Prace IPPT PAN z roku 1986

An integral equation is formulated for the distribution function of the average density Ã(r) for a system of uniaxial molecules, following the Kirkwood-Monroe approach. The coupling parameters introduced into the potential of the intermolecular force are used to derive the hierarchy of the integrodifferential equations. To close the hierarchy and to obtain the integral equation for Ã(r), the superposition approximation for the correlation function is used. The nonlinearity of the problem and its association with phase transitions is outlined. The application of the derived equation to the liquid-solid phase transition is shown.

A brief description of various liquid crystal phases is given. The molecular anisotropic potential is introduced and the extension of the Kirkwood-Monroe theory to the case of anisotropic molecules is made. The translational and orientational order parameters describing the liquid crystal in isotropic-nematic-smectic A phase transitions within Kobayashi and McMillan theories are defined and discussed. The resulting phase diagrams are discussed. The approximations used in both models are discussed, regarding the kinetic integral equation for Ã(r).

SZEMPLIŃSKA - STUPNICKA Wanda

On Routes to Chaotic Motion in Oscillators with Unsymmetric and Symmetric Elastic Nonlinearity.

Warszawa 1986 s. 36.

Prace IPPT 27/1986.

In two types of nonlinear oscillators with single equilibrium positions the question of transition to chaos is investigated by making use of computer simulation and approximate analytical methods to study periodic solutions and their stability. The zone of chaotic motion is found as a transition zone between qT-periodic /sub- or subultraharmonic solution and the T-periodic solution, thus replacing the classical jump phenomenon. Two routes to chaos are studied: gentle route via a cascade of period doubling bifurcations which appear to be characteristic in unsymmetrical oscillator, and a sharp route, which proves to accompany a stability limit of symmetrical periodic solutions. An approximate mathematical model of pre-chaotic motion in the sharp transition to chaos is proposed.

DOLIŃSKI Krzysztof

Retardation Effect in Fatigue Crack Growth under Stationary Stochastic Loading.

Warszawa 1986 s. 43.

Prace IPPT 43/1986.

The crack propagation under gaussian stationary stochastic loading in presence of crack growth retardation effects is considered. The Wheeler retardation model is applied. The crack growth process is modeled by Markovian diffusion process. Some properties of envelope and clustering effect of the load process are taken into account in calculation of parameters of the Kolgomorov diffusion equation. The mean time to failure when the crack reaches its critical length is determined. The analysis of the mean life-time equation and results of an example show that the stochastic fluctuations of the stationary load process alone do not affect significantly random variations of the life-time. It allows to give a quasi-deterministic relation between the features of the fatigue fracture and some material and load parameters. It gives a potential to consider effectively the fatigue crack propagation with retardation effects as an additional failure in reliability analysis.

CAO van Phuong

Optymalne sterowanie ruchu w nieliniowej dynamice konstrukcji.

Warszawa 1986 s. 111.

Prace IPPT 1/1986.

W pracy są przedstawione metody optymalnego sterowania ruchu w konstrukcji obciążonej dynamicznie. Zamierzamy również przeprowadzić analizę wpływu zmiany geometrii konstrukcji na parametr sterowania oraz na czas trwania procesu. Przedstawione również będą odpowiednie praktyczne metody wyznaczania parametru sterowania. Jednym z zadań obecnej pracy jest także przeprowadzenie dyskusji oraz dokonanie oceny wpływu wybranych modeli fizycznych na funkcję sterowania i na czas trwania procesu sterowania.

KOSMATKA Marek, KOWALSKI Stefan Jan

Analiza strukturalnego rozdziału obciążeń na powierzchni ośrodka porowatego wypełnionego cieczą.

Warszawa 1986 s. 19.

Prace IPPT 2/1986.

Przedmiotem rozważań jest ośrodek porowaty wypełniony cieczą. Celem pracy jest analiza rozkładu na poszczególne składniki obciążenia przyłożonego na nieprzepuszczalnym brzegu(np. nagłe obciążenie półprzestrzeni konsolidującej sztywną płytą). Jak wynika z rozważań rozkład taki zależy od własności fizycznych, a w zagadnieniach dynamicznych także od inercji poszczególnych składników, a nie tylko od funkcji porowatości jak to się sugeruje niekiedy w literaturze. W pracy podano ogólne warunki ciągłości kinematycznej i dynamicznej na powierzchni nieciągłości, które są pomocne przy formułowaniu warunków brzegowych. Rozważania zilustrowano przykładem.

JABŁOŃSKI Tomasz

Iteracyjna metoda rozkładu na funkcje własne dla światłowodów cylindrycznych.

Warszawa 1986 s. 23.

Prace IPPT 3/1986.

W pracy opisana jest metoda znajdowania modów podstawowych w światłowodach cylindrycznych jedno lub wielordzeniowych z dowolną ciągłą niejednorodnością poprzeczną. Dowolność dotyczy zarówno kształtu przekroju rdzenia jak i profilu indeksu refrakcji. Metoda ta, nazywana iteracyjną metodą rozkładu na funkcje własne /IMRW/, wykorzystuje spektralne własności operatora T, generowanego przez wektorowe, własne zagadnienie brzegowe opisujące propagację w światłowodzie. Dowodzi się, że dzięki odpowiedniemu zdefiniowaniu operator T można przedstawić jako relatywnie zwarte zaburzenie samosprzężonego operatora

L z widmem dyskretnym, którego funkcje własne są znane i stanowią bazę ortonormalną. Fakt ten pozwala skonstruować iteracyjny proces, który przy stosownym wyborze przybliżenia zerowego jest zbieżny do poszukiwanej funkcji /i wartości/ własnej operatora T, wyrażonej w bazie pochodzącej od L. W pracy podany jest również opis prostego algorytmu numerycznego dla IMRW oraz zasygnalizowane są możliwości przeniesienia metody na inne zagadnienia brzegowe elektromagnetyzmu.

BOGACZ Roman, JANISZEWSKI Ryszard

Zagadnienie analizy i syntezy kolumn obciążonych siłami śledzącymi ze względu na stateczność.

Warszawa 1986 s. 92.

Prace IPPT 6/1986.

KOWALSKA Zofia

Analiza błędów identyfikacji parametrów na podstawie amplitudowych charakterystyk częstotliwościowych obiektu.

Warszawa 1986 s. 36.

Prace IPPT 5/1986.

Przedmiotem pracy jest analiza dokładności wartości parametrów fizycznych modelu matematycznego wyznaczonych w drodze identyfikacji na podstawie pomiarów amplitudowych charakterystyk częstotliwościowych obiektu. Omówiono przypadek identyfikacji deterministycznej i identyfikacji metodą najmniejszej sumy kwadratów.

Parametrami fizycznymi są nazywane takie parametry modelu, które reprezentują własności fizyczne rzeczywistych lub zredukowanych elementów obiektu. Amplitudowe charakterystyki częstotliwościowe modelu są nieliniowymi funkcjami parametrów fizycznych.

