Prace IPPT PAN z roku 1978

Niniejsza praca poświęcona jest problemom modelowania pewnych zjawisk termodynamicznych, konkretnie tzw. struktur dysypatywnych, w układach biologicznych.

Optymalizacja kratownic metodami programowania matematycznego.

Prace IPPT 2/1978.

Praca stanowi próbę jednolitego sformułowania i rozwiązania zagadnień optymalizacji kratownic sprężystych ujętych w kategoriach zadań programowania matematycznego.

Zagadnienie optymalizacji kratownic jest jednym z najstarszych w dziedzinie optymalizacji konstrukcji. W ciągu stulecia, od ogłoszenia twierdzenia M.Levy do ostatnich prac opartych na najnowszych metodach numerycznych, zagadnienie to przeszło olbrzymią ewolucję, którą w zarysie przedstawiono w rozdziale 2. Obecnie maszyny cyfrowe stwarzają możliwości bardziej ogólnego formułowania zagadnień optymalizacji i efektywnego ich rozwiązywania.

W ciągu ostatnich lat ukazało się wiele publikacji dotyczących zagadnień optymalizacji kratownic na zbiorach ciągłych. Natomiast liczba opracowań dotyczących zagadnień dyskretnych optymalizacji jest znikoma. Ponadto o ile znane metody programowania liniowego pozwalają w miarę efektywnie rozwiązywać stawiane zadania, o tyle metody programowania nieliniowego w dalszym ciągu nie dają zadawalających wyników. Wiąże się to z niedoskonałością metod programowania nieliniowego w przypadku zagadnień niewypukłych, a takimi są w ogólnym przypadku zagadnienia optymalizacji kratownic. Obecnie w badaniach zagadnień optymalizacji kratownic można wyróżnić trzy następujące kierunki:

- poszukiwanie przybliżonych liniowych modeli matematycznych dla zagadnień nieliniowych,

- szukanie efektywnych sposobów linearyzacji zadań nieliniowych

- opracowanie bardziej efektywnych metod rozwiązywania zadań nieliniowych.

Niniejsza praca reprezentuje w zasadzie dwa ostatnie z trzech wymienionych tu kierunków.

Rozdział 2 stanowi wprowadzenie w problematykę optymalizacji kratownic.

Przedstawiono w nim rozwój historyczny oraz przegląd dotychczasowych osiągnięć w dziedzinie optymalizacji kratownic, zwracając przy tym uwagę na najważniejsze stwierdzenia i wnioski dotyczące rozwiązań optymalnych.

W rozdziale 3 omówiono przedmiot i cel pracy. W rozdziale 4 zestawiono podstawowe pojęcia i założenia, na których oparto przedstawione w pracy rozwiązania. Omówiono też zagadnienia wyboru parametrów optymalizacji, warunków ograniczających oraz funkcji celu.

Zasadniczą część pracy stanowią rozdziały 5 i 6. W rozdziale 5 sformułowano i rozwiązano zagadnienie optymalizacji kratownic na zbiorach ciągłych, zaś w rozdziale 6 na zbiorach dyskretnych. Rozpatrzono przypadki jednego i wielu stanów obciążeń. Zbadano także właściwości kratownic równomiernej wytrzymałości układając w tym celu odpowiedni algorytm.

Rozwiązano także zagadnienie optymalizacji kratownic uwzględniając ograniczenia na naprężenia dopuszczalne ze względu na możliwość wyboczenia prętów ściskanych. W tym celu do algorytmów przedstawionych w pracy wprowadzono odpowiednie modyfikacje warunków ograniczających oraz modyfikacje samej procedury poszukiwania rozwiązań optymalnych.

Rozdział 7 zawiera podsumowanie przeprowadzonych rozważań oraz wnioski z nich wynikające.

W zakończeniu pracy podano spis bibliograficzny /rozdział 8/ zawierający pozycje cytowane w tekście, przede wszystkim dotyczące optymalizacji kratownic.

BAJKOWSKI Józef

Program analogowy i układ pomiarowo-rejestrujący do automatycznego wyznaczania obszarów niestateczności układów dynamicznych.

Warszawa 1978 s. 31.

Prace IPPT 3/1978.

Z obszarami niestateczności rozwiązań układów dynamicznych możemy spotkać się w wielu zagadnieniach mechaniki i techniki.

W obecnym opracowaniu przedstawiono program analogowy i układ pomiarowo-rejestrujący do automatycznego wyznaczania obszarów niestateczności dwóch następujących układów dynamicznych:

I. Wyznaczanie obszarów niestateczności dynamicznej układów opisanych równaniami różniczkowymi zwyczajnymi o periodycznie zmiennych współczynnikach.

II. Wyznaczanie obszarów warunków początkowych, przy których nieliniowy układ drgający wzbudzany siłami harmonicznymi generuje odpowiedź harmoniczną, w zakresach częstości, w których istnieje niebezpieczeństwo pojawienia się rezonansów pobocznych.

NIEZGODZKI Paweł, SZEMPLIŃSKA - STUPNICKA Wanda

Program analogowy i układ pomiarowo - rejestrujący do automatycznego wykreślenia rodziny charakterystyk amplitudowo - częstotliwościowych.

Warszawa 1978 s. 30.

Prace IPPT 4/1978.

W wielu zagadnieniach związanych z badaniami własności dynamicznych konstrukcji maszynowych i budowlanych zarówno w procesie analizy jak i syntezy, niezbędnym etapem pracy jest wyznaczanie charakterystyk amplitudowo - częstotliwościowych.

Przy przyjętym modelu matematycznym w postaci układu równań różniczkowych zwyczajnych, wyznaczania tych charakterystyk za pomocą maszyn analogowych znalazło już szerokie zastosowanie, szczególnie w przypadkach opisanych równaniami nieliniowymi.

Dotychczasowe metody zdejmowania charakterystyk amplitudowo - częstotliwościowych przy użyciu maszyn analogowych są jednak czasochłonne, gdyż wymagają dużego nakładu pracy przy opracowaniu wyników pomiarów.

MĄCZYŃSKI Jacek

Implementing the Method of Representations in Structural Mechanics for a Column.

Warszawa 1978 s. 29.

Prace IPPT 5/1978.

Pojęcie nośnika obciążenia samozrównoważonego, reprezentacji funkcji, odwzorowanie przestrzeni liniowej w siebie znacznie ułatwiają konstruowanie efektywnych algorytmów dla dokładnych obliczeń pól przemieszczeń w sprężystych elementach konstrukcyjnych np. słupa, belki, pręta.

W pracy pokazano sposób konstruowania algorytmów z przykładem programu dla zagadnienia słupa prostego oraz dodatkowo dla belki o osi wygiętej wg łuku koła. Małe zapotrzebowanie algorytmów zarówno na pamięć komputera jak też czas obliczeń sugerują przydatność dla komputerów rozmiarów małych i średnich, dla których nieraz trzeba wykonywać oprogramowanie pod kątem zastosowań specjalnych.

GARSTECKI Andrzej, GAWĘCKI Andrzej, GAWĘCKI Michał

Optymalizacja systemu lekkich hal stalowych.

Warszawa 1978 s. 36.

Prace IPPT 6/1978.

Stale rosnące zapotrzebowanie na lekkie hale stalowe o zróżnicowanych wymiarach gabarytowych, wymaga wprowadzenia systemu typowych rozwiązań produkowanych na skład. W związku z tym wybór poprawnego zbioru rozwiązań konstrukcji ma podstawowe znaczenie, gdyż daje w skali kraju duże oszczędności.

Niniejsza praca jest przeznaczona do wykorzystania przez instytucje programujące rozwój masowej produkcji hal typowych przy zastosowaniu standaryzacji rozwiązań. Celem standaryzacji jest uzasadnione ekonomicznie zmniejszenie liczby różnych rozwiązań, dlatego powstaje wtedy pytanie jaką liczbę różnych rozwiązań należy wprowadzić do produkcji i jakie to powinny być rozwiązania.

TRĄMPCZYŃSKI Wiesław, PONDER Benedykt

Mechanika procesów urabiania gruntów narzędziami maszyn do robót ziemnych.

Teoria i doświadczenie.

Warszawa 1978 s. 109.

Prace IPPT 7/1978.

Stały rozwój budownictwa, energetyki oraz innych gałęzi przemysłu powoduje ciągły wzrost masy przeładowywanych gruntów, materiałów sypkich itp. ośrodków ogólnie zwanych rozdrobnionymi. Prace przeładunkowe należą do najbardziej pracochłonnych i niezbędna jest ich stała i coraz pełniejsza mechanizacja, a dobór właściwych parametrów urabiania ośrodka narzędziami maszyn do robót ziemnych /koparki, ładowarki, spycharki itp./ ma bardzo istotne znaczenie. W wielu ośrodkach prowadzonych jest szereg prac zarówno teoretycznych jak i doświadczalnych, których celem jest analiza pracy tego typu narzędzi.

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie niektórych wyników prac teoretycznych i eksperymentalnych oraz stosowanie techniki pomiarowej.

KUNERT Krzysztof A.

Dynamiczne własności mechaniczne usieciowanego polietylenu.

Warszawa 1978 s. 33.

Prace IPPT 8/1978.

Badaniom dynamicznych własności mechanicznych elastomerów poświęconych jest wiele prac. Mniej istnieje badań dotyczących plastomerów, natomiast nie spotkano w literaturze fachowej badań tego typu w odniesieniu do usieciowanego polietylenu.

W niniejszej pracy przeprowadzono dwa typy badań mechanicznych. Badania dynamiczne przy stałej częstości w funkcji temperatury i badania dynamiczne w funkcji zmiennej częstości, przy stałej temperaturze. Pierwsze badania wykonano na wahadle skrętnym a drugie w reogonometrze Weissenberga. Dotychczasowe badania dynamiczne polimerów usieciowanych wykazały ogólną zależność, że wraz ze wzrostem stopnia usieciowania zwiększy się temperatura zeszklenia danego polimeru, a moduł powyżej temperatury zeszklenia gwałtownie rośnie, natomiast rozszerza się ekstremum w Tg. Nie wiadomo jednakże jak zachowują się inne procesy relaksacyjne w polietylenie usieciowanym, a szczególnie proces relaksacyjny l związany z fazą krystaliczną polietylenu. Dlatego też między innymi celem naszym było zbadanie zachowania się relaksacji l w tym materiale w zależności od stopnia usieciowania i rodzaju użytego nadtlenku do sieciowania.

DURACZ Andrzej

Badanie właściwości pola akustoelektrycznego w ciele stałym.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1978 s. 81.

Prace IPPT 9/1978.

Celem niniejszej pracy jest zaprezentowanie opracowanych przez autora zagadnień związanych z generowaniem pola akustoelektrycznego, które stanowią pewne uzupełnienie w stosunku do literatury światowej. Uzupełnienie to wynika z przyjęcia założenia, aby pełny obraz problemu zawierał zależność pola akustycznego od jakości sygnału akustycznego i jakości podłoża. Przy tym jakość ta powinna obejmować najważniejsze typy fal akustycznych i rodzaje ich modulacji oraz parametry półprzewodnikowe podłoża. Do pracy włączono również krótki przegląd ważniejszych publikacji związanych z tematem pracy. Uzasadnieniem tego jest brak w literaturze krajowej takiego opracowania.

Rozdział drugi niniejszej pracy poświęcony jest pobieżnemu, a w miarę możliwości pełnemu przeglądowi badań teoretycznych i eksperymentalnych nad efektem akustoelektrycznym. Podano tam najistotniejsze relacje teoretyczne, które stanowią podstawę zrozumienia dalszych rozważań.

Jednocześnie wymienione są tam najważniejsze i najciekawsze fakty eksperymentalne wynikające z badań efektu. Ten rozdział opracowano głównie jako syntetyczny przegląd danych literaturowych. Pozostałe rozdziały pracy są opisem badań własnych autora.

Rozdział trzeci poświęcony jest falom powierzchniowym. Relacja Weinreicha, która znana jest dla fal objętościowych została tu zmodyfikowana tak, by można ją stosować dla fal powierzchniowych. W rozdziale tym określono zależność pola akustoelektrycznego od: częstotliwości, amplitudy i częstotliwości modulacji ciągłego sygnału akustycznego. Przedstawiono wyniki badań potwierdzające wyliczone zależności.

W rozdziale czwartym przedstawiono własną interpretację teoretyczną procesu powstawania domen akustoelektrycznych. Istota tych obliczeń jest o tyle ważna, że w literaturze światowej jest błędna interpretacja badaczy amerykańskich. W ujęciu autora ważne jest uwzględnienie przestrzennego rozkładu wektora prędkości fononów termicznych, jak również przeprowadzenie obliczeń w przestrzeni pędów. Uzyskane wyniki rozpatrzono dla materiału półprzewodzącego i fotoprzewodzącego. Porównania z danymi eksperymentalnymi wykazują dobrą ich zgodność z wynikami obliczeń.

W zakresie dużych sygnałów akustycznych pojawiają się nieliniowe zależności pomiędzy strumieniem mocy akustycznej i napięciem akustoelektrycznym. W rozdziale piątym przedstawiono teorię tego zjawiska wychodząc z dwóch założeń:

1. Modulacja ładunku w piezoelektrycznym półprzewodniku wywołana prądem elektrycznym związanym z falą akustyczną osiąga przy dostatecznie dużym natężeniu fali wartość równą koncentracji nośników. Zatem, dalszy wzrost natężenia fali nie powoduje dalszego wzrostu modulacji.

2. Pole akustoelektryczne osiąga, przy dostatecznie dużych natężeniach dźwięku wartość, która powoduje dryf elektronów w próbce. Przy dostatecznie dużym dryfie następuje zmiana współczynnika tłumienia elektronowego, co z kolei wpływa na generację pola akustoelektrycznego.

Przeprowadzone badania oparte na tych założeniach potwierdzone zostały wynikami doświadczalnymi.

W znanych z literatury relacjach opisujących generację pola akustoelektrycznego wprowadza się człony odpowiedzialne za efekt pułapkowania nośników prądu. W rozdziale szóstym podano metody eksperymentalne i obliczeniowe określania podstawowych parametrów pułapkowania i jego wpływu na propagację fal powierzchniowych. Metody te opierają się na pomiarze tłumienia ultradźwięku w zewnętrznym polu elektrycznym. Uzyskane wyniki można zweryfikować stosując inne metody pomiarowe.

W rozdziale siódmym przedstawiono podstawy rachunkowe i wyniki eksperymentalne badań detektora akustoelektrycznego. Ten element zaproponowany przez autora wykazuje konkurencyjne parametry w stosunku do diody półprzewodnikowej, a w szczególności bardzo dużą wydajność napięciową. Jednak pewne trudności technologiczne nie pozwalają na zastosowanie praktyczne w chwili obecnej. Szczególnie interesująca jest możliwość takiego doboru parametrów, by detektor mógł pracować jako detektor amplitudy lub mocy wejściowej sygnału elektrycznego wielkiej częstotliwości lub sygnału ultradźwiękowego.

KOWALSKI Stefan J.

Równania liniowej termokonsolidacji z anizotropowym szkieletem.

Warszawa 1978 s. 15.

