Prace IPPT PAN z roku 1975

Wiele współczesnych zagadnień techniki i fizyki opisywanych jest za pomocą zwyczajnych równań różniczkowych z periodycznie zmiennymi współczynnikami /równania parametryczne/.

Szczegółowe badania własności rozwiązań układu równań parametrycznych (0.1), (0.3) nie jest przedmiotem obecnego opracowania. Jest to zagadnienie będące punktem zainteresowania wielu badaczy – zarówno od strony badań teoretycznych, jakościowych jak i od strony poszukiwania efektywnych metod przybliżonych. Z najnowszych pozycji na ten temat wymieniona została jedynie obszerna monografia [11].

Wachlarz zagadnień w mechanice ciała stałego, w których zagadnienie rezonansów parametrycznych gra ważną rolę, jest bardzo szeroki. Brak jednak pracy, która umożliwiłaby zapoznanie się z przeglądem ważniejszych z technicznego punktu widzenia zastosowań w różnych działach zarówno mechaniki układów dyskretnych jak i ciągłych.

Przyjęto podział tych zagadnień na dwie zasadnicze grupy:

I. I. I. Drgania parametryczne układów, których przyjęte modele fizyczne są modelami dyskretnymi i opisanymi za pomocą równań różniczkowych. Do tej grupy zaliczymy zarówno spotykane w dynamice maszyn układy drgające o zmiennych periodycznie współczynnikach sztywności i bezwładności, jak i zagadnienia dotyczące stateczności ruchu.

II. II. II. Stateczność położenia równowagi ciał sprężystych obciążonych siłami periodycznie zmiennymi w czasie – zagadnienie znane pod nazwą stateczności dynamicznej konstrukcji. Model fizyczny układu jest układem ciągłym, a przejście do równań typu (0.1), (0.3) przeprowadzane jest poprzez założenie postaci odkształcenia i zastosowanie metody Galerkina.

KOŁODZIEJ Jan A.

Przepływ typu Polseulle`a w kanałach z równoległymi prętami.

Warszawa 1975 s. 22.

Prace IPPT 2/1975.

Celem pracy był opis przepływu płynu lepkiego nieściśliwego wzdłuż układu cienkich prętów cylindrycznych umieszczonych w kanałach. W pracy podano dokładne rozwiązanie równania /1/, które spełnia dokładnie warunki brzegowe /2/ na ściankach kanału oraz na prętach, których przekrój w ogólnym przypadku nie jest cylindryczny. Ta niecylindryczność prętów dla ogólnego przypadku jest skutkiem przyjętej metody odwrotnej i jest jedynym błędem takiego rozwiązania. Na tę rozbieżność od cylindryczności mają wpływ następujące czynniki: stosunek średnicy pręta od odległości między ścianami (e), stosunek średnicy pręta do odległości od sąsiedniego pręta (h q) oraz liczba prętów (N).

Na podstawie przedstawionych wyżej przypadków szczególnych należy stwierdzić, że przedstawiona metoda zadawalająco opisuje przepływ wzdłuż układu cienkich prętów cylindrycznych umieszczonych w kanałach przy niezbyt dużej liczbie prętów. Kryterium cienkości są warunki e << 1, h q << 1. Dużą zaletą tej metody budowania rozwiązań jest jej niewspółmierna w porównaniu z innymi metodami np. przedstawionymi w pracach [17 ¸ 21]. Przy dużej liczbie prętów przedstawiony tam sposób budowania rozwiązania prowadzi do złożonych obliczeń numerycznych. W przedstawionej wyżej metodzie zwiększanie liczby prętów tylko nieznacznie komplikuje obliczenia.

W pracy dla prostoty założono, że promienie prętów są równa i wynoszą a. Istnieje jednak możliwość uogólnienia tego rozwiązania, w którym promienie prętów byłyby różne i wynosiłyby aq (q=1,2....,N), przy założeniu, że byłyby małe w porównaniu z pozostałymi wymiarami. Proponowaną metodę możnaby również z powodzeniem stosować do innych przypadków kanałów o prostych pod względem geometrycznym przekrojach poprzecznych, np. dla przedstawionych na rys. 6 /na rysunku tym dla prostoty założono N = 1. W pracy rozpatrzono jedynie cztery typy kanałów w celu ilustracji metody.

BORKOWSKI Adam

Optymalizacja i obliczanie nośności granicznej płyt za pomocą programowania liniowego.

Warszawa 1975 s. 35.

Prace IPPT 3/1975.

W teorii nośności granicznej płyt szeroko stosowana jest metoda linii załomów [1]. Pozwala ona uzyskać w stosunkowo prosty sposób górne oszacowanie granicznego obciążenia, przez założenia mechanizmu plastycznego zniszczenia. Dla prostych przypadków, jak płyty kwadratowe lub prostokątne , nie trudno przewidzieć sposób zniszczenia. Natomiast w przypadku bardziej złożonego kształtu płyty, sposobu jej obciążenia lub rozkładu własności plastycznych założony mechanizm może znacznie odbiegać od rzeczywistego. Wówczas stosowanie tradycyjnej metody linii załomów staje się niebezpieczne, gdyż faktyczna nośność płyty może być znacznie niższa od oszacowania górnego. Problem ten został w znacznym stopniu rozwiązany w metodzie, opracowanej przez Rżanicyna [2]. Zaproponował on zakładanie nie jednego mechanizmu zniszczenia, lecz całego zbioru takich mechanizmów, określonego za pomocą siatki możliwych załomów. Mechanizm najbliższy rzeczywistemu, wybierany jest z tego zbioru na podstawie twierdzenia energetycznego. W zapisie sprowadza się to do parametrycznego zagadnienia programowania liniowego.

