Prace IPPT PAN z roku 1994

Ośrodki porowate są przedmiotem badań różnych dyscyplin naukowych: fizyki, mechaniki, elektrotechniki, materiałoznawstwa i akustyki. Przedmiotem pracy jest porównanie metod stosowanych w mechanice teoretycznej z metodami typowymi dla akustyki. Punkt wyjścia stanowi rozpatrzenie metody statycznego uśrednienia właściwości mechanicznych ośrodków porowatych. Metoda ta pozwala na wyznaczenie zastępczych statycznych modułów sprężystości, co jednak dla potrzeb akustyki jest niewystarczające. Bardziej przydatne są metody dynamiczne, rozwinięte między innymi w pracach J.Lewandowskiego. Podstawą jest tu równanie ruchu, w którym tensorowi sprężystości przypisuje się wartość zespoloną uwzględniającą procesy dynamiczne i straty ośrodka. Przejście od zespolonego tensora sprężystości do prędkości i tłumienia fal akustycznych nie nastręcza trudności. Na tle teorii materiałów porowatych używanej w mechanice przedstawiono własną teorię właściwości akustycznych tych materiałów. Jest to teoria „poprzeczników zespolonych”, w której rozpatruje się zakłócenie rozchodzenia się fali akustycznej przez pojedynczą inkluzję w ośrodku jednorodnym. Następnie oblicza się zakłócenie wprowadzane przez zespół inkluzji posługując się pojęciem gęstości poprzeczników. Wynikają stad ogólne wzory na prędkość i tłumienie fali akustycznej w funkcji gęstości poprzeczników. Rozpatrzono przykłady inkluzji sferycznej w ośrodku płynnym i pustej inkluzji sferoidalnej w ośrodku stałym. Praca zawiera też wyniki badań doświadczalnych weryfikujących teorię „poprzeczników zespolonych”. Pomiary dotyczyły prędkości rozchodzenia się fali ultradźwiękowej w porcelanie elektrotechnicznej o różnym stopniu porowatości i w glicerynie z zawiesiną w postaci szklanych kulek.

KOWALCZYK Maciej

Analiza stanów pokrytycznych w układach sprężystych i niesprężystych.

(Praca doktorska).

Warszawa 1994 s. 162.

Prace IPPT 1/1994.

W rozprawie podjęto szeroki zakres zagadnień, dla których wspólnym mianownikiem jest analiza stanów pokrytycznych w układach sprężystych i niesprężystych. Praca składa się z dwóch zasadniczych części, przy czym w pierwszej główny nacisk położono na zagadnienia modelowania stanów pokrytycznych, natomiast w drugiej na analizę metod numerycznych (tzw. metod kontynuacji) stosowanych w rozwiązywaniu zagadnień nieliniowych. Jako oryginalne elementy modelowania stanów pokrytycznych można wymienić połączenie teorii plastyczności z energetycznym warunkiem pękania, uwzględnienie zmienności i cykliczności form zniszczenia materiału kruchego pod stemplem oraz połączenie teorii plastyczności z uproszczonym opisem zjawiska lokalizacji wzdłuż linii nieciągłości. Przedstawiono rozwiązania analityczne trzech zagadnień nieliniowych dla układów wykonanych z materiałów sprężysto-krucho plastycznych i sprężysto-idealnie plastycznych. Dalej przedstawiono podstawy analityczne metod kontynuacji, w tym przeanalizowano znaczenie parametryzacji zagadnień nieliniowych, podano metodę wyboru parametrów sterujących opartą o analizę rzędu prostokątnej macierzy jednorodnego układu równań przyrostowych i nową metodę wyboru ścieżki równowagi wychodzącej z punktu bifurkacji. Podano ogólny schemat metod kontynuacji oparty o analizę rzędu macierzy korekcyjnego układu równań. Rozważania teoretyczne uzupełniono rozwiązaniami numerycznymi problemów nieliniowych dla układów prętowych oraz zagadnienia dekohezji plastycznej tarczy prostokątnej z karbem.

KUBZDELA Henryk

Automatyczna ekstrakcja wybranych cech widmowych mowy.

Warszawa 1994 s. 19.

Prace IPPT 2/1994.

W modelowaniu procesu dekodowania informacji zawartej w wypowiedzi operacja automatycznego rozsegmentowania sygnału mowy na podstawowe dźwięki fonetyczne okazuje się szczególnie trudną. Podstawę takiej segmentacji powinny stanowić cechy widmowe, które charakteryzują obrazy spektrograficzne różnych dźwięków mowy. Sygnał mowy posiada niestety właściwości, które utrudniają ekstrakcję tych cech. Utrudnienie stwarzają też niedoskonałości cyfrowej analizy akustycznej sygnału. Założono, że charakterystyczne cechy widmowe dźwięku zawierają się przede wszystkim w poziomie i częstotliwości najsilniejszej składowej oraz składowych przypadających w pobliżu punktów widma amplitudowego wskazanych przez położenia ekstremów funkcji (FMOW) modelującej kształt obwiedni widma. Dyskretny przebieg tej funkcji uzyskuje się poprzez dwustopniowe przekształcenie wygładzające widma amplitudowego. Na przykładach pokazano wyniki działania procedur wyznaczania przedziałów wypukłości i wklęsłości oraz położenia ekstremów FMOW. Zamieszczono przykłady wskazujące na segmentacyjne walory informacji zawartej w przebiegach czasowych poziomu widma w punktach wskazanych przez maksima FMOW.

CIARKOWSKI Adam

Dyfrakcja fal elektromagnetycznych na ekranach umieszczonych na granicy ośrodków dielektrycznych.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1994 s. 108.

Prace IPPT 4/1994.

Praca dotyczy zagadnienia ugięcia fal elektromagnetycznych na doskonale przewodzących, nieskończenie cienkich ekranach, umieszczonych w płaszczyźnie rozdziału dwóch różnych ośrodków dielektrycznych.

Wychodząc od rozwiązań ścisłych dwuwymiarowych zagadnień dyfrakcji fal płaskich typu E i H na półpłaszczyźnie skonstruowano rozwiązanie ścisłe dla przypadku trójwymiarowego (skośny kierunek padania fali płaskiej względem krawędzi półpłaszczyzny). Z wykorzystaniem analizy asymptotycznej całek konturowych znaleziono niejednostajne i quasi-jednostajne, wysokoczęstotliwościowe rozwinięcia asymptotyczne tego rozwiązania. Przeprowadzono interpretację fizyczną zjawisk zachodzących w procesie ugięcia fali padającej oraz związków występujących między falami dyfrakcyjnymi i bocznymi w otoczeniu płaszczyzny rozdziału ośrodków.

Rozwiązania asymptotyczne otrzymane dla szczególnego kształtu ekranu, jakim jest półpłaszczyzna oraz uzyskana analiza fizyczna zjawisk falowych posłużyły z kolei do zapostulowania, a następnie znalezienia niejednostajnego i quasi-jednostajnego rozwiązań asymptotycznych dla ekranu z krawędzią krzywoliniową. Przedstawiono opartą na heurystycznych rozważaniach promieniowych procedurę prowadzącą do konstrukcji tych rozwiązań. Rozwiązanie niejednostajne opisane jest przez funkcje elementarne i obowiązuje wszędzie poza otoczeniem granic cienia występujących w zagadnieniu fal i otoczeniem kaustyk fal dyfrakcyjnych. Rozwiązanie quasi-jednostajne wyrażone jest przy pomocy całki Fresnela i funkcji Webera rzędu 1/2 i 3/2 i jest ciągle na wspomnianych granicach. Z dala od tych granic przechodzi w rozwiązanie niejednostajne. Podobnie jak rozwiązanie niejednostajne, nie obowiązuje ono w otoczeniu kaustyk fal dyfrakcyjnych - szczególności w otoczeniu krawędzi ekranu.