Prace IPPT 10/1978.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie równań teorii termokonsolidacji dla dwuskładnikowego ośrodka, który stanowi sprężysty anizotropowy porowaty materiał (szkielet) i izotropowa ciecz wypełniająca drożne pory (kanały).

Praca ta stanowi kontynuację rozważań prowadzonych w pracy [5], w której podano równania liniowej termokonsolidacji, przy założeniu izotropii ośrodka dwuskładnikowego a także izotropii poszczególnych składników.

W naszych rozważaniach opieramy się, podobnie jak w pracy [5], o termodynamiczne funkcje stanu, które konstruuje się przy założeniach powszechnie stosowanych w teorii konsolidacji oraz dodatkowo przy założeniu, że wymiana ciepła między składnikami jest idealna, tzn. temperatura w obu składnikach lokalnie jest taka sama. Zakłada się też, że rozkład por w całym anizotropowym macierzystym materiale jest równomierny (izotropia porowatości powierzchniowej ośrodka naturalnego) i, że rozważa się tylko małe odkształcenia, że zmiany porowatości podczas deformacji są pomijalnie małe.

W pracy rozważa się przypadek pełnej anizotropii szkieletu oraz anizotropii transwersalnej.

KLEPACZKO Janusz

Sprzężenia termo - mechaniczne w metalach.

Warszawa 1978 s. 69.

Prace IPPT 11/1978.

Efekty sprzężenia termo-mechanicznego w ciałach stałych, w szczególności w metalach, mogą przejawiać się w różny sposób. Z jednej strony istniejące w ciele pole temperatur może wywołać stan naprężeń i odkształceń, nawet bez przyłożenia zewnętrznych obciążeń mechanicznych. Ten typ sprzężenia jest zazwyczaj rozumiany jako wąsko pojęta termosprężystość.

Odpowiednio wysokie przyrosty temperatur mogą nawet prowadzić do pojawienia się lokalnych odkształceń plastycznych w ogrzanym ciele /termoplastyczność/. Z drugiej natomiast strony wszelkiego rodzaju wymuszenia mechaniczne w postaci wolno lub szybkozmiennych pól naprężeń i odkształceń mogą powodować zmiany stanu termodynamicznego ciała, które z kolei powodują zmiany temperatury. W pierwszym przypadku sprzężenie termo-mechaniczne można nazwać czynnym, a w drugim przypadku biernym.

Oczywiście jest możliwe równoczesne wystąpienie wspomnianych dwóch typów sprzężeń termo-mechanicznych.

W sumie temperatura wpływa w znacznym stopniu na własności mechaniczne metali takie jak stałe sprężystości, własności plastyczne i reologiczne. Ponadto istnieją wyżej podane sprzężenia, które niekiedy znacznie zmieniają obraz zjawiska w porównaniu do procesu izotermicznego. Celem niniejszego opracowania jest bardziej systematyczne przedyskutowanie sprzężeń termo-mechanicznych w metalach ze szczególnym uwzględnieniem strony zjawiskowej oraz wyników doświadczalnych. Opracowanie obejmuje w mniejszym stopniu dyskusję bezpośredniego wpływu temperatury na własności mechaniczne metali.

KOTOWSKI Stefan

Własności rozwiązań znajdujących się na powierzchni nieciągłości.

Warszawa 1978 s. 7.

Prace IPPT 12/1978.

Przedmiotem pracy będą własności jakościowe rozwiązań poślizgowych równań różniczkowych z liniowo wprowadzoną nieciągłością. Rozwiązaniem poślizgowym równania różniczkowego nazywamy takie rozwiązanie tego równania, które przechodząc przez powierzchnię nieciągłości, pozostaje na niej.

OLAS Andrzej

Własności procesu przejściowego w układzie mechanicznym z luzem.

Warszawa 1978 s. 9-14.

Prace IPPT 12/1978.

Celem pracy jest zbadanie własności procesu przejściowego wywołanego zmianą obciążenia a zachodzącego w układzie napędowym zawierającym luzy.

Jak wiadomo istnienie luzów powoduje istotną zmianę w opisie układu mechanicznego. Najprostszy model matematyczny układu z luzami jest układem równań różniczkowych nieliniowych /obszarami liniowych/.

KLEIBER Michał

Duże deformacje ciał sprężysto - plastycznych.

Teoria i numeryczna analiza konstrukcji.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1978 s. 187.

Prace IPPT 13/1978.

Przyjmując za punkt wyjścia problematykę dużych odkształceń konstrukcji sprężysto - plastycznych w pracy niniejszej położymy nacisk na dwa zasadnicze zagadnienia z tego zakresu, a mianowicie na

a/ wybór i opis pewnej dość ogólnej mechanicznej teorii zachowania się materiałów konstrukcyjnych wraz z zaprezentowaniem możliwości analizy poszczególnych klas konstrukcji w ramach tej teorii,

b/ efektywność przedstawionej teorii, czyli możliwości otrzymywania wyników numerycznych mogących interesować projektanta.

Do analizy wybrano konstrukcje zbudowane z materiału sprężysto - plastycznego i poddane dużym deformacjom ze względu na

a/ fakt, że większość stosowanych obecnie materiałów konstrukcyjnych wykazuje szeroko rozumiane cechy sprężysto - plastyczne,

b/ stosunkowo dużą ogólność równań konstytutywnych w sensie możliwości wprowadzenia tylko niewielkich zmian do rozważań podanych w pracy przy rozpatrywaniu wielu innych materiałów konstrukcyjnych /wynika to z przyrostowego charakteru sformułowanego problemu/,

c/ fakt, że efekty zmian początkowej geometrii w trakcie deformacji odgrywają znaczną rolę w pracy wielu konstrukcji projektowanych zgodnie ze współczesnymi wymogami estetyki i ekonomiki

d/ brak w literaturze światowej dostatecznie precyzyjnego, popartego numerycznie efektywnym algorytmem obliczeń, sformułowania takiej teorii.

Stan wiedzy w omawianym zakresie przedstawimy szeroko w rozdz. 2.2; obecnie wymienimy tylko kilka głównych czynników, powodujących, naszym zdaniem, konieczność gruntownej analizy podstaw teorii dużych odkształceń sprężysto - plastycznych w aspekcie jej numerycznego wykorzystania:

- bezkrytyczna akceptacja uproszczonych założeń kinematycznych /addytywność odkształceń/, wywodzących się z teorii zlinearyzowanych geometrycznie,

- często niekonsekwentne wykorzystywanie przyrostów naprężeń i odkształceń w równaniach konstytutywnych oraz ich nieprawidłowa akumulacja,

- opracowanie algorytmów obliczeniowych dla zagadnień nieliniowych w oparciu o istniejące programy dotyczące zagadnień liniowej teorii sprężystości - powoduje to przeważnie dodatkowe kłopoty z poprawną definicją przyrostu naprężenia oraz często uniemożliwia konsekwentny wybór konfiguracji odniesienia,

- operowanie infinitezymalnymi przyrostami poszczególnych wielkości /linearyzacja na kroku/ - ze względu na przyrostowy charakter algorytmu obliczeń /częste są przypadki konieczności uwzględnienia więcej niż np. 100 przyrostów po czasie/ powoduje to często powstawanie błędów “odejścia” od rozwiązania dokładnego mogących całkowicie wypaczyć charakter rozwiązania,

- powszechne korzystanie ze standardowych koncepcji metody elementów skończonych /coraz bardziej skomplikowane elementy skończone, całkowanie numeryczne/ bez prób optymalizacji stosowanych algorytmów obliczeniowych co powoduje, że obliczanie realnych przykładów staje się bardzo uciążliwe i pracochłonne,

- całkowita niedostępność wielu opracowań wykorzystywanych przez zachodnie firmy prowadzące badania w omawianym zakresie, co powoduje konieczność niezależnego opracowywania algorytmów i konkurencyjnych programów.

Cel niniejszej pracy rozumiemy dwojako. Chcemy bowiem zaproponować opis ciał /konstrukcji/ sprężysto - plastycznych poddanych dowolnie dużym odkształceniom, który:

a/ spełniałby podstawowe postulaty dotyczące zachowania się ciał sprężysto - plastycznych /w szczególności, dla odkształceń infinitezymalnych, pokrywał się z klasycznym opisem tych ciał/ oraz pewne postulaty ogólniejszej natury typowe dla nieliniowej mechaniki continuum,

b/ byłby na tyle prosty, aby umożliwić efektywne numerycznie rozwiązywanie konkretnych problemów praktycznych takich jak analiza zachowania się typowych konstrukcji nośnych /płyty, powłoki/ w zakresie dużych deformacji.

Należy podkreślić, że wyniki zawarte w pracy oraz opracowane programy nie pretendują w obecnym stadium do uznania ich za zamknięty system obliczeniowy gotowy do wykorzystania w praktyce inżynierskiej. Wynika to zarówno z faktu, że poszczególne partie obliczeń numerycznych wykonywano przy użyciu różnych maszyn cyfrowych jak również, a raczej przede wszystkim, z charakteru rozważań nastawionych na opracowanie i analizę procedur mogących służyć uzyskiwaniu rozwiązań numerycznych skomplikowanych, ale niezbyt dużych problemów z zakresu statyki konstrukcji sprężysto - plastycznych. Niezależnie od tego, jednakże, wyniki zawarte w pracy mogą stanowić podstawę do opracowania jednolitego systemu nieliniowej analizy konstrukcji.

NADOLSKI Władysław, PIELORZ Amalia

Fale sprężyste w prętach o zmiennych przekrojach i skończonych długościach.

Warszawa 1978 s. 65.

Prace IPPT 14/1978.

W pracy rozpatrywane są procesy dynamiczne w układach prętowych o zmiennych przekrojach i skończonych długościach, powstałe w wyniku jednokrotnych zderzeń.

FISZDON Władysław

Struktura płaskich fal uderzeniowych w jednoatomowych gazach.

Warszawa 1978 s. 52.

Prace IPPT 15/1978.

SZUMILIN Krystyna

Mechanika statystyczna polimerów.

Warszawa 1978 s. 35.

Prace IPPT 16/1978.

Własności makroskopowe układu fizycznego można opisywać językiem fizyki ośrodka ciągłego, ale jeśli interesuje nas raczej wytłumaczenie, niż opisywanie własności ośrodka należy wrócić do pierwotnego układu wielu cząstek. Niestety, jak wiadomo, dla układu wielu cząstek równania ruchu nie są w ogólności rozwiązywalne, tak jak nie są znane warunki początkowe, niezbędne do rozwiązania tych równań. Mechanika statystyczna omija te trudności rozważając wszystkie możliwe stany w jakich układ może się znajdować, dyskutując prawdopodobieństwo realizacji każdego takiego stanu.

Wielkości makroskopowe otrzymujemy poprzez średniowanie odpowiednich wielkości fizycznych po wszystkich osiągalnych stanach. W tym sensie fizyka cząsteczkowa i makroskopowa fizyka ośrodka ciągłego są powiązane przez mechanikę statystyczną. Takie podejście pozwala opisywać rozliczne układy fizyczne, takie jak ciecze, gazy, ciała stałe, a również wieloatomowe molekuły.

Właśnie zastosowanie fizyki statystycznej do opisu wieloatomowych molekuł - polimerów, stało się w ostatnich latach przedmiotem zainteresowania wielu autorów [ 1-7].

Wiele prac z dziedziny fizyki polimerów, w których użyto całego bagażu pojęć z zakresu mechaniki statystycznej, dało bardzo ciekawe wyniki. Można spodziewać się, że kierunek ten będzie dalej kontynuowany, ponieważ daje on ogromne możliwości nowego potraktowania tak złożonego problemu, jakim są właściwości i zachowania się polimerów.

PRZEŹDZIECKI Stanisław, LAPRUS Włodzimierz

Reprezentacja pól elektromagnetycznych w ośrodkach żyrotropowych przez skalarne potencjały Hertza.

Warszawa 1978 s. 10.

Prace IPPT 17/1978.

CIARKOWSKI Adam

Przenikanie fali elektromagnetycznej przez szczelinę w warstwie przewodnika.

Warszawa 1978 s. 11-21.

Prace IPPT 17/1978.

Przenikanie fali elektromagnetycznej przez szczeliny w przewodnikach stanowi interesujący problem zarówno z teoretycznego jak i praktycznego punktu widzenia. Z zagadnieniem tym spotykamy się np. w technologii obwodów scalonych, gdzie warstwa fotoczuła oświetlona jest przez otwory w ekranie. Wymaga się, by odsłonięte partie warstwy były oświetlone strumieniem światła o możliwie stałym rozkładzie. W przypadku małych otworów wymaganie to napotyka na trudności spowodowane zjawiskami dyfrakcyjnymi na krawędziach szczelin. Innym przykładem zastosowań jest zagadnienie sprzężeń międzyfalowodowych przez szczeliny. W opublikowanych niedawno pracach Butlera i Umashnkara [1], [2] analizowano przenikanie pola elektromagnetycznego przez aperturę w płaskim , nieskończenie cienkim przewodniku. W [1] problem uogólniono na przypadek różnych parametrów ośrodka po obu stronach ekranu, w [2] dopuszczono obecność przewodnika liniowego po zacienionej stronie ekranu.

W niniejszej pracy założono, że szczelina wydrążona jest w warstwie przewodnika o skończonej, niezerowej grubości. Przyjęto również, że ośrodek wypełniający szczelinę różnić się może od ośrodka wypełniającego przestrzeń po obu stronach warstwy przewodnika. Problem wyznaczania pola całkowitego sprowadzono do zadania poszukiwania rozwiązań dwóch równań różniczkowo-całkowych dla składowych stycznych pola elektrycznego w aperturze szczeliny.

BRAHMER - KACPRZYŃSKA Anna, ZIELKE Walter

Problem Cauchy z warunkiem typu d Diraca dla wybranego układu równań hiperbolicznych.

Warszawa 1978 s. 13.

Prace IPPT 18/1978.

Problem odwrotny dla układu równań hiperbolicznych opisujących magnetojonową plazmę można rozwiązać wykorzystując odpowiednie przedstawienie Riemanna por. [1]. Występująca przy tym funkcja Riemanna spełnia pewien układ równań cząstkowych hiperbolicznych z warunkiem początkowym typu d - Diraca.

W niniejszej pracy rozważmy następujący związany z teorią funkcji Riemanna, problem Cauchy.

LAPRUS Włodzimierz

Rozwiązanie typu fali biegnącej z wyrazem opisującym refrakcję stożkową dla równań quasi - liniowych.

Warszawa 1978 s. 15-22.

Prace IPPT 18/1978.

Metoda fal biegnących zastosowana do układu równań quasi - liniowych prowadzi do nieliniowych równań transportu dla współczynników pierwszego wyrazu rozwinięcia fali biegnącej. Równania te w obszarze występowania refrakcji stożkowej tworzą hiperboliczny układ równań cząstkowych, określonych na wybranej charakterystyce wejściowego układu równań.

W odróżnieniu od przypadku liniowego, kiedy metoda fal biegnących pozwala na ogół skonstruować rozwiązanie problemu początkowego, tutaj można znaleźć tylko przybliżone rozwiązanie w pewnych szczególnych przypadkach. Niemniej podstawowe własności rozwiązania dadzą się określić stosunkowo łatwo przy użyciu tej metody.