Metoda Rżanicyna została uogólniona w pracach autora, napisanych wspólnie z Cyrasem [3], [4]. W takim uogólnieniu staje się one jedną z kilku możliwych metod dyskretyzacji płyty i może być stosowana w dualnych modelach zagadnień optymalizacji. W pracach [3], [4] rozpatrywano jedynie płytę izotropową.

Opracowanie niniejsze przedstawia rozszerzenie zakresu stosowalności metody na płyty technicznie ortotropowe oraz omawia programy, opracowane w języku ALGOL na maszynę cyfrową ODRA 1204. Programy te mogą być stosowane do optymalizacji zbrojenia i obliczania nośności granicznej płyt żelbetowych.

KUNERT Krzysztof, NOWARA Tomasz, BURSA Jerzy

Próba zastosowania metod ultradźwiękowych do badania stopnia utwardzenia tworzyw fenolowych.

Warszawa 1975 s. 8.

Prace IPPT 4/1975.

W związku z postępującym w ostatnich latach rozwojem technologii wtrysku tworzyw sztucznych termoutwardzalnych wyłoniła się potrzeba znalezienia szybkiej wygodnej metody oceny stopnia utwardzenia gotowych wyprasek, przydatnej szczególnie podczas doboru parametrów procesu formowania wtryskowego. Konieczność określenia stopnia utwardzenia wynika z następujących przyczyn – niezupełne utwardzenie obniża odporność chemiczną, własności mechaniczne i elektryczne przy zachowaniu prawidłowego wyglądu zewnętrznego wypraski,

I. I. nadmierne utwardzenie pogarsza własności mechaniczne i elektryczne oraz powoduje wydłużenie czasu cyklu przetwórczego, co ma wpływ na wzrost kosztów jednostkowych.

II. II. Opisywane w literaturze metody oceny stopnia utwardzenia tworzyw termoutwardzalnych i chemoutwardzalnych opierają się zasadniczo na pomiarach zmian własności:

III. III. a/ mechanicznych /np. wytrzymałość na zginanie, twardość/,

IV. IV. b/ cieplnych,

V. V. c/ elektrycznych,

VI. VI. d/ chemicznych /głównie metoda ekstrakcji/,

VII. VII. e/ ocenie zmian wyglądu wypraski po próbie gotowania.

Wymienione metody w przypadku bieżącej kontroli na stanowisku produkcyjnym są dość kłopotliwe w zastosowaniu z uwagi na konieczność przygotowania odpowiednich próbek, czasochłonność wykonywanych oznaczeń; najczęściej prowadzą też do zniszczenia produktu.

Ponadto, poza metodami opartymi na pomiarach zmian własności elektrycznych, nie rokują większych nadziei na wykorzystanie w automatycznej regulacji procesu przetwórstwa.

Celem pracy było wstępne badanie możliwości zastosowania metod ultradźwiękowych do pomiaru stopnia utwardzenia tworzyw termoutwardzalnych oraz ocena przydatności tych metod w warunkach produkcyjnych.

GIERLIŃSKI Jacek

Optymalizacja płyt siatkowych.

(Praca doktorska).

Warszawa 1975 s. 144.

Prace IPPT 5/1975.

W niniejszej pracy rozpatrzono zagadnienie optymalizacji płaskich ustrojów siatkowych w oparciu o sformułowania przedstawione w pracach [8, 9]. Praca podzielona jest na dwie części.

Celem pierwszej części pracy jest wyprowadzenie warunków optymalności w odniesieniu do ustrojów płaskich. Warunki te stanowią uogólnienia warunków uzyskanych w pracy [9] w odniesieniu do rozpatrywanych ustrojów na dowolny wybór parametrów optymalizacji. Przy wprowadzeniu tych warunków uwzględniono sztywności prętów na skręcanie a także wpływ sił poprzecznych na odkształcenia. Uzyskano dzięki temu klasę rozwiązań szerszą od spotykanej w dotychczasowym piśmiennictwie.

W rozdziale 2 opisano płaskie ustroje siatkowe i podano przyjęte założenia. W rozdziale 3 zestawiono podstawowe związki opisujące stan napięcia i odkształcenia tych ustrojów w oparciu o pojęcia teorii powierzchniowych dźwigarów siatkowych, opracowanej przez Cz. Woźniaka. Sformułowanie zagadnień optymalizacji przedstawiono w rozdziale 4. Następnie w rozdziale 5 wyprowadzono warunki charakteryzujące struktury ustroju optymalnego.

Celem drugiej części pracy jest analiza warunków optymalności w odniesieniu do płyt siatkowych, Rozważania te zilustrowano przykładami rozwiązań zagadnienia optymalizacji tych ustrojów w kilku przypadkach szczególnych. Rozdział 6 zawiera podstawowe zależności i warunki optymalności w przypadku ustrojów płaskich, jakimi są płyty siatkowe. W rozdziale 7 dokonano analizy warunków określających optymalny rozkład materiałów. W rozdziale 8 rozpatrzono zagadnienie optymalnego ukierunkowania siatek prętowych. Wreszcie w rozdziale 9 zajęto się określeniem optymalnego rozkładu materiałów i optymalnych kierunków siatek prętowych. Tok postępowania podczas rozwiązywania problemów szczegółowych optymalizacji pokazano na przykładach. Przedstawiono je w odniesieniu do płyty prostokątnej, trójkątnej i pierścieniowej.