JĘDRZEJUK Hanna

Matematyczne modelowanie termodynamicznych właściwości czynników chłodniczych i roboczych pomp ciepła.

Warszawa 1994 s. 47.

Prace IPPT 6/1994.

W pracy zamieszczono równania do obliczania właściwości termodynamicznych czynników chłodniczych i roboczych pomp ciepła oraz podano stałe do tych równań dla: R11, R12, R12B1, R13, R13B1, R22, R23, R113, R114, R115, R133a, R142b, R500, R502, R503.

Opisano uproszczoną metodę wyznaczania wybranych właściwości:

R12, R22, R114, R502, R717.

BLINOWSKI Andrzej

Obroty ciał odkształcalnych. Część I - Geometria i kinematyka.

Warszawa 1994 s. 112.

Prace IPPT 7/1994.

Opracowanie zawiera opis geometryczny i kinematyczny obrotu obiektów materialnych i niematerialnych, związanych z odkształcanym ośrodkiem materialnym. Obroty brył sztywnych i ich kinematyka rozpatrywane są jako przypadek szczególny ruchów ciał odkształcalnych. W celu ujednolicenia języka opisu obrotów i dużych odkształceń ośrodka opis prowadzony jest konsekwentnie przy pomocy tensorów ortogonalnych i ich pochodnych czasowych. Dla ułatwienia lektury tekst zaopatrzono w liczne odnośniki przypominające, reinterpretujące i komentujące ważne zależności szeroko rozumianego rachunku tensorowego, niektóre z nich są wyprowadzone od podstaw. Rozdział pierwszy, obok dwóch wstępnych podrozdziałów, zawiera opis geometrii przestrzeni orientacji (zbioru tensorów obrotu) jako trójwymiarowej podrozmaitości dziewięciowymiarowej przestrzeni liniowej tensorów drugiego rzędu. Badane są zarówno lokalne, jak i globalne własności przestrzeni orientacji, funkcje określone na tej przestrzeni oraz operatory różniczkowe. Rozdział drugi, poświęcony kinematyce zawiera opis pochodnych czasowych tensorów obrotu oraz ich usytuowanie w przestrzeni stycznej do rozmaitości obrotów. Rozpatrywana jest także kinematyka w przestrzeni orientacji, w szczególności wyprowadza się lokalne prawo bilansu dla funkcji rozkładu orientacji. Trzeci rozdział poświęcony jest geometrii i kinematyce obrotów obiektów związanych z deformującym się ośrodkiem ciągłym, takich jak: włókna i powierzchnie materialne oraz tzw. repery Mandela, wprowadzone w celu opisu obrotów w teorii plastyczności. Rozważane są także prędkości obrotów układów kierunków głównych tensorów symetrycznych, dla których wyprowadzono zamknięte wzory. Ostatni podrozdział poświęcony jest opisowi ewolucji krzywizn włókien i powierzchni materialnych (zginaniu i prędkości zginania) przez charakterystyki ruchu ośrodka (drugie gradienty pól deformacji i prędkości). Układ i dobór materiału oraz sposób jego wyłożenia mają na względzie raczej interpretację i poglądowość, niż rygorystyczną ścisłość matematyczną.

CIEĆWIERZ Wojciech, PŁOWIEC Ryszard

Wpływ impedancji generatora i obwodów pośrednich na impedancję plazmy w zastosowaniu do napylania magnetronowego cienkich warstw w polu wielkiej częstotliwości.

Warszawa 1994 s. 18.

Prace IPPT 8/1994.

W oparciu o pomiary parametrów napylania magnetronowego w polu w.cz. tj. pojemności i przewodności plazmy w czasie wyładowania plazmowego w funkcji ciśnienia cząstkowego argonu oraz dostarczonej mocy z generatora wielkiej częstotliwości, dokonano obliczeń elementów układu dopasującego wyrzutnię magnetrową do oporności falowej kabla prowadzącego energię w.cz. z generatora. Opisano wykonany układ dopasowujący oraz omówiono jego działania w praktyce.

DOMAGAŁA Piotr, RICHTER Lutosława

Automatyczna klasyfikacja spółgłosek trących języka polskiego na bazie optymalizacji przestrzeni parametrów.

Warszawa 1994 s. 31.

Prace IPPT 9/1994.

Przedmiotem niniejszej pracy jest zbadanie możliwości automatycznej klasyfikacji i rozpoznawania głosek trących w oparciu o pewną kombinację liniową wartości funkcji autokorelacji. Przeprowadzenie automatycznej klasyfikacji spółgłosek trących stanowi jeden z etapów pracy, w ramach której dokonana zostanie klasyfikacja wszystkich głosek języka polskiego dla celów automatycznego rozpoznawania mowy niezależnie od kontekstu fonetycznego oraz mówcy. Badania przeprowadzono na materiale fonetycznym obejmującym 166 logatomów z głoskami trącymi o strukturze CVCV i VCCV. Łączna liczba kontekstów dla każdej ze spółgłosek wyniosła około 20. Klasyfikację przeprowadzono oddzielnie dla 5 głosów kobiecych, dla 5 głosów męskich oraz łącznie, dla obu tych grup. Uzyskano odpowiednio 60%, 69% i 60% poprawnych klasyfikacji. Wyniki te są o około 10% lepsze od wyników uzyskanych w oparciu o klasyczną analizę dyskryminacyjną (tu: program CSS:Statistica 3.1). Przy zastosowaniu metod analizy skupień i skalowania wielowymiarowego uzyskano informacje o wzajemnych podobieństwach obrazów akustycznych tych głosek wraz z odniesieniem do badań percepcyjnych.

OWSIANNY Mariusz

Badanie wpływu wysokości głosu na percepcję syntetycznych samogłosek polskich.

Warszawa 1994 s. 19.

Prace IPPT 10/1994.

Przeprowadzono badanie oddziaływania współzależności między wysokością głosu a częstotliwościami formantowymi na percepcję samogłosek syntetycznych.

Wykorzystując software`owy, formantowy syntezator mowy SMOK pracujący w układzie szeregowo-równoległym wg. systemu D.H.Klatta, umożliwiający generację sygnału mowy o dobrej naturalności brzmienia resyntetyzowano samogłoski polskie: /i/, /e/, /a/, /o/, /u/ wypowiedziane przez kobiecych i męskich spikerów. Te prototypowe głoski poddano modyfikacji. Zmieniono częstotliwość podstawową F0 w zakresie ± 1 oktawa w stosunku do zarejestrowanego uprzednio przebiegu tego parametru.

W przeprowadzonych badaniach odsłuchowych brało udział 15-tu słuchaczy w tym 5 kobiet i 10-ciu mężczyzn. Słuchacze mieli za zadanie zidentyfikować prezentowane w kolejności losowej samogłoski.

Wyniki wskazują, że w percepcyjnej identyfikacji samogłosek istotne znaczenie ma nie tylko samo położenie formantów na skali częstotliwości, lecz również ich relacja do F0. Istnienie niedopasowania pomiędzy częstotliwościami formantowymi i wysokością głosu prowadzi do zmiany katergorii fonetycznej.