Wyprowadzone w rozdziale 1 wzory na macierz kowariancji oraz maksymalne i średniokwadratowe błędy estymat parametrów mają charakter ogólny i zastosowanie dla różnych metod identyfikacji parametrów.

W rozdziałach 2 i 3 podano sposób praktycznego wykorzystania wyprowadzonych wzorów w przypadku identyfikacji parametrów na podstawie amplitudowych charakterystyk częstotliwościowych obiektu, metodą deterministyczną (rozdział 2) i metodą najmniejszej sumy kwadratów (rozdział 3).

W rozdziale 4 przeprowadzono analizę błędów maksymalnych i średniokwadratowych różnych estymat parametrów wybranych obiektów mechanicznych. Na tej podstawie wyprowadzono wnioski o przydatności stosowania przybliżonej analizy błędów przed rozpoczęciem identyfikacji w celu sformułowania najlepszego, ze względu na dokładność, kryterium identyfikacji oraz właściwego przygotowania eksperymentu identyfikacji.

RUDOWSKI Jerzy

Drgania regularne i chaotyczne nieliniowego oscylatora z trzema położeniami równowagi - badania symulacyjne.

Warszawa 1986 s. 24.

Prace IPPT 8/1986.

W pracy przedstawiono rezultaty badań analogowych modelu matematycznego wyboczonej pod działaniem sił magnetycznych belki. W układzie tym możliwe jest występowanie, oprócz rozwiązań okresowych, również ruchów chaotycznych. Podczas badań skoncentrowano się na wyznaczaniu obszarów parametrów wymuszenia /częstości i amplitud/, dla których tego typu ruch jest możliwy oraz na analizie zjawisk towarzyszących przejściu od rozwiązań regularnych do chaotycznych w okolicach rezonansu głównego. Otrzymane wyniki porównano z dostępnymi z literatury rezultatami badań eksperymentalnych na modelu fizycznym układu.

BADANIA kryteriów i wskaźników zmęczenia oraz własności mechanicznych tworzyw termoplastycznych. Pod red. St.Mazurkiewicza.

Warszawa 1986 s. 104.

Prace IPPT 9/1986.

Sformułowanie uniwersalnych kryteriów zmęczenia i wskaźników przydatności konstrukcyjnej tworzyw sztucznych wymaga rozpoznania fizycznych mechanizmów, które powodują, iż przebieg i objawy zmęczenia w polimerach w istotny sposób różnią się w porównaniu z metalami.

W pracy dokonano analizy efektów zniszczenia i umocnienia zmęczeniowego struktury. Zbadano korelacje pomiędzy własnościami tworzyw w warunkach długotrwałych zmiennych obciążeń a własnościami przy obciążeniach quasistycznych.

Sformułowano kryteria prognozowania użytkowych własności zmęczeniowych oraz dokonano porównawczej oceny przydatności tych tworzyw w konstrukcjach obciążonych zmęczeniowo.

Zaproponowano odkształceniowe kryterium pękania tworzyw ciągliwych. Opracowano metodę przewidywania krucho-ciągliwego zachowania się polimerów przy zmęczeniu i przy obciążeniach quasistycznych.

Dokonano fizycznej interpretacji parametrów modeli relaksacji mechanicznej dla weryfikacji przyjętego opisu procesu zmęczenia. Stwierdzono możliwość wykorzystania relaksacji mechanicznej jako deskryptora stopnia zmęczenia oraz uszkodzenia struktury w wyniku starzenia.

Na użytek fraktografii i dla celów klasyfikacji skutków zmęczenia w strukturze polimerów opracowano metodę interpretacji rentgenogramów powierzchni zewnętrznej obiektów oraz mikroskopowych obrazów przełomów próbek.

Wnioski z całości badań wykorzystano dla określenia korzystnych dla wytrzymałości zmęczeniowej cech struktury polimerów.

Wykazano, że z tego punktu widzenia pożądany jest pewien stopień niejednorodności tworzywa, które obok składników odpornych mechanicznie winno posiadać fazy zdolne do lokalnej relaksacji naprężeń.

ŻUCHOWSKI Krzysztof

Warstwy podwójne w plazmie bezzderzeniowej i ich rola w przestrzeni kosmicznej.

Warszawa 1986 s. 28.

Prace IPPT 10/1986.

W pracy przedstawiono genezę problematyki warstwy podwójnej : a/ Badanie wyładowań w gazach zjonizowanych /plazmie/, b/ Nieuzasadnione, w świetle dotychczasowych modeli, zachowywanie się strumieni cząsteczek w pewnych obszarach przestrzeni kosmicznej /magnetosfery/. Ponieważ badania problematyki a/ i b/ było przesunięte w czasie, więc spowodowało to nierównomierny rozwój teorii warstwy podwójnej, oparty początkowo o model płynowy uzupełniony arbitralnym włączeniem w niego pojęcia „cząstek uwięzionych”. Dalszy rozwój teorii warstw podwójnych związany był z modelem kinetycznym teorii plazmy a konkretnie z bezzderzeniowym modelem plazmy opartym o równania Własowa-Poissona. Klasyfikacja typów warstw podwójnych i opis ich podstawowych własności został przeprowadzony z punktu widzenia modelu kinetycznego. Wyodrębnione zostały dwa różne geometryczne typy warstw, które jak się okazało, różnią się także zakresem wyróżniających je parametrów. Przy porównywaniu modelu płynowego i kinetycznego warstwy podwójnej zasadniczą rolę odgrywa pewna różnica w postaci kryteriów, które określają pewne relacje w warstwach podwójnych. Przede wszystkim kryterium Langmuira ma w obu modelach nieco inną postać. W modelu płynowym ma ono charakter bardziej kategoryczny i zachodzenie takiej jego postaci w modelu kinematycznym odpowiada przypadkowi, gdy warstwa podwójna jest najbardziej stabilna. Intuicyjnie wydaje się to zrozumiałe, gdyż opis płynowy powinien wynikać z uśrednienia opisu kinetycznego.

Uśrednienie likwiduje fluktuacje, może więc likwidować także pewne niestabilności.

MOZGA - BOROWSKA Zofia

Pomiary małych przemieszczeń oraz detekcja szczelin metodą fotografii plamkowej.

Warszawa 1986 s. 19.

Prace IPPT 11/1986.

W pracy przedstawiono nieniszczącą metodę optyczną zwaną fotografią plamkową. Omówiona została technika wykonywania i obróbki fotochemicznej plamkogramów /speklogramów/ wraz z podaniem składu chemicznego stosowanych kąpieli. Przedstawione zostały sposoby analizy optycznej otrzymywanych speklogramów oraz przytoczone przykłady zastosowania metody fotografii plamkowej do detekcji szczelin, badań stref plastycznych wokół szczytu szczeliny, badań procesu odspajania włókna stalowego w fibrobetonie oraz badań mechanizmu zniszczenia materiału kruchego.