W zakończeniu pracy zestawiono wnioski wynikające z przedstawionych rozważań. W załączniku zamieszczono program na EMC i przykładowe wyniki obliczeń. Przy użyciu tego programu można wymiarować optymalne przekroje prętów w płycie kwadratowej podpartej w narożach i wzmocnionej wzdłuż brzegów belkami.

Rozdziały 2, 3, 4, i 6 pracy napisano całkowicie w oparciu o dostępne propozycje piśmiennictwa dotyczącego analizy i optymalizacji konstrukcji siatkowych. Natomiast rozdziały 5,7,8 i 9 stanowią własny wkład pracy autora. Przedstawiono tam, ogólniejsze od spotykanego dotychczas, sformułowanie problemu optymalizacji z uwagi na minimum odkształcalności, poprzez zastosowanie w oparciu o klasyczny rachunek wariacyjny innej drogi rozwiązania, umożliwia rozszerzenie optymalizacji rozmieszczenia materiałów nie tylko w obszarze całej konstrukcji ale również w elementach składowych prętów ją tworzących. Dotychczasowe sformułowania zagadnienia optymalizacji ograniczały się jedynie do wyznaczenia rozmieszczenia materiałów w obszarze konstrukcji prętowych. Uogólnienie to umożliwiło rozwinięcie znanych rozwiązań optymalizacji ustrojów siatkowych i otrzymanie nowych. Przeprowadzono przy tym szczegółową analizę wpływu różnych parametrów optymalizacji /geometrycznych i mechanicznych/ na możliwość uzyskiwania rozwiązań optymalnych. Przedstawiono również szereg rozwiązań szczegółowych, dotyczących płyt utworzonych z prętów dwuteowych, wskazujących na możliwości uzyskania nowych rozwiązań konstrukcyjnych.

WILMAŃSKI Krzysztof

Zarys termodynamiki ośrodków ciągłych.

Warszawa 1975 s. 137.

Prace IPPT 6/1975.

Pełne przedstawienie współczesnej termodynamiki znacznie przekracza ramy tego artykułu. Ograniczymy się w nim do kilku zagadnień, mając na uwadze dwa cele:

1/ systematyzację podstaw termodynamicznych teorii ośrodków ciągłych dla czytelników zajmujących się tą teorią, a w szczególności zagadnieniami brzegowymi /początkowymi dynamicznej termosprężystości;

2/ wyznaczenie różnic pomiędzy termodynamiką procesów szybkich i klasyczną termodynamiką stanów równowagi dla czytelników, zajmujących się tą ostatnią. Ze względu na tak sformułowane zamierzenia pomijamy niemal całkowicie teorię równania bilansu, wchodzącą w zakres termodynamiki neoklasycznej, ograniczając się do jej zastosowań w ośrodkach ciągłych /rozdział 2/. Szczególnie ostro podkreślamy w nim różnicę pomiędzy równaniem bilansu i zasadą zachowania. W rozdziale 3 omawiamy drugą zasadę termodynamiki, dla której stosujemy przyjętą w termodynamicznej teorii materiałów nazwę – nierówność Clausiusa – Duhema.

Zarówno w rozdziale 2, jak i w 3, sporo miejsca poświęcamy własnościom powierzchni osobliwych ze względu na ich praktyczne znaczenie w takich zagadnieniach, jak propagacja fal lub teoria defektów.

W tych samych rozdziałach prezentujemy również sposób opisu dalekich oddziaływań w ośrodkach ciągłych, nie poświęcając im jednak zbyt wiele miejsca.

Poczynając od rozdziału 4 artykuł jest poświęcony kilku szczególnym zagadnieniom z pogranicza termodynamiki i teorii równań konstytutywnych. A więc, w rozdziale 4 omawiamy termodynamikę materiałów termosprężystych, w rozdziale 5 – termodynamikę reakcji chemicznej w ośrodkach ciągłych, a w rozdziale 6 przedstawiamy wprowadzenie w ogólną teorię równań konstytutywnych. W rozdziałach tych szczególnie dużo miejsca poświęcamy twierdzeniu I-Shih Liu, którego dowód jest zawarty w rozdziale 4. Na jego podstawie można określić konsekwencje praw termodynamiki w teorii materiałów.

W powyższych rozdziałach sporo miejsca poświęcamy termodynamice wieloskładnikowych /mieszanin/, a w rozdziale 6 szkicujemy teorię propagacji fal akustycznych w ciągłych ośrodkach dyssypatywnych.

Wymagania matematyczne, stawiane czytelnikowi nie wykraczają poza ramy działów matematyki, stosowanych w teorii ośrodków ciągłych, a w szczególności w nieliniowej teorii sprężystości. Jedynym odstępstwem jest dowód twierdzenia Liu, oraz niektóre zagadnienia termodynamiki reakcji chemicznej, gdzie wymagana jest pewna znajomość algebry, nie wykraczająca poza podręczniki A. Kurosza [43], lub w.h. Greuba [32].

KOWALSKI Stefan

Zagadnienie dynamicznego kontaktu w układzie pręt – belka z uwzględnieniem plastyczności pręta.

(Praca doktorska).

Warszawa 1975 s. 130.

Prace IPPT 7/1975.