Celem pracy jest analiza hiperbolicznego układu równań transportu w oparciu o wyniki pracy [2].

ŻUCHOWSKI Krzysztof

Analiza nielokalnych uśrednionych równań stochastycznych gęstości prądu.

Warszawa 1978 s. 16.

Prace IPPT 19/1978.

Równania opisujące gęstość prądu elektrycznego w ośrodku zjonizowanym mogą służyć do wyznaczenia związku pomiędzy gęstością prądu elektrycznego i zadanym /zewnętrznym/ polem elektrycznym. Pochodzenie tych równań może być mniej lub bardziej fenomenologiczne, jednak teorie statystyczne sugerują w pewnym sensie ich ogólną postać. Takie częściowo fenomenologiczne podejście najwygodniej jest wyrazić w postaci równania stochastycznego. Przejście od równania kinetycznego do równania stochastycznego związane jest z rezygnacją z niektórych ścisłych wyrażeń i zastąpienie ich wyrażeniami stochastycznymi /funkcjami losowymi/, których własności probabilistyczne są postulowane na podstawie ogólnych własności fizycznych. W równaniach kinetycznych współczynniki są funkcjami deterministycznymi, jedynie warunki początkowe są funkcjami losowymi, zaś w równaniach stochastycznych występują także współczynniki będące funkcjami losowymi. Według klasyfikacji prowadzonych z matematycznego punktu widzenia równania kinetyczne zostały by także zaliczone do równań stochastycznych, gdyż są zależne od funkcji losowych, chociaż tylko poprzez warunki początkowe. Fenomenologiczne podejście do równań stochastycznych jest o tyle wygodne, że dopuszcza pewne uogólnienia, które nie były by takie łatwe do uzyskania przy przejściu od równań kinetycznych do stochastycznych jeżeli rozpatruje się ośrodki w zewnętrznych polach lub niejednorodne.

Zaletą użycia stochastycznego równania gęstości prądu jest to, że jako siła stochastyczna występuje w nim wielkość proporcjonalna do stochastycznego pola elektrycznego występującego w ośrodku. Konsekwencją tego jest możliwość wyznaczenia tensora rezystowności elektrycznej ośrodka poprzez transformatę autokorelacji stochastycznego pola elektrycznego. Jest to korzystne, gdyż niektóre składowe transformaty autokorelacji stochastycznego pola elektrycznego można wyznaczyć na podstawie eksperymentów rozpraszania fal elektromagnetycznych w tym ośrodku.

FRĄCKOWIAK Jan K.

Wzbudzanie elektromagnetycznych fal powierzchniowych nad płaszczyzną o anizotropowej impedancji.

Warszawa 1978 s. 17-33.

Prace IPPT 19/1978.

Tematem pracy jest istotnie wektorowy problem pobudzania elektromagnetycznych fal powierzchniowych w ośrodku jednoosiowo anizotropowym przez sfrazowane prądowe źródło liniowe, umieszczone nad płaszczyzną impedancyjną. Przyjęto, że na płaszczyźnie tej są spełnione warunki brzegowe typu Leontowicza, a impedancja płaszczyzny jest anizotropowa i scharakteryzowana tensorem drugiego rzędu.

Przedstawiony problem jest uogólnieniem zagadnienia rozwiązanego w pracy [1], gdzie przyjęto izotropowe warunki brzegowe na płaszczyźnie impedancyjnej. W niniejszej pracy użyto metody analogicznej do [1], rozkładając całkowite pole elektromagnetyczne na typy TM i TE przez wprowadzenie dwóch funkcji skalarnych - superpotencjałów.

Operując superpotencjałami fal płaskich obliczono współczynniki G _{i j} określające amplitudy i fazy superpotencjałów pola odbitego w dwóch szczególnych przypadkach gdy oś anizotropii górnego ośrodka jest prostopadła i równoległa do płaszczyzny impedancyjnej. Pokazano, że przy dowolnym położeniu tej osi postawiony problem jest zawsze istotnie wektorowy, jeżeli tylko impedancja płaszczyzny granicznej jest anizotropowa.

Superpotencjały fal odbitych przedstawiono w całkowej reprezentacji Fouriera. Superpotencjały fal powierzchniowych są wtedy określone jako przyczynki do całek, pochodzące od biegunów współczynników G _{i j} . Podano równanie algebraiczne, których pierwiastki są biegunami, lecz wartości pierwiastków można wyznaczyć tylko metodami numerycznymi.

SOWIŃSKI Maciej

Analiza zakończeń falowodów prostokątnych przy pomocy równań całkowych.

Warszawa 1978 s. 80.

Prace IPPT 20/1978.

W pracy rozważane jest zagadnienie stacjonarne dla pola elektromagnetycznego w falowodzie prostokątnym, zakończonym dowolną gładką powierzchnią cylindryczną ustawioną poprzecznie do osi falowodu.

Praca składa się z dwóch części. W pierwszej z nich, punkty 1 i 2, precyzują klasę rozpatrywanych zagadnień elektromagnetycznych, pokazuje ich jednoznaczność oraz sprowadza się do grupy zagadnień różniczkowo brzegowych dla równania Helmholtza. Pojedyncze zagadnienie skalarne odpowiada pobudzaniu opisanej struktury przez jedną z grup modów H _{m, n} lub E _{m, n} dla ustalonego w danej grupie indeksu m.

W drugiej części pracy, punkty 3 i 4, konstruowane są dwiema różnymi metodami, równania całkowe typu Fredholma drugiego rodzaju dla dowolnej grupy zagadnień z grup rozpatrywanych w punktach 1 i 2. Pierwsza z metod opiera się na metodzie teorii potencjału, zwanej też metodą Fredholma, druga na całkowych zależnościach Greena.

Okazuje się, że równania otrzymane w oparciu o metodę Fredholma są w pewnym sensie, wyjaśnione w podpunkcie 4.4, sprzężone z równaniami otrzymanymi przy użyciu zależności Greena.

KUDREWICZ Halina

Propagacja w stratnych liniach transmisyjnych.

Warszawa 1978 s. 33.

Prace IPPT 21/1978.

W pracy przedstawiono historię rozwoju teorii linii transmisyjnej oraz dokonano krótkiego przeglądu prac dotyczących rozwiązywania problemów propagacji w strukturach tworzących linię transmisyjną o stratnych przewodach.

PŁOWIEC Ryszard

Porównanie lepkosprężystych właściwości niektórych olejów mineralnych i syntetycznych mierzonych na drodze akustycznej.

Warszawa 1978 s. 19.

Prace IPPT 22/1978.

W problemach smarowania elastohydrodynamicznego spotykamy się najczęściej z cienką warstwą cieczy, tzw. filmem, który wciśnięty między dwie współpracujące części maszyny poddany jest wyjątkowo trudnym warunkom pracy. Pomiary wykazały, że grubość filmu jest wtedy rzędu 10 ^-
4cm, działające na ten film ciśnienie związane z przenoszeniem siły może osiągać wartości 10 tys. atmosfer a czas działania tego ciśnienia jest rzędu 10 ^{- 7} sek. Jaki jest wpływ takich warunków pracy na właściwości oleju? Czy można przyjąć, że istnieje wtedy liniowa zależność między naprężeniem ścinającym a szybkością ścinania tzn. czy olej zachowuje się jak ciecz newtonowska? przeprowadzone badania w takich warunkach wykazały rzeczywiście nienewtonowskie zachowanie oleju [1] [2]. Pomiary tego typu są jednak bardzo trudne zwłaszcza przy zmiennych ciśnieniach i temperaturach od których głównie zależą właściwości smarne oleju.

Dość praktycznym źródłem niezależnych informacji jest badanie olejów poddanych ścinaniom oscylacyjnym. Badanie takie są znacznie łatwiejsze również w warunkach wysokich ciśnień. Stosowane do badań odkształcenia oscylacyjne są dostatecznie małe i wyniki pomiarów można rozpatrywać z punktu widzenia teorii lepkosprężystości liniowej.

Należy jedynie określić formalny związek między szybkością ścinania i częstotliwością zmiennych naprężeń ścinających aby wartości eksperymentalne otrzymane przy danych częstotliwościach można było wykorzystać do przewidywania właściwości oleju w warunkach elastohydrodynamicznych.

KUNERT Krzysztof A., WASIAK Andrzej, SOSZYŃSKA Hanna

Badania strukturalne usieciowanego polietylenu.

Warszawa 1978 s. 34.

Prace IPPT 23/1978.

Niniejsze badania ukierunkowane zostały na określone makrostruktury usieciowanego polietylenu co może dać podstawy do interpretacji zachowania się tego materiału pod względem mechanicznym. Ponieważ w części I i II /1,2/ niniejszego opracowania podaliśmy statyczne i dynamiczne własności mechaniczne PE usieciowanego w obecnej części określenie makrostruktury tego materiału wydało się nieodzowne. Przeprowadzono następujące rodzaje badań: wykonano zdjęcia przełomów na mikroskopie elektronowym, przeprowadzono badania struktury tego materiału za pomocą promieni rentgena oraz zbadano gęstość PE usieciowanego.

OLAS Andrzej

O pewnym szacowaniu macierzy fundamentalnej układu liniowych równań różniczkowych.

Warszawa 1978 s. 13.

Prace IPPT 24/1978.

SŁAWIŃSKI Andrzej

Stateczność ruchu ustalonego układów holonomicznych w zmiennych Hamiltona.

Warszawa 1978 s. 15-29.

Prace IPPT 24/1978.

W pracy zajęto się badaniem stateczności układów holonomicznych ze współrzędnymi cyklicznymi. Równania ruchu takich układów przedstawiono w postaci Hamiltona. Metodą linearyzacji sprowadzono problem badania stateczności układu równań nieliniowych pierwszego rzędu do zagadnienia poszukiwania wartości własnych odpowiedniej macierzy. Jeśli dla danego układu znana są energia kinetyczna i potencjalna oraz funkcja Rayleigh`a to można w przedstawiony tu sposób bezpośrednio otrzymać macierz charakterystyczną zlinearyzowanego układu równań ruchu w otoczeniu wyróżnionej rozmaitości ruchu ustalonego. Jak wiadomo, jeśli części rzeczywiste wartości własnych tej macierzy są ujemne, to układ zlinearyzowany, jak również nieliniowy, są lokalnie asymptotycznie stateczne. Jako przykład rozpatrzono stateczność równowagi pewnego układu giroskopowego. Otrzymane tu wyniki są zbieżne z wynikami uzyskanymi w [2].

RASZCZUK Alina

Wpływ rozkładu ciężarów cząsteczkowych na własności reologiczne polimerów silikonowych.

(Praca doktorska).Warszawa 1978 s. 117.

Prace IPPT 25/1978.

Przeprowadzono badania wpływu wagowo średniej masy cząsteczkowej, oraz rozkładu mas cząsteczkowych na własności lepkosprężyste polidwumetylosiloksanów.

Zbadano własności frakcji, różniących się średnią masą cząsteczkową, oraz mieszanek tych frakcji, o z góry założonych rozkładach mas cząsteczkowych. Mieszanki te charakteryzowały się tą samą wagowo średnią masą cząsteczkową M _w, jednakowym kształtem funkcji rozkładu mas cząsteczkowych, a różniły się między sobą szerokością rozkładu M _w / M _n .

Średnie masy cząsteczkowe badanych substancji oznaczono metodami: rozpraszania światła, osmometrii, wiskozymetrii, oraz chromatografii żelowej. Tą ostatnią metodę wyznaczono również krzywe rozkładu mas cząsteczkowych.

Własności lepkosprężyste badano za pomocą reogoniometru Weissenberga R 17, w temperaturze 25 ⁰ C.

Metodą drgań wymuszonych określono zależności: rzeczywistej h ¹ i urojonej h^” składowej lepkości dynamicznej, rzeczywistej G ^` i urojonej G^” składową modułu sprężystości, oraz rzeczywistej składowej podatności dynamicznej J ^` od częstości kątowej drgań w.

Na podstawie zależności: G` (w) i G^” (w) obliczono widma relaksacji H (t).

Przebieg zależności: rzeczywistej składowej lepkości dynamicznej h`, oraz rzeczywistej składowej modułu sprężystości G` od częstości drgań w , uzyskanych dla badanych substancji, opisano za pomocą wzorów empirycznych, będących uogólnieniem zależności, odpowiadających modelowi Maxwella. Pozwoliło to na scharakteryzowanie zależności h` (w) za pomocą parametrów lepkości newtonowskiej h ₀, charakterystycznego czasu relaksacji t ₀₁, oraz wykładnika potęgowego, natomiast zależność G` (w) za pomocą: modułu sprężystości w obszarze kauczukopodobnym G_e, charakterystycznego czasu relaksacji t ₀₂ , oraz wykładnika potęgowego. Stwierdzono, że wykładniki potęgowe, występujące w tych wzorach, są mniejsze od teoretycznych wartości 2, wynikających z modelu Maxwella.

Wpływ wagowo średniej masy cząsteczkowej M _w , oraz szerokości rozkładu mas cząsteczkowych M _w / M _nna wartości: h ₀ , t ₀₁ , G _e oraz t ₀₂ oceniono przy zastosowaniu wzorów, zaproponowanych przez Locatiego, umożliwiających oddzielenie od siebie wpływu M_w i M_w / M _n.

Stwierdzono, że powiększanie wagowo średniej masy cząsteczkowej M _w , wpływa w dużym stopniu na wzrost lepkości newtonowskiej h₀ , oraz charakterystycznych czasów relaksacji:

t ₀₁ i t ₀₂, jak również na zmniejszanie się wykładników potęgowych, występujących w uogólnionych wzorach Maxwella. Między szerokością rozkładu M_w / M_n, a wartościami: h₀ , t₀₁i t₀₂ , brak jest natomiast korelacji. Moduł sprężystości w obszarze kauczukopodobnym G _erośnie w miarę powiększania średniej masy cząsteczkowej, a maleje w miarę rozszerzania się rozkładu.

Stwierdzono, że rozszerzanie rozkładu mas cząsteczkowych wpływa głównie na sprężystość badanych polimerów. W miarę rozszerzania się rozkładu, rośnie podatność J` w całym badanym zakresie częstości drgań i w związku z tym maleje moduł sprężystości w obszarze kauczukopodobnym.

Zależność urojonej składowej lepkości dynamicznej h” od częstości drgań w, uzyskane dla badanych substancji, pozwoliły na określenie wpływu wagowo średniej masy cząsteczkowej M_w oraz szerokości rozkładu na maksymalną wartość lepkości urojonej h” _max , oraz położenie tego maksimum względem osi częstości drgań.

Na podstawie zależności, otrzymanych w niniejszej pracy, wyznaczono kilkoma metodami charakterystyczne czasy relaksacji i porównano je między sobą.

Na przykładzie kilku badanych substancji, porównano lepkości, określone przy ustalonym przepływie ścinającym, z oznaczonymi metodą dynamiczną.

KLONOWSKI Włodzimierz

Biomechanika i mechanochemia układów kurczliwych.