IMIOŁCZYK Janusz, CIARKOWSKI Ryszard

Synteza ograniczonego zbioru wyrazów polskich ze zmiennym parametrem F₀.

Warszawa 1986 s. 40.

Prace IPPT 12/1986.

Dokonano syntezy czterech wyrazów polskich o zróżnicowanej liczbie sylab: „dał”, „dobra”, „normalny” i „naturalnie”. Poprzez odpowiednie wysterowanie parametru F₀ w obrębie każdego z nich uzyskano 6 podstawowych dla języka polskiego typów intonacji: intonację niską, pełną i wysoką rosnącą, niską i pełną opadającą oraz równą (dla wyrazu „dobra” - dodatkowo niską i pełną rosnąco-opadającą). Każdy z przebiegów zrealizowano w wersji quasi-naturalnej oraz w trzech wzorowanych na niej wersjach opartych na aproksymacjach (aproksymacja łamaną, prostoliniowa i liniowo-schodkową). Produkt syntezy, obejmujący 96 przebiegów intonacyjnych, poddano szczegółowej i uproszczonej ocenie percepcyjnej w badaniach odsłuchowych przeprowadzonych z udziałem dwu grup respondentów (łącznie 18 osób).

Niezależnie od opisu doświadczenia, praca zawiera również wnioski dotyczące syntezy intonacji jako jednego z istotnych aspektów globalnej syntezy mowy.

ZAWISTOWSKI Jacek

Redukcja opisu kinetycznego plazmy do równań typu NLS dla fal Langmuira.

Warszawa 1986 s. 24.

Prace IPPT 13/1986.

Równania Własowa-Maxwella opisujące bezzderzeniową plazmę zostały sprowadzone do zmodyfikowanego nieliniowego równania Schrödingera z członem całkowym. Zastosowano metodę równań hierarchii do przybliżonego rozwiązania równania Własowa oraz rozwinięcie asymptotyczne względem 1/w dla dużych częstości w, zaproponowaną przez A.J.Turskiego.

SMOCZYŃSKI Piotr

Jednowymiarowe nieustalone quasi-liniowe hyperboliczne zagadnienie mieszane z ruchomą granicą.

Warszawa 1986 s. 136.

Prace IPPT 14/1986.

Celem pracy jest przedstawienie teorii zagadnienia mieszanego dla równania hyperbolicznego lub układu równań hyperbolicznych z dwiema zmiennymi niezależnymi. Rozpatruje się zagadnienia mieszane z ruchomą granicą.

Dowód twierdzeń o istnieniu przeprowadza się przy pomocy metody opóźnionego argumentu, który działa przy słabszych założeniach aniżeli metoda kolejnych przybliżeń. Ponadto dowód taki jest krótszy i prostszy.

W pracy rozpatrzone są niezależne problemy mieszane dla równań z różnego typu nieliniowością /półliniowe, quasi-liniowe/ jak również rozpatrywane są różnego typu zagadnienia mieszane np. dla dwóch układów równań ze wspólnymi warunkami brzegowymi. Tego typu warunkami są warunki Rankine`a-Hugoniota na idealnej fali uderzeniowej.

GRZĘDZIŃSKI Janusz

Metody obliczania zachowania się układu aeroelastycznego przy prędkościach pod- i nadkrytycznych.

Warszawa 1986 s. 23.

Prace IPPT 15/1986.

W pracy przedstawiono krótki przegląd metod obliczeniowych stosowanych obecnie do określenia zachowania się układów aeroelastycznych przy prędkościach różnych od prędkości flatteru. Przedstawiono przykłady aproksymacji wymiernej funkcji Theodorsena oraz zwrócono uwagę na szereg nierozwiązanych jeszcze problemów.

CIARKOWSKI Adam

Dwuwymiarowe zagadnienie dyfrakcji na granicy dwóch ośrodków.

Warszawa 1986 s. 16.

Prace IPPT 16/1986.

Rozpatrzono dwuwymiarowy problem dyfrakcji elektromagnetycznej fali płaskiej na doskonale przewodzącym ekranie, umieszczonym na granicy dwóch ośrodków dielektrycznych. W ośrodku rzadszym optycznie skonstruowano jednolite rozwiązania asymptotyczne dla pól typu TM i TE.

CIARKOWSKI Adam

Trójwymiarowe zagadnienie dyfrakcji na granicy dwóch ośrodków.

Warszawa 1986 s. 26.

Prace IPPT 17/1986.

Skonstruowano rozwiązanie ścisłe zagadnienia dyfrakcji elektromagnetycznej fali płaskiej na doskonale przewodzącym ekranie, umieszczonym na granicy dwóch różnych ośrodków dielektrycznych. Na podstawie tego rozwiązania skonstruowano w ośrodku rzadszym optycznie rozwiązanie asymptotyczne, które jest słuszne w całym rozważanym przedziale zmienności kąta obserwacji.

BRAHMER - KACPRZYŃSKA Anna

Asymptotyczne przedstawienie pola elektromagnetycznego w ośrodku dyspersyjnym warstwowo niejednorodnym.

Warszawa 1986 s. 12.

Prace IPPT 18/1986.

Asymptotyczną metodę promieni przestrzenno-czasowych wyprowadzono przedstawienie zależnej od czasu funkcji Greena dla ośrodka dyspersyjnego i niejednorodnego wzdłuż wybranej osi. Znaleziono przedstawienie pola w przypadku odwrotnie kwadratowego modelu niejednorodności.

NIEZGODZKI Paweł

Język symulacyjny LAHYSS w badaniach drgań chaotycznych nieliniowych układów mechanicznych.

Warszawa 1986 s. 27.

Prace IPPT 19/1986.

W pracy przedstawiono zastosowanie języka symulacyjnego LAHYSS do badań eksperymentalnych układów, w których występują drgania chaotyczne. Omówiono sposoby rozpoznawania drgań chaotycznych i regularnych na podstawie odpowiedzi układu zarejestrowanych różnymi metodami (wykres czasowy, portret fazowy, mapa Poincare, analiza widmowa). Przedstawiono dialogowy algorytm badań symulacyjnych wykorzystujący możliwości rejestracji wyników dostępne w języku LAHYSS (XT, XY, PMAP), a także współpracujący „on-line” z programem symulacyjnym program FFT. Przedstawiono wyniki eksperymentów symulacyjnych dla modelu belki wyboczonej pod działaniem sił magnetycznych, poddanej wymuszeniu harmonicznemu. W badanym układzie, oprócz wielu różnych rozwiązań periodycznych, występują (dla pewnych zakresów parametrów i warunków początkowych) drgania chaotyczne. Uzyskane wyniki wykazały pełną zgodność z rezultatami badań modeli fizycznych i analogowych rozważanego układu. Zebrane w trakcie eksperymentów doświadczenia pozwolą na opracowanie algorytmów automatycznego badania drgań chaotycznych.