ZAWISTOWSKI Jacek

Wyznaczanie symetrii zmodyfikowanego równania NLS dla plazmy.

Warszawa 1994 s. 29.

Prace IPPT 11/1994.

Zaproponowano metodę bezpośredniego, bez przechodzenia do układu równań różniczkowych dla momentów, wyznaczania grup symetrii równań różniczkowo-całkowych. Zastosowano tę metodę do badania symetrii zmodyfikowanego (nielokalnego) równania NLS. Równanie to opisuje zachowanie się obwiedni solitonów Langmuira w plazmie.

RANACHOWSKI Jerzy, ADAMCZYK Eugeniusz, RZESZOTARSKA Jadwiga, OPILSKI Aleksander, URBAŃCZYK Marian, JAKUBIK Wiesław

Wykorzystanie akustycznych fal powierzchniowych do analizy gazów. Aparatura i doświadczenie.

Warszawa 1994 s. 24.

Prace IPPT 12/1994.

W ostatnich latach obserwuje się intensywny rozwój nowych metod diagnozowania stanu środowiska naturalnego człowieka. Wśród nowych metod badawczych na szczególną uwagę zasługują metody akustyczne, oparte na wykorzystaniu propagacji fal powierzchniowych (SAW) w układach warstwowych, w których aktywną chemicznie warstwą jest związek makromolekularny. W pracy przedstawiono wyniki badań oddziaływania wybranej grupy gazów i par rozpuszczalników organicznych na własności akustyczne cienkiej warstwy ftalocyjaniny miedzi CuPc. Opisano również opracowaną i wykonaną w IPPT aparaturę do stosowania tej metody.

NOWAK Ignacy

Wersja eksperymentalna systemu MZT (mowy z tekstu) z zewnętrznym sterowaniem FO.

Warszawa 1994 s. 28.

Prace IPPT 14/1994.

Wersja systemu mowy polskiej z tekstu, przedstawiona w niniejszej pracy, utworzona jest na bazie systemu MZT opisanego w [4]. W system wbudowano dodatkowe funkcje, pozwalające na wpisywanie do edytowanego tekstu ortograficznego komend sterujących składową frazową oraz parametrami ruchów akcentowych. Umożliwia to tworzenie serii zmodyfikowanych konturów intonacyjnych w wygłaszanych przez system tekstach. Kontrolę uzyskanych efektów ułatwia ilustracja graficzna przebiegu częstotliwości podstawowej w zdaniach ostatnio „wypowiedzianych” przez system. Dana wersja systemu mowy z tekstu zaprojektowana jest jako narzędzie badawcze, wspomagające poszerzanie i udoskonalanie zbioru reguł automatycznego tworzenia konturów intonacyjnych, co pozwoli na generowanie w systemie MZT w pełni zautomatyzowanym [4] wypowiedzi o bardziej urozmaiconym i precyzyjniej ukształtowanym przebiegu częstotliwości podstawowej.

BZOWSKA Dorota, CHYRCZAKOWSKI Stanisław, DZIENISZEWSKI Wojciech, JĘDRZEJUK Hanna, KOSSECKA Elżbieta, LASKOWSKI Leszek, MOŁDACH Joanna

Podstawy modelowania procesów cieplno-wilgotnościowych w budynkach.

Warszawa 1994 s. 153.

Prace IPPT 15/1994.

W niniejszej pracy przedstawiono szereg zagadnień dotyczących podstaw modelowania procesów cieplno-wilgotnościowych w budynkach w aspekcie racjonalizacji zużycia energii eksploatacyjnej.

W poszczególnych rozdziałach omówiono:

I. IV. modelowanie fizyczne i energetyczne budynków mieszkalnych,

II. V. analizę procesów przenikania ciepła przez przegrody budynku,

III. VI. wpływ wentylacji na bilans cieplny budynku energetycznego w różnych strefach klimatycznych,

IV. VII. zagadnienia modelowania pomp ciepła w układach grzewczych w budownictwie mieszkaniowym,

V. VIII. procedury uproszczonego określania potrzeb cieplnych energooszczędnych budynków,

VI. IX. optymalizację termicznej izolacji obiektów zagłębionych w gruncie na minimum strat ciepła.

JANICKI Krzysztof L.

Zjawiska bifurkacji subharmonicznych, ucieczki i przejścia do chaosu w nieliniowym oscylatorze. Metody perturbacyjne a eksperyment numeryczny.

(Praca doktorska).

Warszawa 1994 s. 127.

Prace IPPT 16/1994.

SUPEL Jerzy A.

Jak zacząć z UNIXem¹.

Warszawa 1994 s. 78.

Prace IPPT 17/1994.

JANECKI Dariusz

Sygnały pobudzające w adaptacyjnych układach sterowania.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1994 s. 179.

Prace IPPT 13/1994.

W pracy omówiono własności wybranych adaptacyjnych układów sterowania oraz przedstawiono metody stosowane w analizie tych układów. Szczególny nacisk położony został na zagadnienia teoretyczne związane ze stabilnością, zbieżnością i odpornością układów adaptacyjnych, a zwłaszcza na znaczenie, jakie dla wymienionych własności ma jednostajne pobudzenie sterowanego obiektu. Oprócz rezultatów znanych, które znalazły już sobie trwałe miejsce w teorii, przedstawione są również wyniki nowe, publikowane po raz pierwszy, dotyczące odporności układów adaptacyjnych. Jako uzupełnienie i ilustrację rozważań teoretycznych podany jest przykład zastosowania regulatorów adaptacyjnych do sterowania drganiami wirników elastycznych.

Praca składa się ze wstępu, ośmiu rozdziałów i dodatku. W rozdziale 1 przedstawione zostały główne pojęcia i metody stosowane w teorii adaptacyjnych układów sterowania oraz obecny stan wiedzy dotyczący własności układów adaptacyjnych. Rozdziały 2, 3 i 4 stanowią odrębną i zamkniętą całość i są próbą współczesnego ujęcia podstaw teorii adaptacyjnych układów sterowania. Rozdział 2 dotyczy zagadnień związanych z identyfikacją na bieżąco parametrów obiektów dynamicznych. Dokonano w nim przeglądu wybranych algorytmów identyfikacji oraz podano ich podstawowe własności. Omówiono również zagadnienie parametryzacji układów dynamicznych i zagadnienie identyfikacji z ograniczeniami. W rozdziale 3 opisano najbardziej znane rodzaje regulatorów adaptacyjnych oraz podano wyniki dotyczące stabilności adaptacyjnych układów sterowania. Rozdział 4 poświęcony jest własnościom i zastosowaniom sygnałów jednostajnie pobudzających. Zdefiniowano tu klasę jednostajnie pobudzających sygnałów skalarnych dla układów ciągłych i dyskretnych w czasie, podano warunki zbieżności wybranych algorytmów adaptacyjnych oraz przykłady zastosowania sygnałów pobudzających do syntezy globalnie stabilnych adaptacyjnych algorytmów przesuwania biegunów Dodatkowo omówiono zagadnienie jednostajnego pobudzenia w układach z zakłóceniami prawie okresowymi. Następne trzy rozdziały pracy poświęcone są zagadnieniom bardziej specjalistycznym. W rozdziale 5 przedstawiony został oryginalny dowód odporności adaptacyjnych układów sterowania wykorzystujący założenie o jednostajnym pobudzeniu sygnału sterującego. W rozdziale 6 omówione zostało zagadnienie identyfikacji na bieżąco przy słabym pobudzeniu obiektu. Dokonano tu klasyfikacji wybranych algorytmów identyfikacji pod kątem wpływu słabego pobudzenia obiektu na jakość identyfikacji oraz zaproponowano szereg metod poprawiających szybkość zbieżności w regulatorach adaptacyjnych. Rozdział 7 zawiera przykład zastosowania regulatorów adaptacyjnych do sterowania drganiami wirników elastycznych. W rozdziale 8 wskazano na możliwe kierunki prowadzenia dalszych badań związanych z tematyką pracy oraz na przewidywane ogólne tendencje w rozwoju adaptacyjnych układów sterowania.