Warszawa 1978 s. 43.

Prace IPPT 26/1978.

Biomechanics is this part of biophysics which deals with mechanics of biological systems.

Biological contractile systems are supramolecular mechanochemical systems - they change chemical energy directly into mechanical work.

After short description of the microscopical structure of cross-striated muscles some models of the muscles, in particular the sliding - filament`s model, are described.

Molecular - kinetic theories /based on molecular models/ as well as rheological ones /based on theories of continuous media/ are discussed.

The newest experimental results concerning the influence of post-synaptical nerve potentials on the activity of muscles and the structure and function of “mini-muscles” /microfilaments/ and “mini-skeleton” /microtubules/ of a single cell are shown.

Also some polyelectolyte contractile systems /”artificial muscles”/ are describes and foundations of thermodynamical theory of mechanochemical processes are shortly discussed.

PŁATKOWSKI Tadeusz

Nieliniowe modelowe równania kinetyczne dla dwuskładnikowych mieszanin gazów jednoatomowych.

Warszawa 1978 s. 50.

Prace IPPT 27/1978.

Celem pracy jest przegląd różnych metod formułowania układu nieliniowego równań BGK dla mieszaniny gazów jednoatomowych oraz prezentacja niektórych problemów relaksacyjnych w mieszaninach gazów o niewspółmiernych masach atomowych.

Praca jest podzielona na trzy części, poprzedzone wstępem.

W części pierwszej omówiono pewne metody wyprowadzenia równań modelowych dla mieszanin gazów zwracając uwagę na założenia i słabe punkty poszczególnych metod.

W części drugiej, na podstawie równań relaksacyjnych przeanalizowano hipotezę Grada o relaksacji wieloskalowej w mieszaninach gazów jednoatomowych i uzyskano warunki poprawności przybliżenia dwu- i trójskalowego.

W części trzeciej przeanalizowano różne metody zamykania nieliniowych równań modelowych typu BGK dla mieszanin gazów jednoatomowych. Korzystając z rezultatów części drugiej uzupełniono jeden z modeli istniejących, dogodny do opisu mieszanin o niewspółmiernych masach.

WOL - GAJEWSKA Barbara

Zastosowanie związków teorii plastyczności do analizy nieustalonego wypływu ośrodków sypkich ze zbiorników.

(Praca doktorska).

Warszawa 1978 s. 89.

Prace IPPT 28/1978.

Celem niniejszej pracy jest opisanie zjawiska grawitacyjnego wypływu ośrodka sypkiego ze zbiorników. Opis ten polega na podaniu pola prędkości i naprężeń w ośrodku oraz położenia górnej powierzchni swobodnej wypływającego materiału w każdej chwili wypływu.

Pozwala to zatem na określenie: prędkości wypływu u wylotu, wydatku wypływu i czasu wypływu dowolnej ilości materiału, w szczególnym przypadku czasu całkowitego opróżnienia zbiornika. Na podstawie związków teorii plastyczności przeprowadzono analizę dla różnych parametrów materiałowych ośrodka sypkiego i różnych współczynników tarcia ośrodka o ściany zbiorników klinowych i osiowwo-symetrycznych. Ograniczono się przy tym do pewnej klasy przepływów takich, których linie prądu nie zmieniają geometrii w czasie trwania procesu przepływu. Uproszczenie to pozwoliło - przy wykorzystaniu znalezionych relacji między polem prędkości a geometrią linii prądu i położeniem zmieniającej się w czasie ruchu powierzchni swobodnej materiału - na określenie poszukiwanych wielkości charakteryzujących przepływ.

Dzięki przeprowadzonej analizie, przy określonych założeniach uzyskano nowe rozwiązania w dziedzinie dynamicznych przepływów ośrodków sypkich, które to przepływy próbowano dotychczas opisywać jedynie jako procesy ustalone. Otrzymane w niniejszej pracy rozwiązania problemów nieustalonego płynięcia pozwalają na prześledzenie zmian parcia na ściany zbiornika podczas jego opróżniania, przebiegu zmian prędkości wypływu oraz czasu opróżniania. W obecnym stanie badań są to wyniki analizy przybliżonej, związanej z przyjętymi założeniami odnośnie do kinematyki. Jednak można już na ich podstawie wyciągnąć wnioski o charakterze zjawiska grawitacyjnego wypływu ośrodków sypkich jako procesów nieustalonych. Zastosowana w niniejszej pracy metoda może przy założeniu bardziej ogólnej klasy kinematyki doprowadzić do uzyskania precyzyjniejszego opisu rozważanych zjawisk niestacjonarnych.

Materiał zawarty w pracy podzielono na dziewięć rozdziałów. Układ równań opisujący przepływy dynamiczne materiałów sypkich, ze szczególnym uwzględnieniem płynięcia w warunkach płaskiego stanu odkształcenia, omówiono w rozdz. 2.

Analizę pola prędkości płaskich przepływów nieustalonych o nie zmieniających się liniach prądu przeprowadzono w rozdz. 3. Otrzymano pola prędkości ośrodków nieściśliwych, wynikające z przyjętej postaci rodziny linii prądu. Znaleziono relację między zmianą pola prędkości a zmianą położenia pewnej dowolnej, lecz określonej powierzchni materialnej ośrodka. Rozważono prostoliniowe linie prądu w warunkach osiowej symetrii i w płaskim stanie odkształcenia , co odpowiada kinematyce przepływów przez kanały klinowe i stożkowe.

Grawitacyjny przepływ ośrodków sypkich przez kanał klinowy o gładkich ścianach rozpatrzono w rozdz. 4, a o szorstkich w rozdz. 5. Określono zmieniające się w czasie procesu pola prędkości i parć na ściany.

Grawitacyjnymi przepływami ośrodków sypkich przez lej stożkowy o gładkich ścianach zajmowano się w rozdz. 6. Znaleziono ruch powierzchni swobodnej ośrodka, pola prędkości i naprężeń w każdej chwili przepływu.

Próbę opisu zjawiska nieustalonego wypływu materiału sypkiego z silosu, składającego się z walcowej komory i stożkowego leja, zawiera rozdz. 7. Znaleziono, zmieniające się w czasie grawitacyjnego wypływu, pola prędkości i naprężeń przy założeniu, że w leju silosa odbywa się ruch promieniowy, a w komorze ruch sztywny.

Wyniki wstępnych doświadczeń na temat przepływów materiałów sypkich przez lej stożkowy, prowadzonych przez autorkę w IPPT PAN, oraz ich porównanie z uzyskanymi rezultatami teoretycznymi omówiono w rozdz. 8. Uwagi końcowe na temat uzyskanych wyników i nasuwające się wnioski przedstawiono w rozdz. 9.

NIEZGODZKI Paweł, NOWACZEK Wacław

Analogowo - hybrydowy model generatora serii impulsów przyśpieszenia i sił.

Warszawa 1978. s. 27.

Prace IPPT 29/1978.

Metody badania własności dynamicznych mechanizmów napędowych, a w szczególności mechanizmów krzywkowych są współcześnie tematem żywego zainteresowania, gdyż dla ich prawidłowego zaprojektowania niezbędna jest znajomość drgań poszczególnych elementów układu i wielkości obciążeń dynamicznych.

W rozdziale 2 obecnego opracowania przedstawiono budowę analogowo-hybrydowego generatora serii impulsów wymuszających, występujących w mechanizmach krzywkowych. Umożliwi to pełną analizę dynamiki mechanizmów krzywkowych za pomocą analogowej techniki obliczeniowej.

W rozdziale 3 opracowania zawarto programy symulacji analogowej impulsów sił - o kształtach prostokątnym, trójkątnym i sinusoidalnym. Potrzeba symulacji analogowej tego typu sygnałów pojawia się przy analizie dynamiki układów obciążanych siłami udarowymi.

SOKÓŁ - SUPEL Joanna

Zbiór rozwiązań zupełnych dla płyt z materiału Johansena.

Warszawa 1978 s. 11.

Prace IPPT 30/1978.

Przedstawiamy zbiór rozwiązań zupełnych teorii nośności granicznej, niejednorodnych warstwowo płyt Johansena. Przez termin : rozwiązanie zupełne, rozumiemy rozwiązanie zadania brzegowego dla układu równań opisujących zginanie plastyczne płyty w momencie przekształcania się jej w mechanizm. Rozwiązanie zupełne zawiera pełny opis pól sił i odkształceń oraz wartość obciążenia granicznego, które te pola wywołuje.

Prezentowany zbiór zawiera niemal wszystkie znane rozwiązania zupełne dla izotropowych płyt niejednorodnych, nawet jeśli kształty płyt lub obciążenia są dalekie od obecnie spotykanych w praktyce. Nie jest ich w sumie tak wiele. Świadczy to o trudności problemu, którą najlepiej wykazał Fox w swoich ostatnich pracach.

Część poprzedzająca zbiór składa się z czterech rozdziałów. W rozdziale 2 podano założenia i równania podstawowe; w rozdziale 3 przedstawiono dopuszczalne nieciągłości pól sił wewnętrznych i prędkości odkształceń oraz sformułowano warunki brzegowe dla poszczególnych sposobów podparć. Ponadto zestawiono zasady konstruowania rozwiązań. Rozdział ten jest zamknięty zbiorem pól elementarnych. W rozdziale 4 zilustrowano przedstawioną poprzednio metodę kilkoma charakterystycznymi przykładami, które krok po kroku wyjaśniają tok postępowania. W zbiorze wykorzystano rozwiązania podane w pracach przytoczonych w Bibliografii.

SOKOŁOWSKI Marek

Stress Concentration in an Elastic Wedge.

Warszawa 1978 s. 17.

Prace IPPT 31/1978.

PIELORZ Amalia

Pewne uwagi dotyczące badania zjawiska rezonansu parametrycznego w układach mechanicznych o jednym stopniu swobody.

Warszawa 1978 s. 23.

Prace IPPT 32/1978.

W tej pracy zostanie podjęta wstępna próba dotycząca tylko badania ilościowego nieliniowego równania różniczkowego zwyczajnego niejednorodnego ze zmiennymi współczynnikami przy różnych wymuszeniach sinusoidalnych, opisującego model dyskretny przekładni zębatej.

W początkowej części pracy przytoczymy pewne twierdzenia, w oparciu o prace [17, 18], dotyczące oscylacyjności i stabilności szczególnych przypadków tego równania.

OLAS Andrzej

O stateczności rozwiązań rodziny układów równań różniczkowych liniowych o zmiennych współczynnikach.

Warszawa 1978 s. 23.

Prace IPPT 33/1978.

Przedmiotem rozważań pracy jest zachowanie się rozwiązań rodziny układów zwyczajnych równań różniczkowych. Celem pracy jest wyznaczenie warunków dostatecznych stateczności rozwiązań rodziny układów zwyczajnych równań różniczkowych o zmiennych współczynnikach. W trakcie rozważań koniecznym było sformułowanie i udowodnienie dwóch lematów. Dowody tych lematów są długie i wymagają wprowadzenia oznaczeń, z których część nie jest następnie wykorzystywana w zasadniczym toku rozważań. Aby zachować ciągłość toku rozumowania, w zasadniczej części pracy przytoczono bez dowodu lemat 2, natomiast zamieszczono dodatek zawierający oba lematy z dowodami.

KLONOWSKI Włodzimierz

Podstawy teoretyczne badania polimerów usieciowanych metodami akustycznymi.

Warszawa 1978 s. 45.

Prace IPPT 34/1978.

Praca stanowi próbę zebrania i uporządkowania zarówno klasycznych jak i najnowszych wyników literaturowych oraz prac własnych autora, dotyczących teoretycznych podstaw akustycznych metod badania polimerów, w szczególności polimerów usieciowanych.

Po omówieniu wpływu usieciowania na fizyczne własności polimerów oraz “klasycznych” metod znajdowania równowagowych charakterystyk polimerów, przedstawiono podstawy teorii rozchodzenia się fal akustycznych w polimerach traktowanych jako ciągłe ośrodki lepkosprężyste.

Przedstawiono metodę zmiennych zredukowanych - zasadę superpozycji czasowo-temperaturowej /WLF/ oraz mało dotychczas znaną zasadę superpozycji czasowo-sieciowej, która może się przyczynić do ogromnego uproszczenia pomiarów akustycznych dla polimerów usieciowanych, pozwalając na skonstruowanie krzywych wzorcowych, analogicznych do krzywych WLF.

Przedstawiono molekularną teorię, wiążącą makroskopowe własności materiałowe polimerów ze strukturą molekularną, nadmolekularną i procesami relaksacyjnymi oraz przedyskutowano wpływ krystaliczności, orientacji molekularnej i gęstości usieciowania na własności fizyczne.

Omówiono zjawisko “topnienia orientacyjnego”. Wyjaśniono zaobserwowaną doświadczalnie “anormalną” zależność modułu i prędkości propagacji fali akustycznej od gęstości usieciowania.

BAJKOWSKI Józef, NIEZGODZKI Paweł, NOWACZEK Wacław

Model analogowy silnika asynchronicznego.

Warszawa 1978 s. 28.

Prace IPPT 35/1978.

Zadaniem postawionym w obecnej pracy jest zbudowanie modelu analogowego silnika asynchronicznego.

W rozdziale 2 przedstawiono równania dynamiki układów napędowych z uwzględnieniem silnika napędowego jako źródła energii o skończonej mocy. Rozdział 3 zawiera wyniki badań modeli silnika asynchronicznego uzyskane drogą modelowania analogowego i symulacji cyfrowej.

BORKOWSKI Adam

Programowanie matematyczne w zagadnieniach nieliniowej statyki.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1978 s. 159.

Prace IPPT 36/1978.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie możliwości, jakie daje zastosowanie teorii programowania matematycznego w mechanice budowli. Należą do nich m. in.: ujednolicenie podejścia do pozornie różnych zagadnień, poprawne formułowanie problemów nieklasycznych, możliwość korzystania z efektywnych algorytmów numerycznych.

Po przedstawieniu w rozdziale 1 podstawowych pojęć i twierdzeń teorii programowania matematycznego oraz krótkiego zarysu rozwoju tej dyscypliny matematycznej, przytaczamy w rozdziale 2 podstawowe zależności i definicje mechaniki kontinuum odkształcalnego, z których będziemy korzystali w dalszej części pracy. Rozdział 3 pokazuje zastosowania funkcyjnej wersji programowania matematycznego w zagadnieniach analizy sprężystej i sprężysto-plastycznej. Rozpatrywane są zarówno małe jak i duże odkształcenia. Pokazano sposób formułowania swobodnej zasady wariacyjnej i dualnych zasad ekstremalnych dla każdego z rozważanych problemów . Przedyskutowano trudności, jakie powstają przy próbach zastosowania dualnego podejścia do zagadnień geometrycznie nieliniowych.

Rozdział 4 poświęcony jest zagadnieniom optymalizacji, jakie za pośrednictwem programowania matematycznego mogą być sformułowane dla ciała sztywno-plastycznego. Jest to problem optymalizacji obciążenia granicznego, którego szczególnym przypadkiem okazuje się być klasyczne zadanie o mnożniku obciążenia, oraz zagadnienie optymalnej niejednorodności ciała.