JABŁOŃSKI Tomasz, SOWIŃSKI Maciej

Wyznaczanie stałych propagacji i pól modów dla światłowodu z dwoma kołowymi rdzeniami.

Warszawa 1986 s. 23.

Prace IPPT 20/1986.

W pracy podany jest opis algorytmu na e.m.c. uzyskiwania pól modów prowadzonych wraz z odpowiadającymi im stałymi propagacji dla małomodowych światłowodów z dwoma jednakowymi rdzeniami o przekroju kołowym. Algorytm ten jest specyfikacją ogólnej metody znajdowania rozwiązań wektorowego zagadnienia własnego opisującego propagację w dwurdzeniowych światłowodach cylindrycznych o dowolnych kształtach przekroju rdzeni, podanej przez Sowińskiego w [9]. Praca zawiera również niektóre uzyskane wyniki numeryczne, pozwalające przeanalizować jakościowo własność przenoszenia liniowej polaryzacji w światłowodach dwurdzeniowych.

SOWIŃSKI Maciej

Teoretyczna analiza propagacji w dwurdzeniowych światłowodach włóknistych.

Warszawa 1986 s. 28.

Prace IPPT 21/1986.

W pracy podana jest metoda wyznaczania stałych propagacji oraz pola modów propagujących w dwurdzeniowym światłowodzie włóknistym. Modelem światłowodu są dwa cylindryczne, równoległe rdzenie o dużej dowolności kształtu przekroju poprzecznego, zanurzone w nieograniczonym płaszczu.

Wszystkie ośrodki, z których zbudowany jest model są jednorodnymi i bezstratnymi dielektrykami o dowolnie różniących się współczynnikach załamania.

Do opisu pola elektromagnetycznego w światłowodzie użyta jest transwersalna część wektora magnetycznego. Następnie przy użyciu metody pola zerowego i rozwinięć na szeregi funkcji cylindrycznych głównego rozwiązania podstawowego dla obszaru płaszcza wyprowadzony jest nieskończony układ równań całkowych spełnianych przez pole każdego z propagujących modów. W przypadkach możliwości rozwinięcia pola na szereg rozwiązań elementarnych w obszarach poszczególnych rdzeni problem propagacji sprowadzony jest do zagadnienia poszukiwania rozwiązań jednorodnego nieskończonego układu algebraicznych równań liniowych. Znikanie wyznacznika tego układu pozwala wyznaczać stałe propagacji oraz pola poszczególnych modów. Poprawność otrzymanych w pracy wzorów sprawdzona jest na przykładzie światłowodu o kołowym przekroju rdzenia.

NOWAK Miron

Niektóre algorytmy algebry liniowej w języku Pascal.

Warszawa 1986 s. 228.

Prace IPPT 22/1986.

Opisano szczegółowo pakiety procedur umożliwiających rozwiązywanie układów równań liniowych i zagadnień własnych macierzy pełnych. Programy są napisane w języku UCSD Pascal dla mikrokomputera Apple II plus, tylko nieznacznie odbiegającym od standardowej wersji Pascal - a.

Układy równań z macierzą kwadratową rozwiązuje się za pomocą rozkładu trójkątnego z częściowym wyborem elementów głównych, a układy z macierzą prostokątną - metodą najmniejszych kwadratów z wykorzystaniem rozkładu ortogonalno - trójkątnego /lub kombinacją obydwu metod/. We wszystkich rozpatrywanych przypadkach, możliwe jest wyznaczenie przybliżonych wartości wskaźników uwarunkowania, a programy dotyczą macierzy rzeczywistych i zespolonych. Osobny pakiet procedur przeznaczony jest do analizy regresji liniowej i zawiera on dodatkowe procedury pozwalające obliczać wartość niezbędnych funkcji statystycznych.

Zagadnienie własne symetrycznej macierzy rzeczywistej rozwiązywane jest klasyczną metodą Householder i Wielandta, umożliwiającą obliczanie wyselekcjonowanych wartości i wektorów własnych. Do wyznaczania pełnego zestawu wartości oraz prawych i lewych wektorów własnych dowolnych macierzy niehermitowskich /rzeczywistych lub zespolonych/ zastosowano metodę QR. Odrębne pakiety pozwalają na obliczanie samych wartości własnych oraz wartości i prawych wektorów własnych.

SKŁODOWSKI Marek

Dylatacja jako przyczyna nieliniowych zmian naprężeń poziomych w filarach skalnych.

Warszawa 1986 s. 23.

Prace IPPT 23/1986.

Powstawanie mikroszczelin w ściskanych próbkach skalnych i związany z nim mechanizm dylatacji stanowi podstawę do zbudowania teoretycznego modelu zmian naprężeń w monotonicznie obciążanym filarze skalnym. Zmiany naprężeń poziomych i pionowych w jego środkowej strefie wiąże funkcja zależna od efektywnej liczby Poissona skały filara, wyznaczonej w oparciu o standardowe testy laboratoryjne. Teorię porównano ze wstępnymi wynikami pomiarów zmian naprężeń in situ za pomocą czujników elastooptycznych.

GAJEWSKI Krzysztof, RADZISZEWSKI Bogusław

Efektywne sterowanie nakładkowaniem rozszerzenie interpretera BASICA CBM V. 2

Warszawa 1986 s. 24.

Prace IPPT 24/1986.

POGÓRSKI Jerzy

Stany krytyczne w ciałach z tarciem wewnętrznym.

Warszawa 1986 s. 82.

Prace IPPT 25/1986.

W pracy przedstawiono szereg zagadnień związanych ze stanami krytycznymi w ciałach z tarciem wewnętrznym. Omówiono zarówno warunki stanu granicznego, równania konstytutywne służące do opisu tego typu materiałów jak i kryteria bifurkacji konstrukcji wykonanych z tych samych materiałów.

Analiza klasyczna a także najnowszych warunków stanu granicznego wykazuje niedostateczne dopasowanie tych warunków do opisu stanu granicznego takich materiałów jak beton, piasek i glina. W związku z tym zaproponowano w pracy uniwersalne kryterium stanu granicznego pozwalające uzyskać bardzo dobrą zgodność z danymi doświadczalnymi dotyczącymi betonu oraz piasku.

Uniwersalna forma kryterium posłużyła także do określenia funkcji mocy dysponowanej odpowiadających powszechnie stosowanym, klasycznym warunkom stanu granicznego.

Następna część pracy poświęcona jest równaniom konstytutywnym. Przedstawiono tam przyrostowe równania dla materiałów o niestowarzyszonym prawie płynięcia plastycznego oraz wyznaczono funkcje materiałowe dla betonu. Zostały one następnie wykorzystane w analizie bifurkacji ściskanego osiowo słupa betonowego. Szereg szczegółowych przykładów rozwiązanych dla słupów wykonanych z różnych typów betonu podaje dolne i górne oszacowanie siły krytycznej. Wyniki te mogą być wykorzystane przy projektowaniu słupów betonowych.