MEISSNER Mirosław

Oscylacje samowzbudne w rurociągu z zamkniętymi odgałęzieniami.

Warszawa 1994 s. 40.

Prace IPPT 18/1994.

W pracy zaprezentowano wyniki badań zjawiska wytwarzania oscylacji samowzbudnych w rurociągu z zamkniętymi odnogami.

Przedmiotem badań były pomiary częstotliwości i poziomu oscylacji akustycznych w trzech różnych układach doświadczalnych: rurociąg z pojedynczą odnogą, rurociąg z dwoma różnie usytuowanymi odnogami, rurociąg z trzema odnogami.

Badania rurociągu z dwoma odnogami wykazały, że znaczne zmiany częstotliwości drgań występują w takich zakresach długości odnóg, w których w przypadku rurociągu z pojedynczą odnogą następuje wzbudzenie oscylacji akustycznych. Oznacza to, że zmiany częstotliwości są efektem sprzężenia zwrotnego pomiędzy sygnałami akustycznymi powstających w obu odnogach. Oddziaływanie to powoduje dla określonych długości odnóg wzrost lub zmniejszenie poziomu wytwarzanych oscylacji. Jest to szczególnie widoczne w przypadku rurociągu z trzema odnogami, gdzie dla pewnych długości odnóg następuje wzmocnienie amplitudy drgań (ok. 5dB) lub całkowite wytłumienie oscylacji (ok. 25dB dla składowej dyskretnej). W warunkach kompensacji drgań zmniejszenie całkowitego poziomu hałasu w rurociągu jest rzędu 15 dB.

MEISSNER Mirosław

Zjawisko nieliniowości przy oddziaływaniu ciśnienia akustycznego na rezonator Helmholtza.

Warszawa 1994 s. 50.

Prace IPPT 19/1994.

Zamierzeniem niniejszej pracy była analiza teoretyczna i doświadczalna zjawiska nieliniowości występującego przy dużych ciśnieniach akustycznych działających na rezonator Helmholtza. W rozdziale 2 pracy przedstawiono teoretyczny model zjawiska uwzględniający efekt zwężenia linii prądu za otworem rezonatora podczas tworzenia zaburzeń turbulentnych. Z bilansu ciśnień po obu stronach otworu uzyskano równanie opisujące drgania układu rezonansowego. W równaniu tym straty na skutek nieliniowości określa rezystancja proporcjonalna do amplitudy prędkości akustycznej w otworze rezonatora.

W rozdziale 3 przedstawiono rezultaty pomiarów współczynnika pochłaniania rezonatora przy stałym ciśnieniu fali padającej oraz rezystancji i reaktancji przy stałym ciśnieniu w denku rezonatora. Zastosowana procedura pomiarowa umożliwia wyznaczenie ogólnej zależności pomiędzy nieliniową rezystancją strat a amplitudą prędkości w otworze. Uzyskane wyniki badań wykazały, że ciśnienie działające na rezonator może w zasadniczy sposób wpływać na jego własności pochłaniające, a obserwowany doświadczalnie spadek współczynnika pochłaniania dla dużych amplitud ciśnienia jest konsekwencją wzrostu strat na skutek nieliniowości.

SKUBIS Jerzy, RANACHOWSKI Jerzy, BOCZAR Tomasz, LORENC Marcin

Analiza możliwości wykorzystania metody wzorcowania Hsu-Nielsena w układach do pomiaru EA od wyładowań niezupełnych.

Warszawa 1994 s. 38.

Prace IPPT 20/1994.

Tematem pracy jest analiza możliwości zastosowania metody wzorcowania Hsu-Nielsena do pomiaru EA od wyładowań niezupełnych. W pierwszej części przedstawiono ideę oraz sposób przeprowadzania wzorcowania umożliwiający prawidłową kalibrację toru pomiarowego. Druga część zawiera badania eksperymentalne, które obejmowały wzorcowanie dwóch różnych analizatorów emisji akustycznej, Izoldy oraz Demy 34. Na koniec przedstawiono uwagi praktyczne umożliwiające prawidłowe kalibrowanie układów w warunkach technicznych.

BALCERZAK Andrzej, PŁOWIEC Ryszard

Charakterystyka i konstrukcja zbudowanego w IPPT stanowiska do ultradźwiękowego badania zjawisk relaksacyjnych w cieczach w zakresie częstotliwości 10 - 150 MHz.

Warszawa 1994 s. 16.

Prace IPPT 21/1994.

W niniejszej pracy opisano zasadę działania oraz konstrukcję stanowiska do pomiarów prędkości i tłumienia fal ultradźwiękowych w cieczach. Pomiary takie są niezbędne do budowania zjawisk relaksacyjnych zachodzących w ośrodkach ciekłych.

Opisywane stanowisko służy do pomiaru prędkości fazowej, prędkości grupowej oraz współczynnika tłumienia fal ultradźwiękowych w cieczach w zakresie częstotliwości 10 - 150 MHz. Podstawy teoretyczne tych pomiarów omówione są w [1-3].

LASKOWSKI Leszek

Efektywność energetyczna systemów biernego ogrzewania słonecznego.

Warszawa 1994 s. 30.

Prace IPPT 22/1994.

Sformułowano równania dobowego bilansu ciepła w matematycznym modelu systemów biernego ogrzewania słonecznego. Z uwzględnieniem warunku periodyczności przeprowadzono analizę stanów termicznych przegród budowlanych spełniających w systemie funkcję zasobnika ciepła. Na tej podstawie wyprowadzono zależności określające ciepło słoneczne wykorzystane do ogrzewania pomieszczeń we współpracy rozważanych systemów z konwencjonalnym urządzeniem grzewczym. Zdefiniowano miernik efektywności energetycznej biernego ogrzewania słonecznego oraz podano sposób ich obliczania.

Niniejsze opracowanie stanowi suplement do monografii autora pt.”Systemy biernego ogrzewania słonecznego - zagadnienia funkcjonowania i efektywności energetycznej” opublikowanej w Studiach z Zakresu Inżynierii, nr 34 (1993). Zweryfikowano zawarte tam wyrażenia charakteryzujące ilość ciepła słonecznego wykorzystanego w ciągu doby do ogrzewania pomieszczeń oraz rozwinięto i uogólniono rozważania dotyczące określenia mierników efektywności energetycznej systemów. Zachowano wprowadzone wcześniej określenia i definicje nowych pojęć, jak również oznaczenia podstawowych wielkości fizycznych.

DIETRICH Lech, KOWALEWSKI Zbigniew L.

Rozwój anizotropowych własności miedzi pod wpływem deformacji plastycznej przy pełzaniu i monotonicznym obciążaniu.

Warszawa 1994 s. 42.

Prace IPPT 23/1994.