Niniejsza praca stanowi przykład dynamicznego zagadnienia kontaktowego, w którym stosuje się teorię falową. Rozważa się poprzeczne uderzenie nieskończonej belki sprężystej skończonym prętem sprężystym i sprężystoplastycznym (model Prandtla ze wzmocnienie, zakładając idealny kontakt w miejscu zderzenia ( płaszczyzny zderzenia idealnie gładkie i sztywne, idealne zachowanie prostopadłego kierunku pręta do osi belki). Tego typu schemat stanowi aproksymację wielu technicznie ważnych układów, jak np.: układu korbowo-tłokowego w silniku, przęsła mostu lub belki stropowej obciążanych dynamicznie przez przypadkowo spadające ciało odkształcalne, suwnicy gwałtownie szarpiącej poprzez linę podnoszony ciężar, pocisku uderzającego w tarczę (belkę), samochodu uderzającego w balustradę, wielu procesów kucia, itp.

Celem ostatecznym tej pracy jest zbadanie jak zmieniają się siła kontaktowa , prędkość belki, moment gnący oraz intensywność przekazywania energii belce przez pręt (moc pręta) podczas kontaktu w zależności od: granicy plastyczności pręta, modułu wzmocnienia pręta, modułu Younga pręta i belki, modułu odkształcenia postaciowego belki oraz gęstości pręta i belki. Ponadto w pracy określono długość uplastycznionej części pręta w zależności od prędkości uderzenia i względną, trwałą zmianę średnicy pręta wskutek odkształceń plastycznych.

KOPYSTYŃSKI Jacek Leliwa

Fazowe transformacje polimorficzne zachodzące pod wysokim ciśnieniami i ich aspekt geofizyczny.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 95.

Prace IPPT 8/1975.

Przedstawiona praca stanowi przeglądowe podsumowanie wyników prezentowanych w podanych niżej publikacjach. Udział autora niniejszej pracy w wymienionych artykułach dotyczy przede wszystkim zagadnień teoretycznych a mianowicie: równania pętli histerezy, konstrukcji i badania fenomenologicznych modeli transformacji polimorficznych, interpretacji wyników doświadczalnych, algorytmów obliczeniowych, aspektu geofizycznego transformacji. Tematyka ta stanowi zasadniczy przedmiot przedstawionej pracy: zagadnienia doświadczalne prezentowane są tylko przez wyniki pomiarów bez wnikania w szczegóły techniki eksperymentalnej. Przy każdej pozycji zaznaczono w jakim rozdziale niniejszej pracy wykorzystano materiał odpowiedniej publikacji.

Przeprowadzono usystematyzowanie przedstawionych w tych pracach matematycznych modeli procesu transformacji polimorficznych. Porównano wyniki uzyskane przy pomocy tych modeli z wynikami eksperymentalnymi dotyczącymi transformacji polimorficznych zachodzących pod ciśnieniem około 5,2 kb w chlorku rubidu.

Badano istotne uzupełnienia dotyczące związku transformacji polimorficznych z mechanizmem ognisk trzęsień Ziemi.

Uzupełniono także aneks dotyczących obliczeń numerycznych.

SZPRICER Krystyna

Fala przyspieszenia w sprężystym walcu poddanym dużym odkształceniom.

Warszawa 1975 s. 22.

Prace IPPT 9/1975.

W swojej pracy Truesdell [1] ustalił warunki propagacji fali akustycznej w materiale sprężystym. Równanie wzrostu amplitudy podał Chan [4] . Wesołowski w pracy [2] rozwiązuje zagadnienie propagacji fali akustycznej w walcu poddawanemu skończonej inflacji. W niniejszej pracy analizuje się propagację fali przy tym samym wstępnym odkształceniu ale dla amplitudy fali, która ma kierunek obwodowy.

BOBROWA Nadieżda

Promieniowanie dipola elektrycznego poruszającego się w ośrodku z dyspersją czasowo – przestrzenną.

Warszawa 1975 s. 18.

Prace IPPT 10/1975.

Duże zainteresowanie w dziedzinie teorii anten wzbudza ostatnio promieniowanie anten, poruszających się w ośrodkach dyspersyjnych.

Praca poświęcona jest promieniowaniu dipola elektrycznego, poruszającego się w ośrodku izotropowym, jednorodnym i nieograniczonym, z dyspersją czasowo-przestrzenną. Otrzymano wyrażenia na pole podłużne i poprzeczne w strefie dalekiej dla dipola elektrycznego, zorientowanego równolegle do prędkości ruchu.

Pole wyznaczono dla nierelatywistycznej prędkości ruchu dipola i przy założeniu najogólniejszej postaci dyspersji czasowej.

Podano również wyrażenia na kąt pomiędzy prędkością dipola i kąt pomiędzy prędkością dipola i kierunkiem propagacji fali o częstości ů .

SZAŁEK Marek

Niektóre zagadnienia elektromagnetycznego sondowania górotworu.

Warszawa 1975 s. 20.

W części pierwszej pracy omówiono niektóre fizyczne zagadnienia i trudności związanie z określeniem geologicznej struktury wybranego obszaru górotworu na podstawie pomiarów pola elektromagnetycznego na części powierzchni ograniczającej ten obszar.

W części drugiej podano ścisłe sformułowanie elektromagnetycznego zagadnienia odwrotnego. Określonego wstępnie w części pierwszej i omówiono pewne podstawowe zagadnienia matematyczne, związane z tym sformułowaniem.

W części trzeciej udowodniono pewien warunek konieczny jednoznaczności omawianego zagadnienia odwrotnego.

W części czwartej podano przykład algorytmu dla tego zagadnienia, w którym wykorzystuje się pewien funkcjonał o własnościach stacjonarnych. Algorytm umożliwia wyznaczanie struktur górotworu z danych pomiarowych. Omówiono metody konstruowania funkcji próbnych funkcjonału.