SOBCZYK Kazimierz

O identyfikacji układów.

Warszawa 1986 s. 28.

Prace IPPT 26/1986.

W chwili obecnej istnieje ogromna literatura dotycząca identyfikacji układów obejmująca wiele książek, wiele artykułów o charakterze przeglądowym i setki artykułów poświęconych problemom szczegółowym. Pojęcie „identyfikacja” nie ma jednak ciągle jednoznacznie określonego zakresu znaczeniowego a w formułowaniu problemów określanych jako problemy identyfikacji istnieje duża swoboda. Na przykład, często utożsamia się identyfikację z modelowaniem matematycznym lub - w przypadku identyfikacji parametrycznej - z analizą problemów odwrotnych czy z metodami estymacji. Istotny jest więc wysiłek w celu lepszego zrozumienia istoty identyfikacji, jej zakresu i jej miejsca wśród innych kierunków i metod badawczych.

Celem niniejszej pracy jest próba usystematyzowanego spojrzenia na podstawowe pojęcia i problemy dziedziny określanej jako „identyfikacja” a także na jej związki z innymi kierunkami badań naukowych. W szczególności, podkreślona została rola planowania eksperymentu oraz istota problemów diagnostyki akustycznej.

KUBZDELA Henryk

Metoda globalnego rozpoznawania wyrazów na podstawie spektrogramów binarnych.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1986 s. 165.

Prace IPPT 28/1986.

Rozprawa dotyczy pewnej metody automatycznego rozpoznawania wyrazów wymawianych w izolacji i należących do pewnego ograniczonego zbioru haseł. Część zasadniczą rozprawy, prezentującą dorobek autora, poprzedza wstęp oraz przegląd problematyki rozpoznawania wyrazów, głównie w sposób globalny. Przegląd ten zawiera omówienie stosowanych przez różnych autorów metod rozwiązywania podstawowych zagadnień występujących w globalnym rozpoznawaniu wyrazów, takich jak tworzenie obrazów akustycznych wypowiedzi wyrazów i obrazów wzorcowych poszczególnych wyrazów oraz wzajemne porównywanie ich. Przegląd zawiera też dane o wynikach automatycznego rozpoznawania wyrazów uzyskiwanych przez różnych badaczy, a także opisy zastosowań tego rozpoznawania.

Prezentację swojej metody automatycznego rozpoznawania wyrazów rozpoczął autor od przedstawienia układu, który stanowił nieodzowne narzędzie w jego badaniach, i którego przygotowanie stanowiło ważny etap przedsięwzięcia uwieńczonego niniejszą rozprawą. Poza minikomputerem i jego standardowymi urządzeniami peryferyjnymi, podstawowe elementy tego układu skonstruował autor sam. Odwołując się do wiedzy o strukturach akustycznych dźwięków mowy przyjęto w pracy, że reprezentacji wypowiedzi wyrazu dla jego automatycznego rozpoznawania powinna być zawarta informacja o podstawowych cechach widmowych. Stwierdzono, iż temu wymaganiu sprostać może określonego typu obraz o strukturze binarnej zwany spektrogramem binarnym i charakteryzujący się korzystnie małą objętością informacyjną. Przedstawiona została opracowana przez autora metoda przetwarzania sygnału mowy w tego rodzaju obraz. Na metodę tę składa się m.in. sposób wygładzenia widma sygnału mowy za pomocą specjalnie do tego wyznaczonej funkcji wygładzającej oraz sposób wyznaczenia widma binarnego w oparciu o dwustopniową ocenę wypukłości obwiedni widma wygładzonego.

W kolejnym rozdziale przedstawiono sposób, w jaki autor rozwiązał w swojej metodzie zagadnienie porównywania spektrogramów binarnych. Charakteryzują go następujące cechy: 1/ porównywanie dwóch spektrogramów odbywa się fragmentami. Fragmentem jest ciąg kilku kolejnych widm binarnych: 2/ podobieństwo fragmentów wyraża względna liczebność identycznych, niezerowych parametrów widmowych w porównywanych fragmentach: 3/ podobne fragment we wzajemnie porównywanych spektrogramach binarnych poszukiwane są w otoczeniu trajektorii quasiliniowej normalizacji ich długości.

Autor zaproponował dwa sposoby wyznaczenia wzorcowego spektrogramu wyrazu oparte o zasadę, iż wzorzec powinien wyrażać te cechy widmowe, które wystąpiły w większości spektrogramów binarnych wypowiedzi adaptacyjnych.

Będąca przedmiotem niniejszej rozprawy metoda globalnego rozpoznawania wyrazów w oparciu o spektrogramy binarne zrealizowana została w opracowanym przez autora modelu rozpoznającym ROWBIR 1. Ze względu na niskie parametry jedynego minikomputera dostępnego przy wykonywaniu tej pracy, w modelu ROWBIR 1 użyto tylko jeden ze wspomnianych dwóch sposobów tworzenia wzorców. Wskazano na możliwość uproszczenia rozpoznawania wyrazów poprzez odpowiednią konstrukcję inwentarza wzorców polegającą na połączeniu częściowo podobnych wzorców w grupy i wyłonieniu dla każdej grupy osobnego reprezentanta. Przedstawiono szczegółowo tryb rozpoznawania wyrazu drogą porównywania obrazu binarnego danej wypowiedzi z poszczególnymi wzorcami. Wyłoniony wzorzec w porównaniu z innymi wykazuje lepsze lub analogiczne podobieństwo do obiektu w największej liczbie fragmentów.

Opracowana przez autora metoda rozpoznawania wyrazów osiągnęła swój końcowy kształt poprzez szereg modyfikacji modelu rozpoznającego ROWBIR 1. Poszczególne wersje modelu różniły się między sobą pod względem zakresu analizy widmowej, liczby parametrów widma binarnego oraz zakresu porównań lokalnych dwóch spektrogramów. Próby testowe poszczególnych wersji modelu dotyczyły różnych słowników i różnych głosów. Zmniejszano liczbę parametrów widma binarnego równocześnie obejmując rozpoznawaniem coraz więcej wyrazów. Wyniki testów każdej wcześniejszej wersji modelu rozpoznającego inspirowały do jego modyfikacji, w wyniku której powstawała wersja nowa, bardziej uproszczona. We wszystkich testach rozpoznawania w oparciu o indywidualne wzorce uzyskiwano bez względu na liczbę parametrów widma binarnego oraz wielkość słownika podobną poprawność rozpoznawania, zawartą w granicach 96-97%.

W wersji modelu rozpoznającego uznanej za dotychczas najkorzystniejszą operuje się widmami binarnymi 16-parametrycznymi oraz fragmentami dwuwidmowymi. Dla wersji szerokość otoczenia quasiliniowej normalizacji długości, w którym poszukiwany jest podobny fragment, równa się rozciągłości siedmiu kolejnych fragmentów. Wersję tę przetestowano w oparciu o słownik 100-wyrazowy.