W pracy przedstawiono doświadczalną analizę wartości plastycznych miedzi elektrolitycznej w stanie wyjściowym oraz poddanej różnym typom wstępnej deformacji. Analizy dokonywano na podstawie położenia i wymiarów wyznaczonych powierzchni plastyczności. W pierwszym etapie badań określono pierwotną powierzchnię metodą naprzemiennych i jednakowych nakłuć jednej próbki, która stanowiła punkt wyjściowy przy porównaniach powierzchni plastyczności wyznaczonych dla tego samego materiału z celowo wprowadzonym odkształceniem. W kolejnych etapach programu doświadczeń zadawano wstępne deformacje o tych samych wartościach w procesie pełzania, przeprowadzonym w stałej podwyższonej temperaturze przy stałym poziomie naprężenia, oraz drogą monotonicznego obciążania w temperaturze otoczenia. Po doprowadzeniu deformacji próbek do z góry przyjętego poziomu odkształcenia następowało określanie powierzchni plastyczności metodą naprzemiennych nakłuć podobnie jak przy wyznaczaniu powierzchni pierwotnej. Uzyskano rezultaty doświadczalne były aproksymowane przy założeniu anizotropowego warunku plastyczności.

DIETRICH Lech, KIRYK Romuald, TURSKI Karol

Zmiany anizotropii stopu aluminium pod wpływem wyżarzania.

Warszawa 1994 s. 40.

Prace IPPT 24/1994.

Wyżarzone w paru temperaturach próbki rurkowe z PA6 badano pod obciążeniem złożonym z siły osiowej i momentu skręcającego. Zauważono efekt nierównomiernej zmiany anizotropii plastycznej po wyżarzeniu w różnych temperaturach. Pokazano powierzchnie plastyczności i wykresy zmiany ich parametrów w funkcji temperatury wyżarzania. Powierzchnie plastyczności można opisać elipsą o proporcji osi zmieniającej się od 2 do 1,95 ze wzrostem temperatury wyżarzania.

KOWALEWSKI Zbigniew L., ŚLIWOWSKI Marek, SOCHA Grzegorz

Wpływ różnokierunkowej deformacji cyklicznej na ewolucję powierzchni plastyczności stali 18G2A.

Warszawa 1994 s. 50.

Prace IPPT 25/1994.

Prezentowana praca dotyczy badań doświadczalnych w złożonym stanie naprężenia, przeprowadzonych w celu określenia wpływu różnych form deformacji plastycznej na własności plastyczne stali niskostopowej 18G2A. Doświadczenia przeprowadzono na cienkościennych próbkach rurkowych w stanach naprężenia równomiernie pokrywających obszar wszystkich czterech ćwiartek płaszczyzny naprężenia (s_x1 , i _xy). W pierwszym etapie badań wyznaczono metodą testowania wielu próbek powierzchnię plastyczności materiału w stanie dostawy, która stanowiła punkt odniesienia do porównań zmian własności materiału pod wpływem celowo wprowadzonej deformacji. Program badań materiału z deformacją wstępną obejmował próby, w których odkształcenia początkowe wprowadzono w postaci (1) obciążeń cyklicznych w wybranych kierunkach płaszczyzny naprężenia (s_x1
,i _xy), (2) procesu monotonicznego obciążenia. Wartości odkształceń dla obu form procesów deformacyjnych były jednakowe. Bezpośrednio po zakończeniu etapu wstępnego odkształcania przeprowadzono testy mające na celu określenie powierzchni plastyczności materiału z zadaną historią deformacji. Powierzchnie plastyczności w tym przypadku wyznaczono metodą sekwencyjnego nakłuwania powierzchni dla każdej z testowanych próbek.

W pracy wykazano, że przyjęty program obciążeń cyklicznych wywoływał w badanym materiale efekt osłabienia wyrażający się zmniejszeniem wymiarów powierzchni plastyczności materiału po cyklowaniu w stosunku do wielkości powierzchni dla stali w stanie dostawy. Stopień osłabienia badanej stali uzależniony był od kierunku deformacji cyklicznej i osiągał maksymalną wartość na kierunkach pokrywających się z kierunkami cyklowania. Deformacja zadawana w procesie monotonicznego rozciągania, o wartości jednakowej jak w programie cyklicznym, wywoływała większe osłabienie w stosunku do materiału cyklowanego.

DIETRICH Lech, KIRYK Romuald, SOCHA Grzegorz, ŚLIWOWSKI Marek

Identyfikacja plastycznej anizotropii stopu aluminium.

Warszawa 1994 s. 49.

Prace IPPT 26/1994.

W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych w złożonych stanach naprężenia na cienkościennych próbkach rurkowych poddanych różnym kombinacjom jednocześnie działającej siły osiowej (rozciągającej lub ściskającej) i dwukierunkowego momentu skręcającego. Próbki wykonano z wyciskanego, pełnego pręta ze stopu aluminium PA6.

Zasadniczym celem pracy było określenie rodzaju anizotropii plastycznej i wyznaczenie jej współczynników na podstawie badań w złożonych stanach naprężeń przy wykorzystaniu wielu próbek, z których każdą obciążano wzdłuż różnych proporcjonalnych dróg w rozpatrywanej przestrzeni naprężeń. Do aproksymacji punktów doświadczalnych opisujących kształt i położenie powierzchni plastyczności materiału wykorzystano anizotropowy warunek plastyczności Misesa (1928) w wersji uwzględniającej efekt Bauschingera.

Przedstawiono również porównanie tak wyznaczonej powierzchni plastyczności materiału z powierzchniami otrzymanymi na podstawie stosowanego często, uproszczonego schematu badań, w którym wykorzystuje się tylko jedną próbkę obciążaną kolejno różnymi stanami naprężenia.

DIETRICH Lech, KOWALEWSKI Zbigniew l., ŚLIWOWSKI Marek

Zmiany parametrów anizotropii stopu aluminium pod wpływem deformacji cyklicznej.

Warszawa 1994 s. 48.

Prace IPPT 27/1994.

W pracy przedstawiono wyniki badań doświadczalnych dotyczących wpływu wieloosiowej cyklicznej plastycznej deformacji na zmianę stałych anizotropii stopu aluminium PA6 w płaskim stanie naprężenia. Doświadczenia wykonano na cienkościennych próbkach rurkowych obciążanych jednocześnie kombinacją siły osiowej i rewersyjnego momentu skręcającego. Próbki wykonano z prętów w stanie dostarczonym z huty i badania początkowej powierzchni plastyczności potwierdziły silną anizotropię stopu, nabytą w procesie wytwórczym.

Zasadniczym celem pracy było stwierdzenie, w jakim stopniu materiał o wstępnie ukształtowanej teksturze w procesie obróbki plastycznej jest wrażliwy na różnokierunkową cykliczną deformację plastyczną. Badania wykazały, że plastyczne zachowanie stopu bardzo silnie zależy od kierunku wstępnych obciążeń cyklicznych względem głównej osi anizotropii związanej z osią pręta. Stwierdzono, że złożone różnokierunkowe obciążenia cykliczne nie powodują zmiany głównej osi anizotropii związanej z osią próbki. Objawiało się to brakiem obrotu powierzchni plastyczności odpowiadających wszystkim drogom wstępnej deformacji. Kierunek wstępnego obciążenia cyklicznego ma tylko wpływ na zmianę wymiarów osi powierzchni plastyczności pokrywającej się z osią pręta, jednocześnie praktycznie pomijane są zmiany osi powierzchni plastyczności prostopadłej do głównej osi anizotropii. Największe zmiany wymiarów powierzchni plastyczności zachodzą dla wstępnych obciążeń pokrywających się z kierunkiem początkowej anizotropii badanego stopu. Dla celów porównawczych pokazano, że cykliczna deformacja plastyczna powoduje większą zmianę wymiarów powierzchni plastyczności niż monotoniczna deformacja o takich samych odkształceniach plastycznych.