CIARKOWSKI Adam

Przybliżenie charakterystyk kierunkowych pól ugiętego i rozproszonego na dwóch równoległych półpłaskich ekranach.

Warszawa 1975 s. 16.

Prace IPPT 12/1975.

W pracy rozpatrywane jest zagadnienie dyfrakcji elektromagnetycznej fali cylindrycznej na dwóch równoległych ekranach o kształcie półpłaszczyzn. Celem pracy jest wyznaczenie wysokoczęstotliwościowego przybliżenia charakterystyk kierunkowych dla pól ugiętego i rozproszonego, otrzymanych w wyniku tej dyfrakcji.

Problem elektromagnetyczny sprowadzono do zagadnienia skalarnego dla równania Helmholtza z warunkiem brzegowym typu Dirichleta. Następnie w oparciu o geometryczną teorię dyfrakcji Kallera skonstruowano wysokoczęstotliwościowe przybliżenie pola ugiętego u ₁, z uwzględniające dyfrakcję pierwotną fali cylindrycznej na ekranach (brak oddziaływań międzykrawędziowych) oraz przybliżenie u ₂, uwzględniające jednokrotne oddziaływanie fal krawędziowych z ekranami. Dla obu pól skonstruowano odpowiadające im przybliżenia charakterystyki kierunkowej pola ugiętego Ó ₁i Ó ₂. Przybliżenia te zawodzą na granicach cienia fal padającej i odbitej, gdzie rosną nieograniczenia oraz w płaszczyźnie przechodzącej przez krawędzie ekranów, gdzie przybliżenie Ó ₁ jest skokowo nieciągła, zaś Ó ₂ – nieograniczone. W dalszej części pracy do aproksymacji pól wykorzystano jednolitą asymptotyczną teorię dyfrakcji [1]. W przybliżeniu opisanym dyfrakcją pierwotną skonstruowano wyrażenia dla pola całkowitego, rozproszonego i ugiętego, a następnie wyznaczono przybliżenia charakterystyk kierunkowych: Ó ₃ – dla pola ugiętego i Ó ₄ dla pola rozproszonego. Przybliżenia te są ciągłe wszędzie za wyjątkiem płaszczyzny przechodzącej przez krawędzie, gdzie doznają nieciągłości skokowej. Wyniki pracy zilustrowano przykładem liczbowym.

JASKORZYŃSKA – DZIECIASZEK Bożena

Znajdowanie pól wzbudzanych symetrycznie w stratnych układach cylindrycznych.

Warszawa 1975 s. 25.

Prace IPPT 13/1975.

Część pierwsza pracy opiera się na wynikach uzyskanych w pracy [3]. Pokazane tu, że każdy z wymienionych w pracy [3] składników pola pobudzanego w zasilanej symetrycznie strukturze, przedstawionej na rysunku 1, spełnia niezależnie równania Maxwella i warunki brzegowe, oraz, że dyskretna część pola złożona ze składników zwanych rodzajami tłumionymi, zawiera wszystkie możliwe rodzaje, jakie mogą się propagować w takiej strukturze. Ponadto znaleziono przybliżone wyrażenie opisujące ciągłą część pola (czyli obliczono w sposób przybliżony całkę wzdłuż linii rozcięcia).

Część druga prezentuje wyrażenia na pole wzbudzone w tej samej strukturze w przybliżeniu Leontowicza.

W części trzeciej znaleziono rozkład pól pobudzonych pętlą z prądem magnetycznym w cylindrze o ściankach doskonale przewodzących z umieszczonym wewnątrz współosiowo przewodem stratnym,

Część czwarta stanowi wstępne rozważania dotyczące odbioru sygnału elektromagnetycznego wewnątrz cylindrycznego wydrążenia w ośrodku stratnym, nadawanego przez źródła umieszczone w ośrodku zewnętrznym.

ŻUCHOWSKI Krzysztof

Związek rezystywności olazmy z autokorelacjami pola elektrycznego na podstawie równania Langevina.

Warszawa 1975 s. 18.

Prace IPPT 14/1975.

W pracy tej zostanie wyprowadzony związek pomiędzy rezystywnością plazmy a autokorelacjami stochastycznego pola elektrycznego na podstawie zmodyfikowanego uogólnionego równania Langevina. Modyfikacja równania polega na bardziej bezpośrednim uwzględnieniu dyspersji przestrzennej niż w uogólnionym równaniu Langevina rozważanym w pracach [1], [2], [3]. Ponieważ w zmodyfikowanym równaniu występuje także w sposób jawny średnia prędkość cząstek i odchylenia od niej nie powinny byż duże (zarówno dla poszczególnych cząstek, jak i dla ustalonej cząstki w trakcie jej ruchu), więc gdy chcemy aby ten warunek był spełniony w plazmie, to musimy założyć dużą ilość cząstek (elektronów) w kuli Debye`a. Wtedy stosunek energii potencjalnej do energii kinetycznej cząstek jest mały, czyli prędkości cząstek mało różnią się od średniej. Przy zmodyfikowanym podejściu transformata (Fouriera względem zmiennych przestrzennych i Fouriera-Laplace`a względem czasu) tensora „współczynnika tarcia” nie musi być koniecznie funkcją ů – kv, w związku z czym mamy mniejsze ograniczenia na transformatę autokorelacji stochastycznego pola elektrycznego. Wyprowadzone pierwsze i drugie twierdzenie fluktuacyjno-dyssypacyjne, oraz wyrażenie opisujące odpowiedź układu na zaburzenie zewnętrzne ma poza wspomnianą wyżej uwagą postać podobną ja w [1]. Przy wyprowadzeniu wzoru na transformatę tensora rezystywności pokazano, że jej zależność od wartości wektora falowego k ujawnia się, gdy zaburzenie zależy nie tylko od czasu, ale i od zmiennej przestrzennej. Innym zagadnieniem poruszonym w tej pracy jest stacjonarność procesu stochastycznego opisanego poprzez uogólnione równanie Langevina uwzględniające obecność stałego pola magnetycznego. Podano także warunki stabilności rozwiązań uśrednionego uogólnionego równania Langevina i ich związek z zanikaniem w czasie autokorelacji rozwiązań uogólnionego (stochastycznego) równania Langevina.