Przeprowadzono też próby rozpoznawania wyrazów w oparciu o wzorce wspólne dla pary głosów uzyskując wyniki w granicach od 82.7 do 98.8% zależnie od głosu i partnera dzielącego z danym głosem wspólne wzorce. Zagadnienie rozpoznawania wyrazów niezależnego od cech indywidualnych głosów, wymaga dalszych wnikliwych studiów.

W osobnym rozdziale scharakteryzowano model ROWBIR 1, wyszczególniając zasadnicze cechy zarówno samej metody, jak i sposobu jej technicznej realizacji. Zaakcentowano atrakcyjność zastosowanej formy wyrażenia wyrazu, dzięki której przedstawiona w rozprawie metoda automatycznego rozpoznawania wyrazów stanowi korzystną propozycję dla konstrukcji przyszłych modeli użytkowych.

W ostatnim rozdziale przedstawiono hipotetyczną metodę rozpoznawania połączeń dwóch fonemów w mowie w oparciu o ich obrazy binarne. Przeprowadzono teoretyczną analizę porównawczą rozpoznawania wyrazów w sposób globalny oraz przy użyciu tej metody. Wynik tego porównania wskazuje, że dla słowników liczących mniej niż 230 słów zdecydowanie bardziej opłacalna jest metoda rozpoznawania w sposób globalny. W zakresie od 230 do 1000 słów obie metody są konkurencyjne, i to zarówno ze względu na rozmiary pamięci koniecznej do przechowywania wzorców, jak i na ilość operacji, z jakich składają się procedury rozpoznawania. Wyniki te świadczą korzystnie o globalnej metodzie rozpoznawania wyrazów. Dopiero powyżej 1000 słów wyłącznie opłacalną z rozpatrywanego punktu widzenia staje się metoda rozpoznawania w sposób segmentalny.

II NAUKOWA Konferencja IMJON`85.

Warszawa 1986 s. 310.

Prace IPPT 30/1986.

MOTYLEWSKI Jerzy

Akustyczna diagnostyka kontrolna maszyn udarowych.

(Praca doktorska).

Warszawa 1986 s. 95.

Prace IPPT 29/1986.

W pracy przedstawiono założenia koncepcyjne i zasadę akustycznej metody diagnostyki kontrolnej wybranych klas maszyn udarowych, w oparciu o udowodnioną w rozprawie tezę, że akustyczny sygnał impulsowy, generowany podczas pracy tych maszyn, jest nośnikiem istotnych informacji diagnostycznych o ich stanie technicznym.

Szczególną uwagę zwrócono na możliwość wydzielenia i zastosowania tych informacji do celów diagnostyki kontrolnej maszyn formierskich i wiertarek udarowo-obrotowych wykazując, w wyniku badań empirycznych przeprowadzonych na dostatecznie reprezentatywnych zbiorach tych urządzeń, że ważne informacje diagnostyczne są zawarte w strukturze widmowej sygnału akustycznego emitowanego podczas ich pracy w normalnych warunkach eksploatacyjnych. Jako parametry widmowe sygnału diagnostycznego przyjęto charakterystyczne dla danej klasy urządzeń poziomy sygnału akustycznego w określonych zakresach częstotliwości, zwanymi pasmami diagnostycznymi. Wyniki pomiaru i analizy sygnału w tych pasmach, porównane z odpowiednimi wartościami ustalonymi dla maszyny wzorcowej, pozwoliły - przy zastosowaniu właściwych kryteriów podobieństwa - na ocenę stanu technicznego badanych obiektów.

W oparciu o statystyczną analizę wyników badań doświadczalnych opracowano koncepcję i wykonano prototypy użytkowe dwóch urządzeń diagnostycznych, przeznaczonych odpowiednio do diagnostyki kontrolnej maszyn formierskich i wiertarek udarowo-obrotowych.

Przedstawione w pracy rezultaty badań weryfikacyjnych wykazały, że przyjęta koncepcja diagnostyki kontrolnej i realizujące ją rozwiązania metodologiczne i instrumentalizacyjne pozwalają na uzyskanie decyzji binarnej o stanie technicznym badanej maszyny, uznanym - w zależności od konkretnych kryteriów klasyfikacyjnych - za dobry lub zły.

Opracowana metoda i aparatura umożliwiają przeprowadzenie badań diagnostycznych urządzeń w trudnych warunkach przemysłowych, np. na stanowisku kontroli produkcji w zakładach wytwórczych lub w hali fabrycznej podczas procesu ich eksploatacji.

KIEDRZYŃSKI Zdzisław

Ultradźwiękowe badania krzepnięcia i topnienia stopów Fe+C

Warszawa 1986 s. 35 s.

Prace IPPT 31/1986.

W pracy opisano zasady badań krzepnięcia i topnienie stopów Fe + C przy zastosowaniu ultradźwięków jako detektora przemian i w warunkach dążenia do równowagi dla bardzo powolnych zmian temperatury.

Opisano model próbki o temperaturze nieco zróżnicowanej oraz o temperaturze wyrównanej.

Omówiono sposób badań zachowujący właściwe warunki: metalurgiczne, ultradźwiękowe oraz pomiaru temperatury.

Przedstawiono zastosowaną aparaturę ultradźwiękową, termiczną i rejestrującą oraz układ pomiaru temperatury, których fotografie przedstawiono /na końcu niniejszej pracy/.

Podano przykładowe wyniki badań stopów Fe + C, wykonywanych ze składników spektralnie czystych. Wyniki podano w postaci wykresów, automatycznie zarejestrowanych i widocznych na tych wykresach punktów osobliwych określających charakterystyczne temperatury przemian.

Podano bibliograficzne autora, obejmujące całokształt wyników badań opisanych stopów zakresu: perytektycznego, nadperytektycznego - podeutektycznego, otoczenia eutektycznego i zakresu nadeutektycznego dla stopów wykonywanych ze składników spektralnie czystych oraz podstawowe wnioski.

LAPRUS Włodzimierz

Asymptotyczne wyrażenia dla fali akustycznej jonowej w plazmie.

Warszawa 1986 s. 15.

Prace IPPT 32/1986.

Dla równań opisujących propagację fali akustycznej jonowej w plazmie bezzderzeniowej znaleziono rozwiązania w postaci wyrażeń asymptotycznych dla dużych wartości zmiennej czasowej i zmiennej przestrzennej. Zbadano także możliwość przekształcenia równań plazmy do postaci typowych równań dyspersyjnych.

KIEDRZYŃSKI Zdzisław

Badania ultradźwiękowe wpływu środowiska ceramicznego lub węglowego na stopione metale Al, Cu, Zn.

Warszawa 1986 s. 34.

Prace IPPT 33/1986.

Omówiono ultradźwiękowe badania wpływu środowiska ceramicznego lub węglowego na czyste metale Al, Cu, Zn w warunkach ich topienia.