RANACHOWSKI Jerzy, RANACHOWSKI Zbigniew, ZABOKLICKI Adam

Pomiary emisji akustycznej (EA) w trakcie laserowej obróbki ceramiki.

Warszawa 1994 s. 12.

Prace IPPT 28/1994.

W pracy opisano wyniki pomiarów emisji akustycznej generowanej w trakcie naświetlania laserem trzech materiałów ceramicznych. W analizie wyników wyróżniono dwa zakresy obciążenia termicznego materiału: nie wywołujący makroskopowych zmian strukturalnych oraz wywołujący lokalne przetopienie i rozwój rys. W obu zakresach porównano energię oryginału EA generowanego przez wiązkę lasera w badanych strukturach ceramicznych, charakteryzujących się różnymi współczynnikami absorpcji promieniowania. Ponadto przedstawiono sposób obliczania energii emisji akustycznej rejestrowanej w procesie obciążania próbki ceramicznej szokiem termicznym.

DIETRICH Lech, KOWALEWSKI Zbigniew L., ŚLIWOWSKI Marek, SOCHA Grzegorz

Charakterystyka cyklicznych właściwości stopu aluminium na podstawie badań w złożonym stanie naprężenia.

Warszawa 1994 s. 60.

Prace IPPT 29/1994.

Celem pracy jest doświadczalne określenie właściwości stopu aluminium, oznaczonego zgodnie z polską normą symbolem PA6, poddanego wstępnym obciążeniom cyklicznym w złożonym stanie naprężenia. Właściwości te są scharakteryzowane krzywymi szkieletowymi otrzymanymi dla różnych stanów naprężenia. Badania przeprowadzono na cienkościennych próbkach rurkowych w płaskim stanie naprężenia realizowanym przez różne kombinacje siły osiowej i momentu skręcającego. Właściwości materiału w stanie dostawy oceniono w rozpatrywanej przestrzeni naprężeń na podstawie przekroju powierzchni plastyczności wyznaczonej na wielu próbkach, z których każda była obciążana przy innym stanie naprężenia. Wyznaczone doświadczalnie obrazy początkowych powierzchni plastyczności odpowiadających różnym umownym definicjom uplastycznienia stanowi odniesienie do porównań zmian własności materiału pod wpływem celowo wprowadzonej deformacji cyklicznej.

Krzywe szkieletowe wyznaczone dla różnych stanów naprężeń wykorzystano do określenia tzw. cykliczności powierzchni plastyczności, obrazującej podatność materiału do zmian właściwości w zakresie plastycznym pod wpływem obciążeń cyklicznych realizowanych w różnych kierunkach rozpatrywanej przestrzeni naprężeń.

Przyjęty program obciążeń cyklicznych, zawierający ustalone liczby cykli obciążenia o stałej i malejącej stopniowo w kolejnych cyklach amplitudzie odkształceń całkowitych, wywoływał w badanym stopie aluminium efekt wzmocnienia w stosunku do stanu początkowego. Przeprowadzone badania wykazały, że badany materiał o wyraźnie ukształtowanej anizotropii początkowej, wykazywał pod wpływem obciążeń cyklicznych nierównomierną zdolność do wzmocnienia zależnie od kierunku działania obciążeń cyklicznych.

KOWALEWSKI Zbigniew

Zmiany parametrów wytrzymałościowych stali kotłowej 15HM pod wpływem wstępnej deformacji plastycznej przy stałych i monotonicznych obciążeniach.

Warszawa 1994 s. 40.

Prace IPPT 30/1994.

W pracy dokonano oceny własności stali kotłowej, oznaczanej według PN symbolem 15HM, po pełzaniu i po monotonicznym obciążaniu. Badania przeprowadzono na cienkościennych próbkach rurkowych, wykonanych z gotowych rur, w płaskim stanie naprężenia realizowanym przez różne kombinacje siły osiowej i momentu skręcającego. Własności materiału w stanie dostawy oceniono na podstawie powierzchni plastyczności wyznaczonej metodą sekwencyjnego obciążania jednej próbki i stanowiły one punkt odniesienia do porównań zmian własności materiału pod wpływem celowo wprowadzanej deformacji w warunkach pełzania oraz monotonicznego obciążania.

BIELSKI Włodzimierz R., TELEGA Józef . J.

Tarcie na uskokach geologicznych: modelowanie i wariacyjne sformułowanie zagadnień brzegowo-początkowych.

Warszawa 1994 s. 30.

Prace IPPT 31/1994.

W pracy dokonano przeglądu doświadczalnych i teoretycznych wyników dotyczących modelowania tarcia na uskokach geologicznych. Zaproponowano również nowe podejście wprowadzając prawo tarcia w postaci subróżniczkowej. Sformułowano quasistatyczne i dynamiczne zagadnienia początkowo-brzegowe w dwóch przypadkach:

1. dla jednej sekwencji poślizgu,

2. dla tarcia opisanego z użyciem parametrów wewnętrznych.

KOWALEWSKI Zbigniew L., ŚLIWOWSKI Marek, SOCHA Grzegorz

Określanie cyklicznych właściwości stali 18G2A na podstawie krzywych szkieletowych dla płaskiego stanu naprężenia.

Warszawa 1994 s. 53.

Prace IPPT 32/1994.

Celem poniższej pracy jest ocena własności niskostopowej stali konstrukcyjnej, oznaczonej według polskiej normy symbolem 18G2A, po programie obciążeń cyklicznych na podstawie krzywych szkieletowych. Badania przeprowadzono na cienkościennych próbkach rurkowych w płaskim stanie naprężenia realizowanym przez różne kombinacje siły osiowej i momentu skręcającego. Własności materiału w stanie dostawy oceniono na podstawie powierzchni plastyczności wyznaczonej metodą testowania wielu próbek i stanowiły one punkt odniesienia do porównań zmian własności materiału pod wpływem celowo wprowadzanej deformacji cyklicznej.

W pracy zaproponowano nową koncepcję oceny własności materiału poddanego deformacjom o charakterze cyklicznym polegającym na określaniu tzw. cyklicznej powierzchni plastyczności.

Przyjęty program obciążeń cyklicznych, zawierający obciążenia o stałej i malejącej amplitudzie, wywoływał w badanej stali efekt osłabienia w rozważanym zakresie odkształceń plastycznych, przy czym maksymalny jego stopień obserwowano w kierunkach zgodnych z kierunkami prowadzonego obciążenia cyklicznego. Przeprowadzone badania wykazały, że testowany materiał posiadający w stanie dostawy anizotropowe własności plastyczne, pod wpływem przyjętego programu obciążeń cyklicznych wykazywał jednakowe stopnie osłabienia dla każdego rozpatrywanego kierunku.

DIETRICH Lech

Doświadczalne określenie anizotropii plastycznej metali.

Warszawa 1994 s. 20.

Prace IPPT 33/1994.

Doświadczalne wyznaczanie postaci anizotropii i jej liczbowych współczynników zależy od postaci badanych półwyrobów i jest zwykle przeprowadzane przy jednoosiowym rozciąganiu próbek wyciętych pod różnymi kątami w stosunku do ustalonej osi półwyrobu. Badania takie wymagają zamocowania próbki w taki sposób, aby nie ograniczać swobody deformacji próbki w tych przypadkach, gdy główne osie anizotropii nie pokrywają się z osią wyciętej próbki [1].