Rozdział 5 rozpoczyna drugą część pracy, w której pokazano zastosowanie programowania matematycznego do obliczania konkretnych konstrukcji według koncepcji nośności granicznej. W rozdziale tym podano macierzowe odpowiedniki modeli matematycznych z rozdziałów 3 i 4, uzyskane przez zastąpienie za pośrednictwem metody elementów skończonych trójwymiarowego opisu ciągłego dyskretnym schematem statycznym.

W rozdziale 6 podano komputerową metodę obliczania sztywno-plastycznych konstrukcji prętowych, których elementy pracują na zginanie lub zginanie ze ściskaniem /rozciąganiem/. Są to więc belki, ruszty i płaskie ramy. Podano informacje o opracowanych w tym celu programach na EMC i przykłady obliczeń.

Rozdział 7 zawiera opis metody sztywno-plastycznych elementów skończonych dla analizy i optymalizacji płyt zbrojonych, wraz z danymi o programach komputerowych i przykładami numerycznymi.

KOTOWSKI Stefan, OLAS Andrzej, RADZISZEWSKI Bogusław, SZADKOWSKI Andrzej, SZADKOWSKI J., ZALESKI A.

Badanie procesu przejściowego w układzie napędowym.

Warszawa 1978 s. 26.

Prace IPPT 37/1978.

W pracy bada się maksymalne skręcenie względne elementów nieliniowego układu napędowego w warunkach, gdy w stanie ustalonym poddany jest on impulsowemu działaniu momentów sił zewnętrznych.

SZADKOWSKI Andrzej

O modelowaniu oddziaływań i pojęciu siły.

Warszawa 1978 s. 27-39.

Prace IPPT 37/1978.

Celem pracy jest opisanie tych oddziaływań oraz zmodelowanie ich na użytek mechaniki, tzn. określenie obrazów oddziaływań w przestrzeni geometrycznej e ³ świata newtonowskiego.

Traktując modelowanie oddziaływań jako element modelowania matematycznego ruchów ciał materialnych same oddziaływania potraktowano: w przestrzeni fizycznej - jako siły działające na cząstki materialne i ciała materialne sztywne, a ich modele w przestrzeni geometrycznej - jako siły działające na punkty materialne i ciała sztywne. Położono szczególny nacisk na omówienie natury oddziaływań i ich głównych własności, kształtujących pojęcie siły w mechanice newtonowskiej.

ANISIMOWICZ Michał

Badania procesów wibropełzania stopów metali w płaskim stanie naprężenia.

(Praca doktorska).

Warszawa 1978 s. 158.

Prace IPPT 38/1978.

Przedstawiona praca poświęcona jest badaniu wibropełzania stopów metali w płaskim stanie naprężenia na przykładzie stopu aluminium Al-Mg-Si /PA4T/. Badania wykonano na cienkościennych próbkach cylindrycznych, poddanych działaniu stałych naprężeń stycznych i stałych naprężeń stycznych i stałych normalnych z nałożeniem na nie naprężeń cyklicznie zmiennych. Przeprowadzono cztery serie prób przy różnych intensywnościach naprężenia. W każdej serii zachowywano stały stosunek naprężeń stycznych do średnich naprężeń normalnych. Zachowany był też stały współczynnik amplitudy naprężenia normalnego.

Badania wibropełzania poprzedzono badaniami modułów sprężystości, współczynnika skurczu poprzecznego przy odkształceniach pełzania oraz badaniami pełzania w płaskim stanie naprężenia przy różnych intensywnościach naprężenia i różnych stosunkach naprężenia stycznego do normalnego.

Praca zawiera przegląd badań doświadczalnych poświęconych wibropełzaniu w jednoosiowym i złożonym stanie naprężenia, oraz pełzaniu w złożonym stanie naprężenia /rozdział 2/.

W zakończeniu części przeglądowo-krytycznej podano tezę i cel pracy. W rozdziale 3 przedstawiono program i metodykę badań doświadczalnych. W rozdziale 4 przedstawiono wyniki i analizę badań podstawowych własności mechanicznych. Wyniki przeprowadzonych prób pełzania i wibropełzania przedstawiono w rozdziale 5. W rozdziale 6 przeprowadzono weryfikację podstawowych założeń quasiliniowej teorii pełzania ciał izotropowych i podano analizę wpływu naprężeń zmiennych na prędkość pełzania. W rozdziale 7 przedstawiono dyskusję nad możliwością zbudowania równań konstytutywnych pełzania statycznego i dynamicznego, korzystając z tensorowo nieliniowych związków.

W rozdziale tym podano również wnioski końcowe.

MOĆKO Stanisław T., GĘBKA - KOŹLUK Aldona

Analiza aktywności katalitycznej ftalocyjanin metali.

Warszawa 1978 s. 30.

Prace IPPT 39/1978.

KUŹNICKI Zbigniew T.

Złącze L - H.

Warszawa 1978 s. 31-52.

Prace IPPT 39/1978.

Ze względu na znaczenie w elektronice ciała stałego skokowych złącz półprzewodnikowych typu - - h, które mogą być traktowane jako modelowe dla rozważań dotyczących również polimerów półprzewodnikowych, podjęto w niniejszej pracy próbę:

1/ oceny aktualnego stanu wiedzy na temat struktury elektrycznej tych złącz oraz

2/ wskazania kierunków badań, które mogą zaowocować w przyszłości rozwiązaniem problemu.

MOĆKO Stanisław T.

Związek między aktywnością katalityczną a właściwościami elektrycznymi.

Warszawa 1978 s. 40.

Prace IPPT 40/1978.

KUŹNICKI Zbigniew T.

Podstawy fizyczne do analizy struktury elektrycznej skokowego złącza L - H.

Warszawa 1978 s. 41-62.

Prace IPPT 40/1978.

W przedstawionej pracy spróbowano zestawić podstawowe informacje ogólne dotyczące struktury elektrycznej półprzewodnikowego homozłącza skokowego. Na podstawie ogólnych rozważań fizycznych stwierdzono, że analiza struktury elektrycznej skokowego złącza l - h jest problemem całkowicie nieliniowym. Stosowane więc w tym przypadku aproksymacje nie mogą wykraczać poza bardzo wąski zakres badanego obszaru ładunku przestrzennego, w przeciwnym razie pojawią się poważne błędy.

MOĆKO Stanisław T., GĘBKA - KOŻLUK Aldona

Wpływ zmiany budowy chemicznej na właściwości elektryczne pochodnych ftalocyjaniny miedzi.

Warszawa 1978 s. 43.

Prace IPPT 41/1978.

W pracy /30/ jednego z autorów niniejszego artykułu, opracowano technologię otrzymywania pochodnych ftalocyjanin metali, charakteryzujących się niską przerwą energetyczną i wysokim przewodnictwem elektrycznym. Stwarza to przed tą grupą związków nowe możliwości zastosowań w elektronice i elektrotechnice. Jednocześnie otrzymane wyniki mogą stanowić podstawę do poszukiwania zależności między zmianą budowy chemicznej ftalocyjanin a ich właściwościami elektrycznymi. Problem ten przedyskutowano w niniejszej pracy na przykładzie niektórych pochodnych ftalocyjaniny miedzi. Wbudowanie podstawników donorowych i akceptorowych w pierścień benzenoporfirazynowy ftalocyjaniny miedzi jest przyczyną szeregu zmian fizyko-chemicznych tej substancji. Powiązanie zależności między zmianami właściwości a zmianami budowy ftalocyjanin może być podstawą dyskusji nad mechanizmem przewodnictwa elektrycznego w tych związkach.

GRZĘDZIŃSKI Janusz

Algorytm automatycznego obliczania flatteru przy pomocy zmodyfikowanej metody iteracyjnej Laguerre`a.

Warszawa 1978 s. 29.

Prace IPPT 42/1978.

Praca niniejsza ma na celu opracowanie jednej metody automatycznego wyznaczania prędkości krytycznej flatteru, mającej cechy pozwalające na jej bezpośrednie zastosowanie w sporządzonym w ZMCiG zestawie programów do obliczania flatteru samolotu o układzie konwencjonalnym. Tekst procedury realizującej algorytm obliczeń automatycznych przedstawiono w języku ALGOL 1204.

WICHER Jerzy

Zastosowanie rozwinięć w szeregi ortogonalne do analizy członów nieliniowych.

Warszawa 1978 s. 20.

Prace IPPT 43/1978.

OLAS Andrzej

Kryterium stateczności układów równań liniowych.

Warszawa 1978 s. 29.

Prace IPPT 44/1978.

Przedmiotem rozważań pracy jest zachowanie się rozwiązań rodziny układów zwyczajnych równań różniczkowych. Celem pracy jest wyznaczenie warunków dostatecznych stateczności rozwiązań rodziny układów zwyczajnych równań różniczkowych o zmiennych współczynnikach. W trakcie rozważań koniecznym było sformułowanie i udowodnienie dwóch lematów oraz sformułowanie odpowiednich wniosków. Dowody tych lematów są długie i wymagają wprowadzenia oznaczeń, z których część nie jest następnie wykorzystywana w zasadniczym toku rozważań. Aby zachować ciągłość toku rozumowania, w zasadniczej części pracy przytoczono tylko treść wniosku 4d, natomiast zamieszczono dodatek zawierający lematy wraz z dowodami i wnioski.

LENEV N. B.

Giperzvukovye metody issledovanij v fizike żidkogo sostojanija.

Warszawa 1978 s. 229.

Prace IPPT 45/1978.

BYSTRZYCKI Jan, PIELORZ Amalia

Wyznaczanie naprężeń w belce sprężystej obciążonej siłami krótkotrwałymi.

Warszawa 1978 s. 41.

Prace IPPT 46/1978.

W tej pracy wyznaczymy naprężenia w belce sprężystej, poddanej krótkotrwałemu obciążeniu poprzecznemu. Jako model belki sprężystej przyjmujemy model Bernoulliego-Eulera i model Timoshenki. Belka obciążona jest siłą skupioną zmieniającą się w czasie w kształcie trójkąta. Zakładamy, że impulsy są bardzo krótkie, rzędu 100 h. Przy tym założeniu największe wartości naprężeń występują w otoczeniu punktu przyłożenia skupionego wymuszenia i w czasie zbliżonym do czasu trwania impulsu. W związku z powyższym ograniczymy się do rozpatrywania belki nieskończonej, pomijając wpływ brzegów, który ma tu drugorzędne znaczenie a znacznie komplikuje rozwiązania analityczne.

Przyjmujemy różny czas trwania wymuszenia przy jednakowym jego popędzie. Wybór funkcji wymuszenia oparty jest na wynikach eksperymentalnych, w których rejestrowano między innymi przebieg wymuszenia w procesie poprzecznego zderzenia belki sprężystej z kulką. Czas trwania kontaktu wynosił od 4 h do 100 h i tego samego rzędu czasy wymuszeń przyjmujemy w pracy.

W drugim punkcie pracy rozpatrujemy model belki Bernoulliego-Eulera, otrzymując rozwiązania analityczne w postaci sumy całek. Rozwiązanie analityczne tego samego zadania dla belki Timoshenki, którą podajemy w p. 3 jest bardzo niewygodne do obliczeń numerycznych. Z tego powodu wykorzystane są często metody przybliżone, z których dwie: metodę kolejnych przybliżeń R. Couranta i metodę różnic skończonych wzdłuż charakterystyk przedstawimy w punktach 4 i 5.

TRZĘSOWSKI Andrzej

Ruch inkluzji w ciałach stałych.

Warszawa 1978 s. 22.

Prace IPPT 47/1978.

Jest stwierdzonym doświadczalnie faktem, że pod wpływem niejednorodnego pola sprężystego i przy dostatecznie wysokiej temperaturze małe inkluzje w ciałach stałych wykazują zdolność poruszania się poprzez ośrodek. Mikroskopowy mechanizm tego ruchu w ogólnych zarysach wygląda następująco.

Pod wpływem niejednorodnego pola sił zewnętrznych w matrycy powstają dyfuzyjne strumienie wakansji i atomów. Strumienie te powodują stopniowe usuwanie atomów z atomowych warstw sieci krystalicznej matrycy znajdujących się z jednej strony inkluzji i w konsekwencji zanik tych warstw; równocześnie z drugiej strony inkluzji narastają nowe warstwy sieci krystalicznej matrycy. W rezultacie wytwarza się pewien obszar składający się z inkluzji i otaczającej jej warstwy matrycy o dużej gęstości defektów sieci, który przemieszcza się względem pozostałej części matrycy.

Możliwe są różne typy tego mechanizmu dyfuzyjnego ruchu inkluzji. Praca dotyczy ruchów inkluzji, których mikroskopowy mechanizm jest połączony z powierzchniową dyfuzją atomów matrycy wzdłuż granicy inkluzja-matryca. Rola tego typu jest szczególnie istotna przy nie bardzo wysokich temperaturach /kiedy duży jest stosunek współczynników powierzchniowej i objętościowej dyfuzji/ oraz dla małych rozmiarów inkluzji /gdy stosunek pola powierzchni ograniczającej inkluzję do jej objętości nie jest mały/. W rozważanym przypadku możliwe jest wystąpienie plastycznego poślizgu w cienkiej warstwie matrycy otaczającej inkluzję. W pracy przyjęto, że ruchowi inkluzji towarzyszy ten poślizg.

JANAS Marek

Zmiany mechanizmu zniszczenia w stanie pozagranicznym konstrukcji prętowych.

Warszawa 1978 s. 24.

Prace IPPT 48/1978.

Obserwacje zachowania się konstrukcji /zwłaszcza płyt/ w fazie odkształceń plastycznych wskazują na znaczny wpływ zmian geometrii wywołanych deformacjami. W wielu typach konstrukcji efekt ten uwidacznia się już w przypadku przemieszczeń, które powszechnie uważane były za pomijalnie małe.

Płyty, nawet jeśli zbudowane są z materiałów niemal idealnie plastycznych, charakteryzują się zwykle bardzo słabym zaakcentowaniem “platformy plastycznej” odpowiadającej wyczerpaniu nośności wg. klasycznych pojęć.

Aby możliwie poprawnie opisać zachowanie się konstrukcji, należy jej analizę prowadzić z uwzględnieniem geometrycznej nieliniowości. Analiza ta napotyka często na znaczne trudności numeryczne i pojęciowe. W związku z tym, w zakresie konstrukcji plastycznych popularność zdobył sobie podejście wykorzystane po raz pierwszy przez E.T. Onata i R.M. Haythornthwaite`a, a nazwane później “ analizą stanów pozagranicznych”.

Zakładano:

1. idealną plastyczność materiału,

2. model sztywno - plastyczny,

3. niezmienność mechanizmu plastycznego płynięcia.

Podejście takie, rozpatrujące równowagę konstrukcji już odkształconej, pozwala na określenie ciągu aktualnych obciążeń granicznych i na wyznaczenie w ten sposób zależności pomiędzy ugięciem wyróżnionego punktu, a intensywnością obciążenia, przy którym możliwa jest quasistatyczna równowaga konstrukcji. Jakkolwiek nie daje to nam na ogół rozwiązań ścisłych, a nawet nie wiadomo, czy uzyskane wyniki stanowią zawsze oszacowanie nośności od góry, to jednak otrzymano na tej drodze szereg rozwiązań posiadających wartość praktyczną.