FRĄCKOWIAK Jan K.

Pole elektromagnetyczne sfazowanego źródła liniowego w przestrzeni jednoosiowo anizotropowej.

Warszawa 1975 s. 26.

Prace IPPT 15/1975.

Celem prezentowanej pracy jest uzyskanie asymptotycznych wyrażeń na pole elektromagnetyczne, promieniowane przez sfazowane źródło liniowe w przestrzeni bezstratnej, jednoosiowo anizotropowej. Przyjmiemy, że własności tej przestrzeni są scharakteryzowane tensorem przenikalności dielektrycznej ĺ.

KUDREWICZ Halina

Nieliniowy rezonans w linii transmisyjnej.

Warszawa 1975 s. 16.

Prace IPPT 16/1975.

W pracy zbadano zjawisko nieliniowego rezonansu w linii transmisyjnej obciążonej nieliniową indukcyjnością. Do badania zastosowano znaną w teorii drgań nieliniowych przybliżoną metodę pierwszej harmonicznej, zwaną też metodą funkcji opisującej.

Pokazano, że w otoczeniu częstotliwości takich, dla których jest spełniony warunek â1=nđ okresowe rozwiązanie jest niejednoznaczne.

Krzywa amplitudy prądu na końcu linii w funkcji częstotliwości ma kształt typowy dla nieliniowego rezonansu znanego w nieliniowych układach elektrycznych lub mechanicznych. Kształt krzywej zależy od parametrów linii; w szczególności od iloczynu tłumienia i oporności falowej, a także od amplitudy przyłożonego napięcia i nieliniowej indukcji obciążającej linię.

WĘGROWICZ Lucjan A.

Zagadnienie odwrotne dla anten elektrycznych umieszczonych nad nieidealnie przewodzącą powierzchnią ziemi.

Warszawa 1975 s. 38.

Prace IPPT 17/1975.

W niniejszej pracy rozpatrzony zostanie problem skonstruowania anteny generującej zadaną funkcję kierunkową w obecności nieidealnie przewodzącej płaskiej powierzchni ziemi. Problem ten, jak i inne problemy syntezy anten [1], [2], należy do tzw. zagadnień odwrotnych, istotę których stanowi odwrócenie związku przyczynowo-skutkowego i które polegają na odszukaniu prawych stron równań lub wartości brzegowych na podstawie znajomości pewnych funkcjonałów od rozwiązań.

Jak wiadomo [7], [11] zagadnienia te są niepoprawnie postawione, a metody stosowane do ich rozwiązywania są w dużej mierze dowolne i oparte na przesłankach intuicyjnych. Przeważnie [13] rozwiązań zagadnień odwrotnych poszukuje się w dwóch etapach: dokonując algebraizacji tj. sprowadzając je do układów równań algebraicznych (często osobliwych) a następnie regularyzując otrzymany układ, tzn. konstuując algorytm rozwiązania przybliżonego spełniający pewne warunki dodatkowe.

W rozpatrywanym przypadku rozwiązanie problemu zostanie skonstruowane z rozwiązań trzech podproblemów : pomocniczego, polegającego na znalezieniu wartości brzegowych na granicy nieidealnie przewodzącego ośrodka, prostego, polegającego na sformułowaniu i algebraizacji odpowiedniego zagadnienia brzegowego dla półprzestrzeni, oraz odwrotnego polegającego na skonstruowaniu racjonalnego algorytmu odwrócenia nadokreślonego układu równań otrzymanego w rezultacie algebraizacji.

LAPRUS Włodzimierz

Rozwiązanie typu fali biegnącej dla układu hiperbolicznego równań quasi – liniowych o wielokrotnych charakterystykach.

Warszawa 1975 s. 21.

Prace IPPT 18/1975.

Procedura fali biegnącej, w przypadku układów hiperbolicznych w szerszym sensie, prowadzi do układów równań transportu dla współczynników rozwinięcia fali biegnącej zamiast do pojedynczych równań transportu. Podstawowa cecha równań transportu dla nieciągłości pierwszych pochodnych jest zachowana: nieciągłości te nie mogą powstać, jeśli nie zostały zadane w warunkach początkowych.

Sprowadzenie układu równań cząstkowych (4.14) do układu równań zwyczajnych (4.15) jest możliwe wtedy, gdy warunki Lematu są spełnione, tzn. wtedy, gdy rząd macierzy charakterystycznej (a więc krotność powierzchni charakterystycznej) jest taki sam dla każdego punktu x, t i dla każdego kierunku wektora normalnego n _x . W przeciwnym razie układ (4.14) jest nietrywialnym układem równań cząstkowych na wybranej powierzchni charakterystycznej. Można podać przykłady, kiedy ten układ jest hiperboliczny. W takim przypadku nieciągłości pochodnych, które w chwili początkowej były zlokalizowane w punkcie (a ściślej: w pewnym otoczeniu punktu) propagują się po powierzchni stożkowej. Mamy wówczas do czynienia z tzw. refrakcją stożkową, znaną w teorii równań hiperbolicznych liniowych.