Racjonalnym sposobem identyfikacji anizotropii metali są badania w złożonym stanie naprężenia umożliwiające wyznaczenie kształtu i położenia powierzchni plastyczności materiału, a tym samym określenie postaci i współczynników warunku plastyczności. Badania wykonuje się na próbkach jednakowo zorientowanych w stosunku do osi półwyrobu, poddanych różnym stanom naprężeń. W przypadku półwyrobów w postaci prętów i rur stosuje się cienkościenne próbki rurkowe obciążane różnymi kombinacjami siły osiowej, momentu skręcającego i/lub ciśnienia wewnętrznego. Zasadniczym problemem takich badań dla materiałów anizotropowych jest określenie umownej granicy plastyczności i związanej z tym zależności efektywnych naprężeń jako funkcji efektywnych odkształceń, bowiem wielkości te są związane z warunkami plastyczności.

W pracy zaproponowano prosty sposób iteracyjny, w którym w pierwszym przybliżeniu przyjmuje się wyrażenia dla efektywnych naprężeń i odkształceń i odkształceń w postaci jak dla materiału izotropowego opisanego warunkiem Hubera-Misesa, a następnie dla tak przetworzonych doświadczalnych krzywych materiałowych w różnych stanach naprężenia określa się pierwsze przybliżenie liczbowych wartości współczynników warunku plastyczności

w ogólnej postaci. Następnie określa się kolejne przybliżenie związku efektywnych naprężeń i odkształceń, skąd po ponownym przetworzeniu tych samych danych doświadczalnych wyznacza się kolejne przybliżenie liczbowych wartości współczynników warunku plastyczności. Obliczenia są przerywane gdy różnice wartości poszczególnych współczynników w kolejnych iteracjach są dostatecznie małe.

W pracy przedstawiono również stosowane sposoby określania umownych granic plastyczności w dotychczasowych badaniach w złożonych stanach naprężenia zarówno dla materiałów anizotropowych w stanie początkowym jak i dla materiałów początkowo izotropowych, które nabywały cech anizotropowych pod wpływem wstępnej deformacji.

DIETRICH Lech, TURSKI Karol, WANIEWSKI Maciej, DZIANKOWSKI Zygmunt, KIRYK Romuald

Technika badań właściwości mechanicznych materiałów w złożonym stanie naprężenia.

Warszawa 1994 s. 104.

Prace IPPT 34/1994.

W pracy przedstawiono technikę badań doświadczalnych przydatną do określania własności mechanicznych materiałów w złożonym stanie naprężenia. Badania te prowadzono w taki sposób aby możliwe było wyznaczenie cech sprężystych określonych dwiema stałymi sprężystości, cech plastycznego płynięcia określonych krzywą umocnienia, cech anizotropii właściwości mechanicznych określonych postacią i wartościami anizotropowych stałych materiałowych oraz ewolucji tych właściwości pod wpływem deformacji. Realizacja tak szerokiego programu w warunkach założonego stanu naprężenia wymaga zapewnienia dużej dokładności pomiarowej, precyzyjnego i automatycznego sterowania przebiegiem obciążania próbki oraz organizacji gromadzenia i przetwarzania dużej ilości cyfrowych danych pomiarowych. Niezbędne jest więc odpowiednie oprzyrządowanie badań i przygotowanie programów komputerowych do sterowania maszyną wytrzymałościową w warunkach złożonego stanu naprężenia jak i programów komputerowych do przetwarzania zebranych wyników pomiarów i graficznego ich odwzorowania w żądanej postaci. Są to bardzo istotne elementy całej pracy, które razem z tradycyjną częścią mechaniczną takich badań, obejmującą przygotowanie próbki, jej zamocowanie i obciążenia oraz sposobu pomiaru składowych naprężenia i odkształcania, decydują o jakości badań i wartości uzyskanych wyników. Praca ta ujmuje te wszystkie aspekty badań w złożonych stanach naprężeń w warunkach płaskiego stanu naprężenia, a jej poszczególne części obejmują omówienie literatury z tego zakresu, przyjętego sposobu wykonywania badań w złożonym stanie naprężenia, programu komputerowego sterowania maszyną wytrzymałościową, programu wtórnego komputerowego przetwarzania wyników pomiarów oraz uzyskanych wyników dla kilku serii badań doświadczalnych wykonanych na próbkach rurkowych ze stopu aluminium PA6 i stali 18G2.

NADOLSKI Władysław, PIELORZ Amalia

Dynamiczna analiza prętów kratownicy przy wykorzystaniu fal podłużnych.

Warszawa 1994 s. 55.

Prace IPPT 35/1994.

Praca dotyczy badań dynamicznych płaskiej kratownicy, w której pręty poddawane są tylko rozciąganiu i ściskaniu, przy wykorzystaniu modeli dyskretno-ciągłych. Przyjęto, że wymuszeniem zewnętrznym jest siła o zmiennej częstości przyłożona do bryły sztywnej w jednym z węzłów kratownicy. W rozważaniach wykorzystano metodę falową, która pozwala wyznaczać przemieszczenia, odkształcenia i prędkości w dowolnych przekrojach poprzecznych prętów kratownicy w dowolnej chwili czasu. Obliczenia numeryczne wykonano dla dwóch prostych dyskretno-ciągłych modeli płaskiej kratownicy, zarówno w stanie ruchu stacjonarnego jak i w stanie ruchu nieustalonego.

KANIA Edmund, RANACHOWSKI Jerzy, JĘDRZEJEWSKI Andrzej

Metody i aparatura defektoskopowych badań magnetycznych.

Warszawa 1994 s. 55.

Prace IPPT 38/1994.

W artykule podano podstawy fizyczne badań magnetycznych dotyczących nieniszczącej metody proszkowej. Omówiono różne techniki postępowania przy badaniu wyrobów. Opisano aparaturę do stosowania powyższych badań opracowaną i produkowaną w IPPT PAN, jak: defektoskop strumieniowy, prądowy oraz stanowisko badawcze dla kontroli magnetycznej.

STARODUBTSEV E.G., MITYURICH G.S., RANACHOWSKI Jerzy

Electromagnetic Wave s and Photoacoustic Transformation in Gyrotropic Superlattices.

Warszawa 1994 s. 29.

Prace IPPT 36/1994.

ŚWIDERSKI Zdzisław

Testing of the Fracture Resistance of Rails.

Warszawa 1994 s. 20.

Prace IPPT 5?1994.

Various grades of rail steel as well as whole rail sections were subjected to fracture resistance tests according to the unified method. It was found that heat treatment of rails (pearlitization) increased fracture resistance by 50%, however, residual stresses had also substantial effect. Apparent durability values Nc from the Wilson formula have been derived. The influence of residual stresses to rail durability was stated.

MOTYLEWSKI Jerzy, ZMIERCZAK Tomasz

Komory fotoakustyczne do badania ciał stałych i gazów - teoria i przykłady rozwiązań.

Warszawa 1994 s. 33.

Prace IPPT 39/1994.