Opisano w zarysie stosowane dotychczas, w pracach autora, środowiska ochronne próbek oraz sposoby umożliwiające propagację przez nie impulsów ultradźwiękowych.

Podano rozważania teoretyczne odnośnie prowadzonych w pracy badań nad małymi próbkami metali Al, Cu, Zn.

Omówiono zastosowane metody doświadczalne i otrzymane wyniki oraz przedstawiono odpowiednie przykłady zarejestrowanych wykresów topienia i krzepnięcia tych metali.

Przedstawiono wnioski z przeprowadzonych badań w zestawieniu ich z danymi bibliograficznymi.

Ogólnie można stwierdzić, że otrzymane wyniki pozostają w dobrej zgodności, w zakresie wpływu ośrodków: ceramicznych lub węglowego na badane stopione metale z wyjątkiem nielicznych zastrzeżeń w odniesieniu do niektórych danych bibliograficznych.

RADZISZEWSKI Leszek, RANACHOWSKI Jerzy

Badanie parametrów propagacji fal ultradźwiękowych i modułów sprężystości w spiekanych proszkach miedzi.

Warszawa 1986 s. 68.

Prace IPPT 34/1986.

Praca dotyczy propagacji fal ultradźwiękowych w spiekanej miedzi. Spiekana miedź stanowi przykład niejednorodnego ośrodka z inkluzjami w postaci porów gazowych. Porowatość ośrodka zawiera się w przedziale 0,5% do 9%, a średnia wielkość porów zawierała się w granicach 1-5 mm. Praca zawiera przegląd różnych metod pomiarów akustycznych prędkości propagacji fali i jej tłumienia. Metodą opóźnienia impulsu dokonano pomiarów prędkości propagacji fali w funkcji zawartości porów a metodą impulsów odbitych zależności tłumienia fali od porowatości. Pomiary wykonano w zakresie częstotliwości od 2 do 35 Mhz. Otrzymane zależności eksperymentalne porównano z przebiegami teoretycznymi wynikającymi z modelów statycznego i dynamicznego propagacji fali w ośrodku uziarnionym. Wyznaczone z pomiarów prędkości moduły sprężystości porównano z wartościami otrzymanymi z modelu Mackenziego i Rossiego. Uzyskane zależności prędkości i tłumienia fal ultradźwiękowych od porowatości stwarzają możliwość uzyskania prostej, nieniszczącej metody pomiaru zawartości fazy gazowej w ośrodku stałym. Wykazano, iż zmiany porowatości w zakresie 0,04% mogą być wykryte metodą ultradźwiękową co jest bardzo trudne przy pomocy innych metod np. mikroskopowej , penetracyjnej czy rentgenowskiej. Zależność prędkości podłużnych fal ultradźwiękowych od porowatości ma charakter liniowy w zakresie od 1,5% do 10%, a nielinowy w zakresie małych porowatości do 1,5%. Podobny charakter ma zależność modułu Younga od porowatości. Odchylenie to dla małych porowatości wyjaśniono wpływem mikroszczelin istniejących zawsze w spiekach.

CAO van Phoung

Metody optymalnego sterowania ruchem w konstrukcji obciążonej dynamicznie.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1986 s. 122.

Prace IPPT 35/1986.

Analizując dotychczasowe osiągnięcie w zakresie optymalnego sterowania ruchem w konstrukcji wynika, że tradycyjne pasywne metody zwalczania wibracji są efektywne tylko dla wąskich spektrów częstotliwości. Budowa takiego sterującego układu jest kosztowna. Z tego względu trzeba opracować zasadniczo nowe wysoko efektywne metody tłumienia ruchu w konstrukcji na podstawie aktywnego dodatkowego oddziaływania, aby zabezpieczyć konstrukcję od zniszczenia.

Celem obecnej pracy jest zastosowanie teorii optymalnego i aktywnego sterowania ruchem w rozpatrywaniu zagadnień teorii konstrukcji obciążonej dynamicznie. Konstrukcyjne obiekty rozpatrywane są tu jako belki, pręty, płyty, powłoki.

Praca omawia metody ogólne oraz zawiera szereg rozwiązań konkretnych problemów brzegowych. W końcowej części pracy omówiono problem stabilizacji ruchu konstrukcji przedstawiając efektywne rozwiązania.

GAMBIN Wiktor

Równania ewolucji opisujące obroty sieci krystalicznej w polikryształach.

Warszawa 1986 s. 44.

Prace IPPT 36/1986.

Rozważany jest polikryształ złożony z ziaren tego samego rodzaju, ale różnej początkowej orientacji ziaren. Badane jest zagadnienie obrotów sieci krystalicznej spowodowanych dużym odkształceniem plastycznym polikryształu. Przyjęto model materiału sprężysto-idealnie plastycznego, z parametrami wewnętrznymi opisującymi aktualną orientację sieci krystalicznej. Wykorzystując hipotezę dysypatywności normalnej, wprowadzonej w teorii materiałów standardowych uogólnionych, wyprowadzono równania ewolucji dla parametrów wewnętrznych. Aby je otrzymać, przyjęto dla polikryształu model Taylora oraz specjalny, anizotropowy warunek plastyczności. Wpływ obrotów sieci na plastyczne płynięcie przeanalizowano szczegółowo dla płaskiego stanu odkształcenia.

CHACHULSKI Andrzej

Metoda trzykrotnego pobudzania wiązki atomowej - problem przesunięć fazowych.

Warszawa 1986 s. 19.

Prace IPPT 37/1986.

Dokonano analizy własności rezonansowych układu z wiązką atomową w którym zastosowano trzykrotne pobudzanie do przejść kwantowych. Analizowano warunki takiego pobudzania a w szczególności badano wpływ przesunięć fazowych pomiędzy pobudzającymi atomy sygnałami wielkiej częstotliwości na częstotliwość rezonansową detekowanej krzywej. Stwierdzono, że między innymi częstotliwość rezonansowa jest zależna od iloczynu funkcji tych kątów.

Proces pobudzania został opisany w sposób ogólny w formie macierzowej. Badania wpływu przesunięć fazowych przeprowadzono na drodze obliczeń numerycznych dla przypadku układu spektrometru z wiązką atomów cezu.

BOGACZ Roman, KRZYŻYŃSKI Tomasz

O belce Bernoulli`ego-Eulera spoczywającej na lepkosprężystym podłożu poddanej działaniu ruchomego oscylacyjnego obciążenia.

Warszawa 1986 s. 40.

Prace IPPT 38/1986.

Praca zawiera analizę zachowania się nieskończenie długiej jednorodnej belki Eulera spoczywającej na lepkosprężystym podłożu poddanej działaniu poruszającego się ze stałą prędkością obciążenia harmonicznie zmiennego w postaci siły skupionej. Otrzymano rozwiązanie w ruchomym układzie odniesienia o początku w punkcie przyłożenia obciążenia. Zbadano cały zakres prędkości ruchu i częstości zmian obciążenia uwzględniając tłumienie zewnętrzne belki. Szczegółowo omówiono przypadek sprężysty.