W rzeczywistości w bardzo wielu przypadkach mechanizm plastycznego płynięcia konstrukcji zmienia się znacznie w procesie deformacji. Przykładem tego może być przechodzenie cienkiej płyty w membranę. Przejście w stan membranowy może być badane przy pomocy metody stanów granicznych, ale zakładać trzeba wówczas niezmienność obszaru odkształcanego plastycznie. Dla oceny miarodajności rozwiązań przybliżonych potrzebne jest zbadanie w jakim stopniu założenie o niezmienności mechanizmów zniszczenia może być słuszne dla danej klasy konstrukcji.

Możliwość przemieszczania się przegubów plastycznych uwzględniono w pracy [5], zaś proces przechodzenia metalowej belki w membranę analizował Haythornthwaite [6]. Obecnie omówimy kilka przypadków, w których uwzględnienie zmiany mechanizmu płynięcia jest potrzebne; szczegółowiej zajmiemy się procesem deformacji belki żelbetowej.

JANAS Marek

Nośność żelbetowego zbiornika walcowego.

Warszawa 1978 s. 33.

Prace IPPT 49/1978.

Stosowane obecnie zbiorniki walcowe osiągają nieraz bardzo duże rozmiary przy objętościach rzędu 100 000 m³, co stwarza szereg nowych problemów obliczeniowych oraz nadaje wagi drugorzędnym dotychczas elementom analizy konstrukcji.

Cechą charakterystyczną wielkich zbiorników żelbetowych, którymi będziemy się zajmować jest złożoność przekroju poprzecznego /wielowarstwowe zbrojenie siatkowe, zbrojenie blachami - wykładzinami, zbrojenie sprężające/ oraz niejednorodność rozkładu zbrojenia /żebra obwodowe, skosy, zbrojenie w miejscach przerw betonowania/.

Ocena rzeczywistego stopnia bezpieczeństwa układu ma podstawowe znaczenie szczególnie w przypadku budowli ochronnych. Ich podstawowym zadaniem jest przenoszenie sporadycznych, często jednorazowych obciążeń typu awaryjnego. Dla takich przypadków szczególnie przydatna może się okazać teoria nośności granicznej, której zastosowaniem zajmiemy się w niniejszej pracy.

JUSZKIEWICZ Adam, NASALSKI Wojciech

Cieczowy przetwornik akustooptyczny w holografii ultradźwiękowej.

Warszawa 1978 s. 44.

Prace IPPT 50/1978.

Poprawne działanie cieczowego przetwornika akustooptycznego, zarówno cieczowego międzyfazowego przetwornika akustooptycznego i cieczowego powierzchniowego przetwornika akustooptycznego, zależy od wielu czynników, takich jak wartość napięcia powierzchniowego na powierzchni międzyfazowej ciecz-gaz lub ciecz-ciecz, lepkość i gęstość cieczy, natężenie i szerokość impulsów wiązek ultradźwiękowych itp. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie teoretycznej analizy działania cieczowego międzyfazowego przetwornika akustooptycznego , porównanie jego z cieczowym powierzchniowym przetwornikiem akustooptycznym, jak również wyprowadzenie numerycznych zależności charakteryzujących impulsową pracę układu holograficznego, co ma, podobnie jak w dotychczas stosowanych układach, decydujące znaczenie dla jakości rekonstruowanego hologramu.

KLEIBER Michał, ZACHARSKI Andrzej

SHELIN - liniowa analiza statyczna cienkich powłok dowolnego kształtu metodą elementów skończonych. Opis programu i instrukcja użytkowania.

Warszawa 1978 s. 68.

Prace IPPT 51/1978.

W pracy niniejszej przedstawiono program SHELIN umożliwiający liniową analizę statyczną cienkich powłok o dowolnej geometrii. Program oparty jest na metodzie elementów skończonych i jego uruchomienie stanowi pierwszą fazę pracy nad programem numerycznym, który docelowo umożliwiać ma geometrycznie i fizycznie nieliniową analizę statyczną i dynamiczną dowolnych konstrukcji powłokowych.

W opracowaniu uwzględniono dwa następujące powłokowe elementy skończone typu przemieszczeniowego, oparte na płaskim elemencie trójkątnym zgodnie z opisem podanym w [3].

a) płaski element trójkątny charakteryzowany przez:

a₁) stan membranowy - element z liniową funkcją kształtu (i stałym odkształceniem) [4],

a₂) stan zgięciowy - zgodny (tj. zapewniający spełnienie warunków ciągłości przemieszczeń) element płytowy wykorzystujący hipotezę Kirchhoffa [5],

b) nie-płaski element czworokątny charakteryzowany przez:

b₁) stan membranowy - układ czterech elementów trójkątnych z kwadratową funkcją kształtu [6], [7], podany więzom kinematycznym prowadzącym do liniowości przemieszczeń wzdłuż czterech zewnętrznych boków czworokąta,

b₂) stan zgięciowy - układ czterech elementów płytowych wymienionych w (a₂).

Program napisany jest w języku FORTRAN IV i składa się z około 2000 wyrażeń (kart perforowanych); w trakcie jego uruchamiania korzystano z maszyny cyfrowej CYBER 72.

Program składa się z programu głównego i 24 podprogramów. W obecnej wersji nie wykorzystano możliwości stosowania overlay`owania lub segmentacji. Czytanie danych wejściowych i drukowanie wyników odbywa się za pomocą instrukcji READ N, lista wejścia PRINT N, Lista wyjścia gdzie N jest etykietą odpowiedniej dyrektywy FORMAT. Pośredniego magazynowania danych dokonuje się korzystając z czterech roboczych zbirów-obszarów na dyskach używając instrukcji WRITE (I), lista wyjściowa i READ (I), lista wejścia, gdzie I jest numerem zbioru.

MARKS Wojciech

Optymalizacja elementów zginanych wstępnie naprężonych.

(Praca habilitacyjna)>

Warszawa 1978 s. 245.

Prace IPPT 52/1978.

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie nowej koncepcji optymalizacji elementów zginanych wstępnie naprężonych oraz rozwiązań szeregu zagadnień umożliwiających optymalizację konstrukcji na podstawie tej koncepcji.

Przedmiotem rozpatrywań są tu elementy sprężone - powszechnie znane i elementy sprężono - rozprężone przedstawione w rozdziale 3. Konstrukcje sprężone znajdują szerokie zastosowanie w budownictwie, zwłaszcza komunikacyjnym. Teorię tych konstrukcji, metody ich projektowania oraz przykłady realizacji można znaleźć w wielu monografiach i podręcznikach.

Opracowanie zawiera koncepcję małego systemu problemowo-zorientowanego służącego do optymalizacji elementów zginanych wstępnie naprężonych. Przedstawiono rozwiązanie kilku szczegółowych zadań optymalizacji stanowiących zasadnicze elementy tego systemu. Wszystkie zagadnienia optymalizacji zostały koncepcyjnie rozwiązane, a na kilka z nich ułożono programy na ECM, tak że część systemu została całkowicie zakończona. Pozostała część - merytorycznie rozwiązana - wymaga jeszcze znacznego nakładu pracy programistów.

Korzystając z oprogramowania części systemu można wyznaczać optymalne kształty belek izostatycznych sprężonych lub sprężono - rozprężonych pod działaniem wielu stanów obciążenia oraz wielkości i mimośrody sił sprężających i rozprężających. Wielkości tych sił są modyfikowane do wielokrotności sił w poszczególnych kablach. Wzdłuż rozpiętości belek mogą ulegać zmianie: grubość półek i środnika, szerokość dolnej półki, położenie siły sprężającej i wielkość siły rozprężającej. Przyjęcie zmienności tych parametrów wynika z sensu konstrukcyjnego zagadnienia. Po oprogramowaniu pozostałej części systemu możliwe będzie rozszerzenie tych rozwiązań na belki hiperstatyczne. Możliwe jest również rozwiązywanie zagadnień prostszych, np. zoptymalizowanie belki o stałym przekroju wzdłuż rozpiętości. W rozdziale 4 zamieszczono schemat ilustrujący sposób rozwiązywania poszczególnych wariantów zadania.

W rozdziale 2 przedstawiono przegląd kryteriów optymalizacji konstrukcji oraz metod matematycznych optymalizacji ze szczególnym uwzględnieniem programowania nieliniowego wielopoziomowego.

Rozdział następny zawiera omówienie konstrukcji sprężono - rozprężonych. Przedstawiono w nim koncepcję rozprężania oraz możliwość i celowość stosowania tej techniki. Podano również informacje o pierwszej belce mostowej sprężono - rozprężonej wykonanej i zbadanej w kraju. Autor uczestniczył w projektowaniu oraz badaniach tej belki.

W rozdziale 4 zamieszczono sformułowanie zagadnienia optymalizacji elementów zginanych wstępnie naprężonych precyzując przedmiot optymalizacji, warunki ograniczające oraz przyjęte kryterium. Przedstawiono również oryginalną koncepcję rozwiązania zagadnienia.

W kolejnym rozdziale, korzystając z twierdzenia Kuhna-Tuckera rozwiązano następujące zagadnienie geometryczne. Znając pole przekroju dwuteowego, przesunięcie środka ciężkości przekroju względem połowy wysokości oraz ograniczenia na wymiary szczegółowe znaleziono takie wymiary przekroju, którym odpowiada maksymalny moment bezwładności.

W rozdziale 6 przedstawiono zagadnienie optymalizacji przekroju belek dwuteowych lub skrzynkowych sprężono - rozprężonych. W rozwiązaniu wykorzystano pojęcia i metody programowania nieliniowego oraz doświadczenia w kształtowaniu konstrukcji sprężonych.

Rozdział 7 zawiera rozwiązania analogicznego zadania w przypadku konstrukcji tylko sprężonych.

W rozdziale następnym przedstawiono metodę optymalizacji układu kabli sprężających i rozprężających w belkach hiperstatycznych. Polega ona na zakładaniu wielu tras kabli, dopuszczalnych ze względów konstrukcyjnych i poszukiwaniu takich wielkości sił w poszczególnych kablach, aby funkcja celu osiągnęła minimum przy zachowaniu ograniczeń wytrzymałościowych.

W rozdziale 9 podano rozwiązanie zagadnienia optymalizacji wymiarów belek przy zadanych wielkościach sił sprężających i rozprężających oraz trasach kabli.

W rozdziale 10 przedstawiono przykład optymalizacji belki mostowej sprężono - rozprężonej o rozpiętości 35 m. Rozwiązanie uzyskano przy użyciu zaproponowanego systemu.

W rozdziałach 5 - 10 przedstawiono oryginalne rozwiązania uzyskane przez autora.

W trzech załącznikach omówiono krótko zagadnienia szczególne: sposób zwiększania sztywności belek w przypadku, gdy przekroczone są ugięcia oraz optymalizację przekrojów belek sprężono - rozprężonych przy zadanym momencie bezwładności, a także zamieszczono program na EMC obejmujący część przedstawionego systemu.

PĘCHERSKI Ryszard

Teoretyczny opis wpływu napromieniowania neutronami na właściwości lepkoplastyczne miękkiej stali.

(Praca doktorska).

Warszawa 1978 s. 129.

Prace IPPT 53/1978.

Charakterystycznym dla miękkiej stali wydaje się silny wpływ napromieniowania na właściwości lepkoplastyczne oraz na proces kruchego przejścia. Przejawia się on w radiacyjnym wzroście granicy plastyczności, który w pewnych sytuacjach zależy od prędkości odkształcenia i temperatury, oraz we wzroście temperatury kruchego przejścia. Analiza wpływu napromieniowania na właściwości lepkoplastyczne będzie się w tym przypadku wiązać bezpośrednio z problemami kruchego pękania i temperatury kruchego przejścia. Przy teoretycznym opisie wpływu napromieniowania neutronami na lepkoplastyczne właściwości miękkiej stali należy uwzględnić oba aspekty zachowania się tego materiału. Opis ten powinien się ponadto opierać na dokładnej analizie rezultatów badań eksperymentalnych oraz na szczegółowej dyskusji natury defektów radiacyjnych i ich wpływu na mechanizmy deformacji plastycznej. Uzyskane zależności powinny być na tyle proste, aby mogły stanowić podstawę do analizy praktycznych problemów techniki reaktorowej.

Powyższe fakty określają cel pracy, który można ująć w następujących punktach:

1. Analiza efektów radiacyjnych i fizycznych mechanizmów wzmocnienia radiacyjnego w miękkiej stali.

2. Propozycja makroskopowych równań konstytutywnych lepkoplastyczności dla napromieniowanej miękkiej stali.

3. Analiza wpływu napromieniowania na proces kruchego przejścia.

4. Przykład zastosowania proponowanych równań konstytutywnych i kryterium kruchego przejścia w problemie grubościennego zbiornika kulistego.

NAŁĘCZ Andrzej

Wpływ wiatru bocznego na własności dynamiczne pojazdu samochodowego w ruchu prostoliniowym. (Praca doktorska).

Warszawa 1978 s. 211.

Prace IPPT 54/1978.

Celem niniejszej pracy jest podjęcie próby budowy modelu dyskretnego pojazdu samochodowego do badania wpływu wiatru bocznego na własności dynamiczne samochodu, będącego w ruchu prostoliniowym. W pracy tej dążymy do zbudowania takiego modelu mechanicznego pojazdu, który z dobrym przybliżeniem opisywałby drgania rzeczywiste samochodu przy niesymetrycznym opływie powietrzem i pozwoliłby jednocześnie określić jaki wpływ na własności ma:

1/ uwzględnianie wiatru bocznego,

2/ prędkość wiatru bocznego W,

3/ kąt wiatru b_w ,

4/ prędkość pojazdu samochodowego V.

Wpływ wiatru bocznego na własności dynamiczne pojazdu zbadano przy pomocy przestrzennego modelu fizycznego samochodu o 7 stopniach swobody. Do opisu przyjęto 11 współrzędnych uogólnionych, wybranych spośród - najistotniejszych z punktu widzenia postawionego zadania - przemieszczeń liniowych i kątowych pojazdu samochodowego w zakresie ruchów niesymetrycznych.

Dla wyjaśnienia dodajmy, że w konsekwencji istnienia płaszczyzny symetrii przechodzącej przez oś podłużną pojazdu samochodowego, wszelkie ruchy drgające samochodu podzielić możemy na dwa rodzaje:

a/ ruchy symetryczne-

to są ruchy bezpośrednio zachodzące w płaszczyźnie symetrii pojazdu lub pośrednio zachodzące w innych płaszczyznach, ale tylko jako konsekwencje pierwszych,

b/ ruchy niesymetryczne -

to są wszelkie pozostałe.

Na poruszający się pojazd samochodowy działają następujące skupione siły zewnętrzne:

a/ aerodynamiczne

b/ grawitacyjne,

c/ reakcji podłoża.

Z powodu trudności w uzyskaniu drogą eksperymentalną aerodynamicznego współczynnika momentu przechylającego, w rozdziale III przedstawiono teoretyczną metodę wyznaczania jego, którą następnie wykorzystano w niniejszej pracy.