BRAHMER – KACPRZYŃSKA Anna

Zastosowanie funkcji Riemanna do wyprowadzenia równań całkowych problemu odwrotnego diagnostyki plazmy.

Warszawa 1975 s. 18.

Prace IPPT 19/1975.

Zagadnienia odwrotne stanowią klasę problemów matematycznych znajdujących bezpośrednie zastosowanie w fizyce dla interpretacji i planowania eksperymentów. Rozwiązania problemów odwrotnych dla konkretnych przypadków pozwalają odnajdować parametry charakteryzujące badany ośrodek na podstawie pomiaru pól poza ośrodkiem. Problemami takimi są między innymi zadania określania współczynników równań różniczkowych ze znajomości pewnych funkcjonałów ich rozwiązań.

MUSZYŃSKA Agnieszka

Dyskretny model wirnika jednomasowego.

Warszawa 1975 s. 37.

Prace IPPT 20/1975.

Celem pracy jest zbudowanie modelu matematycznego wirnika. Wirnik zmodelowany został w postaci sztywnego, nieodkształcalnego ciała o masie m, wirującego na podatnym bezmasowym wale. Przy tych założeniach wirnik ma 6 stopni swobody.

SZANIAWSKI Andrzej, ZACHARA Andrzej

Przepływ przez dyszę Lavala mieszaniny dwuskładnikowej z wymianą masy.

Warszawa 1975 s. 15.

Prace IPPT 21/1975.

Praca niniejsza, stanowiąca kontynuację i rozszerzenie pracy [1], dotyczy przepływów mieszanin dwufazowych, dwuskładnikowych z uwzględnieniem wymiany masy obu składników między fazami. Mieszaninę opisywać będziemy przy pomocy modelu płynu barotropowego, a obliczenia przepływu przez dyszę wykonany według schematu podanego w [2]. Nasze rozważania ograniczymy w zasadzie do mieszanin o dużym udziale masowym fazy ciekłej, ale niektóre wyniki będą miały charakter ogólniejszy i dadzą się zastosować do mieszanin o dowolnym składzie.

Literatura na temat przepływów przez dyszę Lavala mieszanin wielofazowych z wymianą masy jest bardzo obszerna, lecz dotyczy głównie ośrodków jednoskładnikowych, a także niektórych wieloskładnikowych o dużym udziale objętościowym gazu niekondensującego jak np. wilgotne powietrze. Natomiast w mieszaninach wieloskładnikowych cieczowo-gazowych, o dominującym udziale masowym fazy ciekłej, wpływ wymiany masy, dla najczęściej spotykanych układów /np., woda –powietrze/, na ogół nie jest zbyt znaczący i do zapisu tego rodzaju mieszanin stosowany jest przede wszystkim izotermiczny model Tangrena.

Celem obecnej pracy jest zbadanie, w oparciu o zaproponowany model, ilościowych efektów wymiany masy w mieszaninach typu pęcherzykowego i określenie w jakich warunkach efekty te mogą mieć istotne znaczenie. W szczególności, dla niektórych układów bardziej istotny od zjawisk parowania i kondensacji może się okazać wpływ rozpuszczenia gazu w cieczy. Ten ostatni efekt był dotychczas mało badany i uwzględniają go jedynie nieliczne prace.

KOSOWSKI Stanisław

Wyrażenia ogólne na oddziaływanie dwu ciał swobodnych poruszających się w ośrodku swobodnie – molekularnym.

Warszawa 1975 s. 42.

Prace IPPT 22/1975.

Przez oddziaływanie rozumiemy wymianę pędu, energii lub krętu, pomiędzy ciałami poruszającymi się w ośrodku, poprzez cząsteczki ośrodka. Przez ośrodek swobodnie-molekularny rozumiemy taki, w którym średnia droga swobodna ë cząsteczek gazu jest znacznie większa od rozmiarów ciał R i ich wzajemnych odległości d - ë>> B,d.

Inspiracją do podjęcia takiego tematu były pewne, dość interesujące, wyniki uzyskane w serii wcześniejszych prac autora, dotyczących zagadnienia stacjonarnego oddziaływania dla układu dwu kul, poruszającego się w ośrodku swobodnie-molekularnym. Wyniki te można lapidarnie streścić w 3-ech prawidłowościach:

1/ przy braku równowagi termodynamicznej /a więc również wtedy, gdy występuje jakikolwiek ruch ciał w ośrodku /ciała oddziaływują ze sobą spontaniczne – mogą wywierać na siebie działanie przyciągające lub odpychające, w zależności od swoich temperatur i temperatury gazu otaczającego;

2/ na dużych odległościach siły interakcji są odwrotnie proporcjonalne do kwadratu odległości;

3/ na małych odległościach siły interakcji są porównywalne z oporem.