Rozważono również graniczne przypadki obciążenia stanowiące poruszającą się siłę o stałej wartości oraz siłę harmonicznie zmienną działającą w ustalonym punkcie.

Rozwiązania uzyskano zakładając ich stacjonarną postać.

GRONOWSKI Bogusław, RANACHOWSKI Jerzy, SKUBIS Jerzy, ZALEWSKI Jan

Pomiary tłumienia emisji akustycznej od wyładowań elektrycznych w materiałach elektroizolacyjnych.

Warszawa 1986 s. 35.

Prace IPPT 39/1986.

W pracy omówiono zagadnienia tłumienia sygnałów emisji akustycznej od wyładowań niezupełnych. Przedstawione i przedyskutowane wyniki uzyskane przez innych autorów w różnych ośrodkach na świecie. Podkreślono niejednoznaczność i niespójność tych wyników. Zdefiniowano za pomocą schematu blokowego pojęcie tłumienia i odniesiono je do pojęcia osłabienia. Podano schematy trzech układów pomiarowych zaprojektowanych i wykorzystywanych przez autorów do pomiarów tłumienia. Pokazano ewolucję konstrukcji tych układów idącą w kierunku otrzymywania uniwersalnych wyników. Omówiono ograniczenia tych układów. Przedstawiono wyniki pomiarów uzyskane przez autorów. Podano średnie wartości amplitudowych współczynników tłumienia l dla kilku materiałów stosowanych w konstrukcjach urządzeń elektroenergetycznych. Zbadano wpływ tych materiałów na zmianę amplitudy sygnałów emisji akustycznej oraz na wartości współczynników tłumienia l w zależności od wartości napięcia generacji wyładowań niezupełnych.

KACPROWSKI Janusz

Ogólna koncepcja systemu dwustronnej komunikacji akustycznej „operator -maszyna robocza (pojazd)” za pomocą sygnału mowy.

Warszawa 1986 s. 36.

Prace IPPT 40/1986.

W pracy przedstawiono ogólną koncepcję systemu dwustronnej komunikacji akustycznej w cybernetycznie pojmowanym układzie nadzoru, sterowania i dialogu << człowiek-maszyna >> w języku naturalnym, za pomocą sygnału mowy. Koncepcję tę oparto na wieloletnich doświadczeniach i dotychczasowych osiągnięciach Zakładu Akustyki Cybernetycznej IPPT-PAN w dziedzinie analizy, automatycznego rozpoznawania i syntezy mowy, ze szczególnym uwzględnieniem fonetycznej i lingwistycznej specyfiki języka polskiego. Omówiono ogólne założenia i przyjęte metody realizacji urządzeń akustycznego wejścia i akustycznego wyjścia systemu dwustronnej komunikacji akustycznej << operator-robot >> w oparciu o ograniczone, użytkowe ukierunkowane zbiory izolowanych wyrazów, traktowanych jako elementy fonetycznego kodu językowego.

Do automatycznego rozpoznawania izolowanych wyrazów po stronie akustycznego wejścia systemu opracowano algorytm wielostopniowej klasyfikacji dźwięków mowy, oparty na ich opisie artykulacyjnym, przy zastosowaniu do tego celu relacji rozmytych. Proces syntezy izolowanych wyrazów po stronie akustycznego wyjścia jest realizowany w syntezatorze formantowym, sterowanym sygnałami cyfrowymi wysyłanymi z komputera zgodnie ze zgromadzonymi w jego pamięci regułami syntezy elementarnych segmentów fonetycznych sygnału mowy o rozciągłości morfemów i diad.

Omówiono szczegółowo organizację i sposób realizacji doświadczalnego systemu dwustronnej komunikacji słownej człowiek-komputer, opracowanego w ZAC i operującego słownikiem 60 wyrazów. Podano ogólną charakterystykę systemu w oparciu o jego wstępną weryfikację doświadczalną. W zakończeniu zwrócono uwagę na ukierunkowanie i zakres dalszych prac badawczych, teoretycznych i eksperymentalnych, jaki należy podjąć przy opracowywaniu użytkowej wersji docelowego systemu dwustronnej komunikacji słownej <<operator - maszyna robocza (pojazd)>>, przystosowanego do pracy w rzeczywistych warunkach przemysłowych, różniących się od warunków laboratoryjnych m.in. niekorzystnym stosunkiem S/N sygnału do szumu (hałasu otoczenia) oraz ograniczeniem szerokości pasma częstotliwości sygnału, przesyłanego za pomocą elektronicznych urządzeń transmisyjnych i przetwórczych typu eksploatacyjnego.

MIKSA Marek

Wpływ małych drgań skrętnych czopa na nośność łożyska poprzecznego.

Warszawa 1986 s. 37.

Prace IPPT 41/1986.

Rozpatrzono szczegółowo wpływ dodatkowych harmonicznych drgań skrętnych czopa ślizgowego łożyska poprzecznego, nałożonych na ustalony ruch czopa, na zmianę siły nośnej łożyska. Założono, że amplituda i częstość drgań są na tyle małe, że człony inercyjne w równaniach ruchu można zaniedbać.

Wykazano, że dodatkowe drgania nie wpływają na siłę nośną łożyska w przypadku cieczy newtonowskiej, natomiast w przypadku gdy czynnikiem smarującym jest ciecz opisywana modelem cieczy drugiego rzędu, siła nośna zwiększa się. Przyczyną wzrostu siły nośnej jest występowanie składowej siły równoległej do mimośrodu.

POROWATE spieki żelaza - otrzymywanie, własności, zastosowanie.

Red. J. Kubik.

Warszawa 1986 s. 148.

Prace IPPT 42/1986.

KOŚĆ Michał

Statystyka łańcuchów polimerowych z więzami typu splątania.

Warszawa 1986 s. 67.

Prace IPPT 44/1986.

W pracy zaproponowano prosty model łańcucha splątanego w którym efekty splątania symulowane są przez nieskończenie mały pierścień ograniczający ruchy łańcucha do ślizgania się wzdłuż konturu. Równowagowy rozkład konfiguracji takiego łańcucha określono w asymptotycznym przybliżeniu długich łańcuchów, w zamkniętej i prostej postaci. Zbadano własności otrzymanego rozkładu, obliczono jego momenty.

Posługując się statystyką łańcucha z więzami typu splątania podjęto próbę opisu sieci łańcuchów splątanych. Obliczenia teoretyczne siły napięcia sieci poddanej jednoosiowej deformacji okazały się jakościowo zgodne z wynikami doświadczalnymi.

Przedstawiony w pracy model łańcucha z więzami może być w prosty sposób adoptowany do innych, niż splątania, problemów. Może być stosowany np. w teorii nukleacji krystalizacji, teorii sieci z nietrwałymi więzami itp.