia. Pokazują naukę w sposób zrozumiały dla odbiorców w różnym wieku, wykorzystując eksperymenty, pokazy i interaktywne eksponaty.
Pierwszy Piknik - jako Piknik Naukowy Polskiego Radia BIS - odbył się w dniu 14 czerwca 1997 r. na Rynku Nowego Miasta. W 2005 r. Piknik Naukowy został wyróżniony przez Komisję Europejską jako jeden z 10 wzorcowych europejskich projektów obszaru "Nauka i społeczeństwo". Od 2008 roku Piknik jest organizowany wspólnie przez Polskie Radio i Centrum Nauki Kopernik.