Przy wyznaczaniu reakcji i podłoża zastosowano liniową teorię odkształcalności sprężystej pneumatyka z uwzględnieniem tłumienia wiskotycznego.

Wyprowadzenie pochodnych aerodynamicznych siły bocznej, momentu odchylającego i przechylającego przy działającym wietrze bocznym jest kolejnym etapem pracy. Poszczególne obciążenia aerodynamiczne są funkcjami: parametrów wiatru, kąta natarcia, prędkości ruchu pojazdu, kąta odchylenia, prędkości bocznego przemieszczenia oraz prędkości kątowej odchylenia samochodu.

Uwzględniając całokształt ruchów pojazdu samochodowego, dla przyjętego modelu koła pneumatycznego wyprowadzono w rozdziale V równania więzów nieholonomicznych. Zadając warunki na prędkość punktu kontaktu koła z podłożem, w przypadku toczenia się bez poślizgu po nawierzchni nieodkształcalnej, otrzymano układ czterech równań różniczkowych zwyczajnych, nieliniowych. Złożona postać równań więzów kinematycznych utrudnia wyprowadzenie równań ruchu pojazdu, dlatego też, do dalszej części budowy modelu matematycznego zlinearyzowano równania więzów, stosując metodę małych zaburzeń.

W następnym rozdziale wyznaczono całkowitą energię mechaniczną przyjętego do rozważań modelu pojazdu samochodowego.

Równania ruchu pojazdu samochodowego /rozdział VII/ wyprowadzone zostały z postaci równań Maggi`ego. Występujące w układzie równań ruchu sprzężenia są tak silne i złożone, że analiza numeryczna pełnych nieliniowych równań ruchu nawet w przypadku szybkoliczących maszyn cyfrowych bardzo dużej pamięci jest niezmiernie trudna, a w przypadku EMC istniejących u nas w kraju praktycznie niewykonalna. Dla uzyskania odpowiedzi na postawione w problemie pytania, zlinearyzowano równania ruchu pojazdu i dokonano analizy własności rozwiązań układu uproszczonego.

W celu umożliwienia analizy numerycznej własności rozwiązań ruchu, niezbędnym było wyznaczenie położeń równowagi, wokół których zachodzą drgania pojazdu samochodowego.

Rozdział VIII pracy przedstawia metodę budowy równań położeń równowagi pojazdu samochodowego, poddanego skośnemu opływowi powietrzem. Odstąpiono tu od klasycznej metody wyznaczania położenia równowagi układu nieholonomicznego, opartej na równaniach więzów kinematycznych. Dołączenie równań więzów geometrycznych, wynikających z toczenia się bez poślizgu kół pneumatycznych umożliwiło napisanie równań określających izolowane położenie równowagi.

Innowacją w niniejszej pracy wydają się być rozdziały IV i V, w których przedstawiono siły aerodynamiczne w funkcji parametrów ruchu pojazdu /współrzędnych uogólnionych i ich prędkości/ oraz samodzielnie wyprowadzono równania więzów nieholonomicznych.

W dostępnej literaturze nie spotkano żadnej pracy, gdzie działające na pojazd samochodowy siły aerodynamiczne byłyby wielkościami niestałymi. Wyprowadzone przez autora niniejszej pracy pochodne aerodynamiczne mogłyby być otrzymane również drogą doświadczalną. Dokładne ich wyznaczenie wymagałoby jednak przeprowadzenia pomiarów wagowych w tunelu aerodynamicznym na specjalnie skonstruowanych urządzeniach, co w przypadku brył nieopływowych nie jest sprawą prostą.

Równania więzów nieholonomicznych wyprowadzono w najogólniejszej postaci, przy uwzględnienie całokształtu ruchów pojazdu samochodowego. Dość oryginalnym jest uwzględnienie w powyższych równaniach jednocześnie podatności promieniowanej i odkształcalności poprzecznej koła pneumatycznego. Uwzględnienie poślizgu bocznego koła wprowadza tylko niewielkie modyfikacje tych równań.

Przyjęty model fizyczny pojazdu samochodowego /w tym model koła pneumatycznego/ oraz rozdział VIII pracy z pełnym układem równań równowagi pojazdu opublikowany został w Zagadnieniach Drgań Nieliniowych, natomiast sposób organizacji badań zagadnień dynamiki ruchu pojazdów samochodowych w ujęciu systemowym przedstawiono w artykule [83].

Rozdział IX i X zawierają analizę wyników i wnioski.

ZIABICKI Andrzej

Reorientation of Single Elements in the Theory of Crystal Nucleation.

Warszawa 1978 s. 25.

Prace IPPT 55/1978.

The present paper is not much more than a program of thermodynamics and hydrodynamics study of reorientation effects accompanying nucleation of phase transitions in systems of asymmetric particles. The importance of such reorientation indicated in the first section of this paper justifies such an extensive, the more so, that all the predicted effects appear only, when the reorientation time Dt is long enough compared to the average attachment time t ₀. In the study to follow, we shall analyze absolute values of more important potentials appearing in the theory and shall try to establish the range of systems and external conditions in which reorientation effects do play significant role.

HOLNICKI - SZULC Jan, SZULARZ Marek

Optymalne sprężanie wieloelementowych układów kratowych.

Warszawa 1978 s. 25.

Prace IPPT 56/1978.

Celem pracy jest zaprezentowanie programu optymalnego sterowania stanami dystorsji w ustrojach kratowych.

Omawiane problemy sprężania optymalnego, sformułowane dla continuum sprężystego, dyskutowane były w pracach [9, 5], jakkolwiek sprężanie układów dyskretnych posiada pewne specyficzne aspekty. Przykłady zadań optymalnego sterowania jednocześnie stanami dystorsji i polami przekrojów prętów w celu minimalizacji ciężaru konstrukcji prętowej można znaleźć w pracach [1, 4, 8, 10, 11, 13]. Przyjęte w niniejszej pracy sformułowanie zagadnienia ma jednak swoje zalety. Pozwala ono na przystosowywanie ustroju do zmiennych warunków obciążeń zewnętrznych przez korygowanie stanów dystorsji.

Rozważany problem opisany był w przypadku sprężania siatkowych dźwigarów powierzchniowych w pracy [6], gdzie zastosowano kontynualne podejście do zagadnienia.

Podobnie, można w sposób formalny przejść do badania takich układów regularnych korzystając z opisów dyskretnych [2, 3].

Jednak najszerszą, dowolną klasę konstrukcji pozwala analizować podejście sieciowe [7, 12]. Jest ono poza tym dogodne w zastosowaniach komputerowych. W rozdziale 1 omówione jest na podstawie prac [7, 12] podejście sieciowe do opisu kratownic z uwzględnieniem wpływu dystorsji. W rozdziale 2 przeanalizowano stany wstępne wywołane przez dystorsje. Zagadnienie sprężania optymalnego sformułowano w rozdziale 3 natomiast metoda jego rozwiązania i program realizujący ją opisane zostały w rozdziale 4. Rozdział 5 zawiera przykłady rozwiązane przy użyciu programu prezentowanego w pracy.

SŁAWIŃSKI Andrzej

Optymalizacja ze względu na jakość procesów przejściowych

Warszawa 1978 s. 14.

Prace IPPT 57/1978.

W pracy przedstawiono kilka metod szacowania wartości parametrów układu mechanicznego, dla których rozpatrywane wskaźniki szybkości zaniku procesów przejściowych przyjmują wartości optymalne. Jako kryteria oceny procesów przejściowych przyjęto całkowity, kwadratowy wskaźnik jakości (1.5) oraz czas t _1/2 , po którym wychylenie funkcji rozwiązań zmniejszy się dwukrotnie w porównaniu z wartościami w chwili początkowej. Otrzymane oszacowania zawierają wartości własne pewnych macierzy których elementy zależą od parametrów układu. W związku z tym równania, z których należy wyznaczać optymalny zbiór parametrów są najczęściej złożone. Nie mniej jednak optymalizacja sprowadza się do problemu czysto algebraicznego, który można rozwiązać przy użyciu maszyny cyfrowej.

SZADKOWSKI Andrzej

O przestrzeni, czasie i obiektach mechaniki newtonowskiej.

Warszawa 1978 s. 15-24.

Prace IPPT 57/1978.

Celem pracy jest przedstawienie niektórych - wymienionych w tytule - pojęć mechaniki, stanowiące pretekst do zaprezentowania poglądu, że mechanika newtonowska nie jest nauką o ruchach satelitów, pociągów, dźwigów itp., lecz bada modele tego typu zjawisk fizycznych - ruchy punktów materialnych i ciał sztywnych.

Sama mechanika, opierając się na zgodności swoich praw z eksperymentem, operuje idealnymi modelami nie zajmując się zupełnie istotą i metodami modelowania. Uświadomienie tego wydaje się pożyteczne dla wszelkich użytkowników mechaniki.

SZADKOWSKI Andrzej

O stateczności wykładniczej ruchu na podstawie modelu hydrodynamicznego równania różniczkowego.

Warszawa 1978 s. 25-29.

Prace IPPT 57/1978.

Praca poświęcona jest badaniu stateczności wykładniczej rozwiązań układu równań różniczkowych zwyczajnych. W oparciu o wyniki uzyskane w pracy [1] wyznacza się warunek konieczny stateczności wykładniczej, a uzyskany wynik ilustruke się na przykładzie równań różniczkowych liniowych o zmiennych współczynnikach.

JASSEM Wiktor

Klasyfikacja widm spółgłosek trących z zastosowaniem statystycznych funkcji dyskryminacyjnych.

Warszawa 1978 s. 21.

Prace IPPT 58/1978.

Pomiary poziomu gęstości energii w widmie 1035 spółgłosek trących wybranych z logatomów (zbudowanych według reguł fonotaktycznych języka polskiego) wykorzystano w celu opisania tych widm przy użyciu stosunkowo niewielkiej liczby cech (od 1 do 12). Zastosowano 3 różne metody określania cech dyskryminacyjnych. Wartości cech traktowano jako zmienne losowe w jedno lub wielowymiarowej przestrzeni prób. Przestrzeń ta, za pomocą kwadratowych funkcji dyskryminacyjnych, została podzielona na podprzestrzenie odpowiadające poszczególnym klasom dźwięków. Klasyfikacja przeprowadzona w trakcie “uczenia” polegała na przypisywaniu każdego widma dokładnie jednemu fonemowi. Zadawalające wyniki klasyfikacji uzyskano już przy tak małej liczbie cech jak 2, 3 lub 4. Stosując większe ilości cech np. 7 lub 12 można osiągnąć niemal stuprocentową poprawność klasyfikacji.

DROGOŃ Krystyna

Wyniki badań oscylatorów kwarcowych przeprowadzonych w Laboratoire de l`Horloge Atomique Universite de Paris-Sud.

Warszawa 1978 s. 34.

Prace IPPT 59/1978.

W niniejszej pracy przedstawiono wyniki pomiarów generatorów kwarcowych produkcji ZD TECHPAN oraz generatorów firmy Ebauches, o częstotliwościach nominalnych 5 Mhz.

Pomiary te zostały przeprowadzone w Laboratoire de l`Horloge Atomique Universite de Paris - Sud. Dzięki uprzejmości i wydatnej pomocy pracowników tego laboratorium i udostępnieniu mi aparatury potrzebnej do badań byłam w stanie przeprowadzić bogaty program precyzyjnych pomiarów.

Pomiar własności każdego wzorca częstotliwości /czasu/ odbywa się względem innych wzorców. Z wyników różnicowych w stosunku do wielu innych wyznacza się własności badanego egzemplarza wzorców.

Analiza taka jest znacznie uproszczona w przypadku, gdy a priori można założyć, że układ odniesienia ma własności znacznie odbiegające in plus w stosunku do układu badanego.

Pomiar niestabilności drgań generatorów może odbywać się w dziedzinie częstotliwości poprzez analizę widma częstotliwościowego lub w dziedzinie czasu np. poprzez obserwację fazy generatora.

Podczas badań stosowano jedynie tę drugą metodę. Mierzono niestabilność fazy metodą pomiaru niestabilności okresu dudnień. Za miarę niestabilności przyjęto wariancję Allana, której omówienie przedstawiono w rozdziale II tej pracy.

W trakcie pomiarów stosowano szereg układów pomiarowych takich jak: układ z maserem wodorowym, układ z powieleniem dwu częstotliwości badanych i zdudnieniem ich, układ z syntezerem częstotliwości synchronizowanym fazowo, układ podwójnego zdudniania oraz układ tzw. klasyczny.

Jako źródła odniesienia używano bądź maserów wodorowych bądź generatorów kwarcowych posiadających podobne właściwości co generatory badane.

Najciekawsze były pomiary porównawcze w stosunku do masera wodorowego, który jak wiadomo posiada znacznie lepsze własności stabilnościowe od generatora kwarcowego.

GMURCZYK Andrzej S., TARCZYŃSKI Marek, WALENTA Zbigniew A.

Struktura fali uderzeniowej w mieszaninie gazów szlachetnych.

Warszawa 1978 s. 33.

Prace IPPT 60/1978.

Badania struktury fal uderzeniowych w gazach jednoatomowych należą już obecnie do klasycznych zagadnień dynamiki gazów. Mimo osiągniętych rezultatów, problem ten jest jednak nadal otwarty i aktualny. Znacznie trudniejsze i bardziej skomplikowane są badania struktury fal uderzeniowych w gazach wieloatomowych oraz mieszaninach gazów. Zostały one podjęte stosunkowo niedawno i wiedza w tym zakresie jest bardzo niepełna.

Przedmiotem niniejszej pracy jest znalezienie prawidłowości w zjawiskach rządzących falami uderzeniowymi w mieszaninach gazowych, a w szczególności mechanizm separacji składników i związanej z nim zmianą struktury fali.

Badania fal uderzeniowych w mieszaninach gazowych utrudnia fakt, że występujące efekty są na ogół niewielkie i przez to trudne do mierzenia przy użyciu standardowych metod pomiaru. Szczególnie ważne było wybranie takiej mieszaniny, w której występujące efekty są najsilniejsze, to jest mieszaniny o dużym stosunku mas molekularnych i niewielkiej zawartości ciężkiego składnika.

Zaobserwowane przez nas zjawiska są niewątpliwie możliwe do znalezienia również w przypadku innych mieszanin, co wymaga tylko dokładniejszych i bardziej czułych metod pomiarowych.

GADZAŁA Ryszard

Metoda wyznaczania zespolonego modułu sprężystości ciał lepkosprężystych.

Warszawa 1978 s. 16.

Prace IPPT 61/1978.

KUŹNICKI Zbigniew T.

Struktura elektryczna skokowego złącza L - H.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1978 s. 120.

Prace IPPT 62/1978.

Przedmiotem niniejszej pracy jest analityczne rozwiązanie problemu struktury elektrycznej obszaru przejściowego w skokowym homozłączu półprzewodnikowym, zwanym ogólnie złączem l-h lub bardziej szczegółowo n-n⁺ czy p-p⁺.