W pracy przedstawiono przykłady teoretycznych modeli funkcjonowania komór fotoakustycznych przeznaczonych do pracy w układach do analizy fizykochemicznych właściwości ciał stałych i gazów metodą spektroskopii fotoakustycznej (PAS). Analiza teoretyczna dotyczyła w szczególności wpływu wymiarów komory i badanej próbki oraz częstotliwości modulacji światła wzbudzającego na amplitudę sygnału fotoakustycznego, oraz sposobów uwzględniania strat energii w układzie detektora fotoakustycznego. Zwrócono uwagę na możliwość obniżenia wpływu zakłóceń akustycznych przenikających do komór przeznaczonych do badania właściwości gazów, poprzez zastosowanie filtrów akustycznych. Przedstawiono przykłady opracowanych i wykonanych komór fotoakustycznych do badania ciał stałych i gazów.

KURIAŃSKI Adam

Detekcja i śledzenie ruchu przy użyciu czasowo-przestrzennego modelowania obrazów za pomocą pól losowych.

(Praca doktorska).

Warszawa 1994 s. 194.

Prace IPPT 37/1994.

Rozprawa przedstawia metody detekcji i śledzenia ruchu niewymagające wyznaczania potoku optycznego, a korzystające z czasowo-przestrzennych pól Markowa, jak również przykładowe wyniki, które można otrzymać dzięki wykorzystaniu tych metod dla typowych sekwencji obrazów. Praca zawiera jedenaście rozdziałów, bibliografię oraz dodatek. W rozdziale pierwszym (niniejszym) przedstawiono w skrócie całą rozprawę. We wprowadzającym w tematykę rozdziale drugim opisano obecny stan wiedzy obejmującej zarówno komputerową analizę ruchu jak i pola Markowa. Omówienia zagadnień komputerowej analizy ruchu dokonano opierając się na przeprowadzonych studiach literaturowych. Zaprezentowana teoria pól Markowa dotyczy przede wszystkim ich wykorzystania w komputerowej analizie obrazów. W rozdziale trzecim przedstawiono metodę budowy modeli statystycznych korzystających z pól Markowa, będącą oryginalnym opracowaniem autora. Metoda powyższa jest też podsumowaniem aktualnego stanu wiedzy dotyczącego omawianych modeli. W rozdziale czwartym zamieszczono wyniki przeprowadzonych przez autora badań różnych znanych z literatury metod detekcji zmian czasowych zachodzących pomiędzy kolejnymi obrazami sekwencji. W rozdziale piątym zajęto się zagadnieniem budowy modeli statystycznych przeznaczonych do detekcji i śledzenia ruchu. W szczególności przedstawiono znany z literatury model Lelande`a-Bouthemy`iego, jak również zaproponowano model ulepszony, w którym podobnie jak w modelu Lalande`a-Bouthemy`iego wykorzystany jest dwuwymiarowy wektor obserwacji. W rozdziale tym zamieszczono również oryginalną propozycję modyfikacji algorytmu relaksacji deterministycznej estymacji mody pola Markowa, tzn. poszukiwania najbardziej prawdopodobnej realizacji tego pola. W rozdziale szóstym przedstawiono kryterium oceny masek obiektów ruchomych znajdowanych przy użyciu modeli statystycznych. W rozdziale siódmym zamieszczono wyniki badań eksperymentalnych metody detekcji masek obiektów ruchomych opartej na modelu znanym z literatury. Zawartość rozdziału ósmego jest analogiczna do zawartości rozdziału siódmego, z tym, że zaprezentowane wyniki eksperymentów dotyczą nowego modelu z dwuwymiarowym wektorem obserwacji. W rozdziale dziewiątym przedstawiono przykładowe wyniki detekcji i śledzenia ruchu dla typowych sekwencji obrazów rzeczywistych. Ponadto przedyskutowano zagadnienie detekcji ruchu dla tych sekwencji, ze szczególnym uwzględnieniem problemu estymacji parametrów stosowanego modelu oraz zagadnienia filtracji masek zmian czasowych i masek obiektów ruchomych. Zastosowanie metod filtracji jest niezbędne w przypadku niektórych sekwencji rzeczywistych. W rozdziale tym omówiono również sumacyjną metodę detekcji masek obiektów ruchomych, będącą oryginalnym opracowaniem autora. W rozdziale dziesiątym wprowadzono nowy model statystyczny z trójwymiarowym wektorem obserwacji, korzystający z dwuwymiarowego rozkładu normalnego jako sposobu uwzględnienia wpływu obserwacji na rozkład ukrytego pola losowego. Zaproponowany model charakteryzuje się właściwością uzupełniania braków informacji wykorzystywanej maski zmian czasowych. W rozdziale jedenastym przeprowadzono podsumowanie całej rozprawy oraz zasugerowano kierunki dalszych badań. W Dodatku A zamieszczono wyniki badań modelu Lalande`go-Bouthemy`iego oraz nowego modelu z dwuwymiarowym wektorem obserwacji analogiczne do wyników z rozdziałów siódmego i ósmego, z tym, że jako obserwację przyjęto moduł różnicy jasności przyporządkowanych pojedynczemu pikslowi w kolejnych obrazach, a nie różnicę tych jasności. W Dodatku B opisano pakiet programów komputerowych opracowanych w celu przeprowadzenia badań dla potrzeb niniejszej rozprawy.

KAZIMIERCZYK Piotr, HAGEDORN Peter

On Optimal Placement of Spacers in Boundled conductors.

Warszawa 1994 s. 134.

Prace IPPT 3/1994.

The paper is devoted to the optimization of the placement of spacer-dampers in boundled conductors of overhead transmission lines. The main purpose of the spacers` use is to align individual conductors in a bundle and to assure the adequate spacing between them. At the same time, however, the spacers may provide damping, which is desirable for minimizing the wind-induced vibrations. Such vibrations, via fatigue of conductors, lead to major damage and maintenance costs (possibly exceeding the costs resulting from such dangerous, but rare, catastrophic phenomena like galloping or short-circuit occurrences). Fatigue occurs mainly at the tension and suspension clamps, and also at the spacer clamps. At theses pionts the forces applied to the conductor can, in a first approximation, be assumed as concentrated forces.

In the present paper aeolian excitation due to the wind is modelled as a stationary time-and-space-dependent random field, whose spatial and temporal spectra account for yearly distributions of wind speed and turbulence. This assumption allows calculation of the mean square (MSQ) values of bending stresses at the above-mentioned critical points. Fatigue accumulation theories for stationary processes a direct injective relation between the lifetime of a specimen and the MSQ value of loading; thus, to maximize the conductor`s lifetime one should optimize the spacer-dampers as well as their placement, with regard to the maximum of the MSQ bending stresses along the span. In this paper we only deal with the optimization of the placement. The maximum of the MSQ of the bending stresses is the cost function in the paper (optimal spacer placement minimizes the cost function). The vibration of conductors is modelled by the wave equation, in this paper.

Although simple models were chosen for both the excitation and the optimality function will depend on a significant number of parameters. The complexity of the problem is magnified by the fact that a large number of eigenmodes (about 500) of each individual conductor lie in the range of technical importance and call for consideration in the study. The presence of spacer-dampers results, at least formally, in the coupling of individual modes, thus factoring the dimension of the problem. Despite this complexity, the method presented allows one the study the most important issues and dependencies, although the computation times are long. The results presented concern the simplest bundle: two conductors vibrating in the same vertical plane. However, also more complex bundles can be treated by means of the method presented, as the computational power of the available machine increases. This is of interest with regard to design, as our preliminary results indicate that the placement of the spacer-dampers may influence the fatigue tremendously: the order of magnitude of the bending stresses may vary with a relatively small variation of the placement.