Rozwiązanie tego zagadnienia jest istotne dla wielu działów elektroniki ciała stałego, poczynając od warstw epitaksjalnych, a na strukturach polikrystalicznych kończąc.

Stosowane dzisiaj metody numeryczne, których geneza jest oparta na pracy J.B. Gunna z 1958 roku, są bardzo żmudne, a otrzymywane wyniki zbyt mało przejrzyste, aby mogły służyć do ogólnych rozważań fizycznych lub praktycznych.

Podstawową przyczyną tego stanu rzeczy jest fakt., iż istnieją wielkości, które zmieniają się skokowo i są równocześnie powiązane z wielkościami zmieniającymi się w tym samym obszarze w sposób ciągły. Jest to swoista dwoistość problematyki złącz skokowych, niezależnie od typu, czy rodzaju badanych właściwości. Ta właśnie dwoistość złącz skokowych była główną przyczyną trudności występujących przy poszukiwaniu prostego opisu matematycznego podstawowych ich właściwości.

W oparciu o względnie prostą metodę rozwiązywania układów równań różniczkowych - metodą funkcji z parametrami - uzyskane analityczne rozwiązanie problemu stanowiącego przedmiot niniejszej pracy. Wykorzystano przy tym ogólne rozważania fizyczne dotyczące badanych wielkości oraz podstawy metody kollokacyjnej rozwiązywania numerycznego równań różniczkowych.

Wynik rozwiązania jest stosunkowo prosty i ogólny. Przy jego pomocy udało się ująć w jednej postaci analitycznej między innymi wspomniany wyżej dualizm złącz skokowych. Dzięki zastosowanej metodzie wykryto charakterystyczny układ trzech funkcji zawierający wszystkie podstawowe informacje o właściwościach elektrycznych skokowego homozłącza półprzewodnikowego. Stwierdzono, że funkcje te związane z:

- szerokością obszaru przejściowego,

- wysokością barier potencjału w obu stykających się obszarach,

- koncentracją nośników ładunku elektrycznego w obu stykających się obszarach są sobie równe w każdym złączu skokowym l-h.

Na podstawie tych informacji posiadamy niezwykle syntetyczną formę zapisu właściwości elektrycznych badanych homozłącz skokowych oraz cenne narzędzie umożliwiające znaczne uproszczenie ich analizy z pominięciem stosowanych obecnie metod numerycznych włącznie.

Możliwa jest modyfikacja otrzymanych wyników zależnie od odstępstw od przyjętych w niniejszej pracy założeń. Jedną z najbardziej interesujących modyfikacji jest uwzględnienie ograniczenia jednego z pólnieskończonych obszarów do skończonej szerokości.

Aby uzyskać powyższe wyniki trzeba zauważyć było, że układ równań transportu jest na tyle syntetycznym zapisem, właściwości elektrycznych skokowego złącza l-h, iż uniemożliwia faktycznie rozwiązanie problemu. Postanowiono więc wrócić do bazy tego układu starając się rozdzielić zjawiska elektrostatyczne i dyfuzyjne. W ten sposób, opierając się na ogólnych rozważaniach fizycznych opublikowanych w rozdziale I, uzyskano dwa niezależne wyrażenia na swoisty “stan równowagi dyfuzyjnej” i “stan równowagi elektrostatycznej”. Superpozycja tych wyrażeń jest oczywiście rozwiązaniem problemu, gdyż spełnia wszystkie warunki brzegowe oraz wszystkie równania, w tym układ równań transportu. Uzyskano informację, dość oczywistą z fizycznego punktu widzenia, że przy międzypowierzchni w obszarze silniej domieszkowanym decydujące znaczenie ma dyfuzja nośników ładunku, natomiast w obszarze słabiej domieszkowanym - oddziaływanie elektrostatyczne ładunków przestrzennych warstw podwójnej.

Dzięki uzyskanemu rozwiązaniu problemu - analitycznemu opisowi struktury elektrycznej skokowego złącza l-h w stanie równowagi termodynamicznej - możliwe było podanie po raz pierwszy metody umożliwiającej opis matematyczny wpływu zewnętrznego pola elektrycznego na wysokość bariery potencjału co oznacza możliwość bezpośredniego badania modulacji wysokości bariery metodami elektrycznymi. Znaczenie tego zjawiska jest na przykład bardzo istotne w przypadku badań właściwości elektrycznych struktur polikrystalicznych.

KRAWIEC Dorota, MATUSZKINA Olga, MYTKOWSKI Krzysztof

Percepcyjne granice miedzysegmentalne w logatomach o budowie CVCV ( C ) ze spółgłoską zwartą.

Warszawa 1978 s. 33.

Prace IPPT 63/1978.

Badania percepcyjne sygnału mowy poddanego segmentacji mają na celu umożliwienie wyznaczenia granic percepcyjnych między głoskami i skonfrontowanie ich z granicami fizycznymi. Badania dotyczące spółgłosek zwartych, przeprowadzone na logatomach CVCV ( C ) są kontynuacją wcześniejszych doświadczeń dotyczących spółgłosek trących. Segmentacji mowy dokonano metodą analogowo-cyfrową. Przeprowadzony eksperyment dostarczył informacji dotyczących sposobu percepcji poszczególnych segmentów spółgłosek zwartych. W niektórych przypadkach krzywa percepcyjna wzrasta raptownie i wówczas granice percepcyjne da się określić w wąskim przedziale czasowym. Często jednak wzrost tej krzywej ma przebieg łagodniejszy, a stąd przedział czasowy zawierający granicę określoną wzrostem od 50 do 100% rozpoznania jest szerszy.

PIELORZ Amalia

Fale sprężyste w wybranych wieloczłonowych układach mechanicznych.

Warszawa 1978 s. 56.

Prace IPPT 64/1978.

W pracy rozpatrzono trzy układy mechaniczne i jeden obiekt budowlany, zawierające elementy sprężyste, które można opisać za pomocą równania falowego o rozwiązaniu typu d`Alemberta.

Układami są:

1/ dwa zderzające się pręty o n i m członach oraz różnych przekrojach poprzecznych,

2/ układ złożony z m/2 (m-liczba parzysta) brył sztywnych, połączonych z obu stron prętami,

3/ m - 1 - piętrowy budynek, poddany wpływom sejsmicznym,

4/ m - członowy układ napędowy, obciążony momentami zewnętrznymi, opisanymi za pomocą funkcji Heaviside`a.

W oparciu o rozwiązanie d`Alemberta otrzymano wzory rekurencyjne dla funkcji, za pomocą których można wyznaczyć prędkości, odkształcenia i przemieszczenia przekrojów poprzecznych elementów sprężystych rozważanych układów.

Należy nadmienić, że w dotychczasowych pracach rozwiązanie d`Alemeberta wykorzystywano jedynie do badania bardzo prostych układów np. zamocowanego pręta uderzonego bryłą sztywną. Ponadto brak opracowania wzorów rekurencyjnych ograniczyło te badania do bardzo krótkich przedziałów czasu.

DUDZIAK Walenty

Wpływ członów dylatacyjnych w równaniach termodyfuzji na rozkład temperatury i koncentracji.

Warszawa 1978 s. 17.

Prace IPPT 65/1978.

PAWłOWSKI Tadeusz

Charakterystyka i możliwości stosowania polimeru PTFE w technice.

Warszawa 1978 s. 19-26.

Prace IPPT 65/1978.

GEMBIAK Danuta

Rozpoznawanie spółgłosek zwarto - trących w sygnale ciągłej mowy polskiej z zastosowaniem elektronicznej techniki obliczeniowej.

Warszawa 1978 s. 14.

Prace IPPT 66/1978.

Za pomocą układu analizującego składającego się ze spektrografu, przystawki całkującej oraz minikomputera Mera 303 zanalizowano i opisano liczbowo widma szumowe głosek zwarto - trących w 36 spośród 100 najczęstszych wyrazów polskich. Zakładając podobieństwo analizowanych widm do odpowiednich widm spółgłosek trących dokonano rozpoznawania materiału testowego wykorzystując dwie poprzednio opracowane metody statystyczne. Część wzorców pochodziła z analizy zapisów głosek trących dokonanych kilka lat wcześniej, a inna część z analiz głosek trących wykonanych w tym samym czasie co zapisy materiału testowego. Ponieważ rozpoznawanie w tym drugim przypadku dało wyraźnie lepsze rezultaty zakłada się możliwość wpływu czynnika czasowego na poprawność rozpoznawania.

Analiza statystyczna wykorzystująca test t Studenta wykazała, iż czas trwania segmentu szumowego w spółgłoskach zwarto - trących jest mniejszy od czasu trwania spółgłosek trących. Pozwoli to z dużym prawdopodobieństwem poprawności odróżnić głoski zwarto - trące od trących.

JASSEM Wiktor

Prace nad automatycznym rozpoznawaniem mowy w Polsce.

Warszawa 1978 s. 24.

Prace IPPT 67.

Prace badawcze i techniczne w dziedzinie automatycznego rozpoznawania mowy rozpoczęły się w Polsce około roku 1967. Cztery ośrodki wzięły dotychczas czynny udział w pracach: Instytut Automatyki PAN (IA), Zakład Akustyki Cybernetycznej Instytutu Podstawowych Problemów Techniki PAN (ZAC), Pracownia Fonetyki Akustycznej tego samego Instytutu (PFA) oraz Instytut Telekomunikacji i Akustyki (ITA) Politechniki Wrocławskiej.

W Instytucie Automatyki skonstruowano urządzenie analogowe z małą pamięcią wewnętrzną, która umożliwiło rozpoznawanie zmiennego słownika złożonego z około 30 słów. Rozpoznawanie odbywało się na zasadzie klasyfikacji segmentów fonetycznych na cztery różne typy oraz wprowadzaniu do pamięci w formie zakodowanej liczby segmentów nie większej niż 5. Prace nad prototypem zakończono po paru latach eksperymentowania.

W Zakładzie Akustyki Cybernetycznej prace nad automatycznym rozpoznawaniem mowy są ujęte w ramach szerszego planu dwukierunkowej komunikacji człowiek - maszyna, który to plan dotyczy zarówno rozpoznawania, jak i syntezy mowy. Proces rozpoznawania opiera się na pomiarach gęstości przejść przez zero. Słownik będzie składać się ze stałego zbioru około 40 wyrazów. Wdrażanie tej metody przy użyciu minikomputera jest w toku, lecz zakończono już z powodzeniem prace nad rozpoznawaniem nazw dziesięciu cyfr przy zastosowaniu większej maszyny cyfrowej.

Prace podejmowane w Pracowni Fonetyki Akustycznej mają na celu rozpoznawanie około 200-wyrazowego zmiennego słownika przy użyciu minikomputera w układzie hybrydowym (analogowo-cyfrowym). Do chwili obecnej prace koncentrowały się na opracowaniu szczegółowych modeli matematycznych oraz algorytmów, które są sprawdzane w trakcie półautomatycznego rozpoznawania mowy. Dane konieczne do takiego rozpoznawania otrzymywane są w drodze tak tradycyjnych metod pomiarowych, jak i (ostatnio) częściowo skomputeryzowanych. Uzyskane dane przetwarzane są przez maszynę cyfrową ogólnego zastosowania. Opracowuje się metody, które mogą być zastosowane w stosunkowo tanich układach hybrydowych.

Bezpośrednim celem prac jest rozpoznawanie izolowanych wyrazów w drodze identyfikacji przynajmniej niektórych głosek. Zakończono już konstrukcję analogowych wstępnych urządzeń przetwarzających, a wdrożenie metod uważanych za optymalne jest w toku.

W Instytucie Telekomunikacji i Akustyki prace dotyczące automatycznego rozpoznawania mowy są częścią szerokiego planu uwzględniającego także identyfikację parlatora oraz syntezę mowy. W ITA, przy zastosowaniu szybkiej transformacji Fouriera oraz kodowania za pomocą predykcji liniowej, opracowuje się oraz testuje metody całkowicie cyfrowe.

LENART Jan

Obliczenia numeryczne problemów brzegowych w płaskim stanie naprężenia ośrodka plastycznego.

Warszawa 1978 s. 32.

Prace IPPT 68/1978.

W pracy podano opis programu do realizacji obliczeń numerycznych problemów brzegowych Cauchy`ego i na obwiedni charakterystyk. Program pozwala na numeryczną weryfikację, uzyskanych w 1, teoretycznych rozwiązań w/w problemów dla niejednorodnego ośrodka plastycznego, znajdującego się w płaskim stanie naprężenia. Algorytm programu, podobnie jak rozwiązanie teoretyczne, oparto na metodzie szeregów potęgowych. Ponadto zamieszczono przykłady z wynikami obliczeń, wykonanych tym programem. Uzyskane wyniki wskazują na przydatność zastosowanej metody do rozwiązywania tego rodzaju przypadków.

KRZEŚNIAK Zenobia, RANACHOWSKI Jerzy, RZESZOTARSKA Jadwiga

Przewodność elektryczna wybranych związków PVK.

Warszawa 1978 s. 16.

Prace IPPT 69/1978.

Poniższa praca stanowi pierwszą część prac mających na celu zbadanie współzależności pomiędzy polem akustycznym i elektrycznym w organicznych materiałach polimerowych. Jej celem ostatecznym ma być uzyskanie możliwości wyznaczania charakterystycznych własności związanych z przewodnictwem elektrycznym polimerów metodami akustycznymi. Do własności, które autorzy chcieliby badać metodami akustycznymi należą w pierwszym rzędzie szerokość pasm uzbrojonych, ruchliwość nośników ładunków oraz energie aktywacji.

Tego rodzaju zależności były wyznaczane w materiałach nieorganicznych. Wymienić tu można prace A. Opilskiego oraz V.L.Gurevica i J.V. Pogorelskiego. Natomiast o ile autorom wiadomo zależności tego typu nie były dotychczas wyznaczone dla materiałów organicznych poza dawnymi już pracami o współzależności pomiędzy współczynnikiem tłumienia fal ultradźwiękowych a współczynnikiem stratności.

JASKORZYŃSKA - DZIECIASZEK Bożena

Badanie asymptotycznych własności pola strefy dalekiej dla problemu dyfrakcji fali płaskiej na półpłaszczyźnie leżącej na granicy ośrodka izotropowego i jednoosiowo anizotropowego.

Warszawa 1978 s. 59.

Prace IPPT 70/1978.

Praca oparta jest na wynikach pracy [1], gdzie otrzymano ścisłe wyrażenia na potencjały pól dla wektorowego problemu dyfrakcji fali płaskiej na doskonale przewodzącej półpłaszczyźnie umieszczonej na granicy ośrodka izotropowego i jednoosiowo anizotropowego z osią anizotropii skierowaną prostopadle do ekranu.

Obliczone w pracy [1] potencjały pól wyrażone zostały przez kombinacje liniowe całek Fouriera.

Obecnie, posługując się metodą punktu siodłowego otrzymano asymptotyczne postacie tych potencjałów reprezentujące pole elektromagnetyczne w dużej odległości od ekranu i łatwo poddające się interpretacji fizycznej.

Otrzymane w pracy [1] rozwiązanie wektorowego problemu dyfrakcji dla padającej fali TM wyraża się przez elektryczny i magnetyczny potencjał Hertza.