Zwrócenie uwagi na fizyczne aspekty zagadnienia aerodynamicznego doprowadziło autora do traktowania zjawiska interakcji ciał, jako nowego zjawiska fizycznego. Praca niniejsza jest próbą szerszego i bardziej wnikliwego poznania zjawiska i „zafundowania” mu podstaw teoretycznych. Spróbujmy zagadnienie potraktować dość ogólnie. Tę ogólność, szczególnie na początku, bardzo łatwo sobie zagwarantować. Wystarczy w tym celu zrezygnować z założenia stacjonarności ruchu i zlikwidować więzy, utrzymujące ciała w postaci sztywnego układu, przechodząc tym samym do ciał swobodnych. Zagadnienie niestacjonarnego oddziaływania ciał swobodnych wydaje się już wykraczać poza klasyczne ramy aerodynamiki, albo co najmniej rozszerzać granice tego pojęcia.

Celem pracy jest znalezienie /wyprowadzenie/ ogólnych wyrażeń na siły /i równań prowadzących do ich wyznaczenia/ oraz wyeksponowanie i zilustrowanie ich fizycznej zawartości, jak również próba odpowiedzi na pytanie, czy skomponowany formalizm może być użyteczny. Ponieważ zagadnienie jest dość obszerne, ograniczymy się jedynie do zakreślenia tych idei, które są konieczne do pełnego sformułowania i określenia jego znaczeń fizycznych.

DEPUTAT Julian

Fenowa siła oporu ruchu dyslokacji.

Warszawa 1975 s. 70.

Prace IPPT 23/1975.

Znacznej ilości prac teoretycznych nie towarzyszył proporcjonalnie silny dopływ danych doświadczalnych. Dotyczy to głównie doświadczeń, w których realizowano dostatecznie małe przemieszczenia dyslokacji, by ich wyniki mogłyby być porównywane z istniejącymi teoriami. Większość wartości dyslokacyjnej stałej tłumienia wyznaczono w doświadczeniach, podczas których dyslokacja doświadczeń nie można uważać za podstawę do weryfikacji teorii opisujących hamowanie dyslokacji tylko przez oddziaływanie z idealną siecią kryształów.

Istniejące dane o wartości i temperaturowym przebiegu fononowej składowej tłumienia ruchu dyslokacji uzyskane z badań ultradźwiękowych /małe przemieszczenia dyslokacji/ nie pokrywają w pełni całego interesującego dla celów porównań z teoriami zakresu temperatur i większości przypadków obarczane są błędem wynikającym z nieznajomości gęstości i rozkładu dyslokacji wewnątrz kryształów. Omówieniu doświadczalnych metod badania sił oporu ruchu dyslokacji poświęcono następny rozdział.

W niniejszej pracy przedstawiono wyniki ultradźwiękowych badań fononowej składowej siły hamowania ruchu dyslokacji w zakresie temperatur od 2⁰ K do temperatury pokojowej. Zastosowana technika badania pozwala na wyznaczenie wartości stałej tłumienia â bez potrzeby znajomości gęstości i szczegółów struktury sieci dyslokacji w badanej próbce.

OLSZEWSKI Juliusz

Rozpraszanie płaskiej fali podłużnej na cząstce o kształcie elipsoidy obrotowej.

Warszawa 1975 s. 19.

Prace IPPT 24/1975.

Problem rozpraszania fali ultradźwiękowej przez erytrocyt uproszczono do rozpraszania fali przez cząstkę o kształcie spłaszczonej elipsoidy obrotowej. Dodatkowo założono, że płaska fala ultradźwiękowa pada z kierunku wyznaczonego przez krótszą oś elipsoidy. Obliczeń dokonano dla dwóch wartości akustycznej impedancji właściwej.

W rozpatrywanym przypadku, mimo że do obliczeń przyjęto stosunkowo duże częstotliwości /28 i 56 MHz/ , charakterystyki zbliżają się do przypadków granicznych dla g = kb › 0. Oznacza to, ż e w zakresie rozpatrywanych częstotliwości pole rozproszone niewiele zmienia się względem pola dla kulki małej w porównaniu z długością fali. Dlatego też dla częstotliwości mniejszych od 28 MHz można opisaną wyżej cząstkę traktować jak kulkę i rozpatrywać zagadnienie w układzie współrzędnych sferycznych.

Oczywiście gdy g › 0, wszystkie wyrazy szeregów dążą do 0, co oznacza, że pole rozproszone jest tym mniejsze, im mniejsza jest cząstka. Okazuje się przy tym, że dla cząstki twardej pole maleje szybciej niż dla miękkiej.

Powyższe charakterystyki obliczono dla dwóch skrajnych wartości impedancji cząstki. Tymczasem w rzeczywistości erytrocyty mają akustyczna impedancję właściwą bliską impedancji otaczającego ośrodka. Fala ultradźwiękowa nie musi też padać wzdłuż krótszej osi elipsoidy /aczkolwiek w przybliżeniu sferycznym nie ma to znaczenia/. Tak więc przyjęte założenia nie odpowiadają wiernie sytuacji rzeczywistej, nie mniej jednak uzyskane wyniki, aczkolwiek przybliżone, są pierwszymi wynikami w literaturze uzyskanymi na powyższy temat. Przy prowadzeniu dalszych prac należy również uwzględnić fakt, że erytrocyty nie występują pojedynczo, lecz gęsto i tworzą konglomeraty.

LIETZ Jerzy

Elastooptyczne badanie naprężenia wokół otworu kołowego w paśmie przy propagacji fal sprężystych.

Warszawa 1975 s. 15.

Prace IPPT 25/1975.

O ile statyczne badania naprężeń i odkształceń prowadzone na modelach mają już ugruntowaną pozycję wśród metod projektowania i obliczania konstrukcji, o tyle modelowe badania dynamiczne są jeszcze mało rozpowszechnione, m. In. Ze względu na trudności techniczne występujące przy ich realizacji. Pomimo to w wielu laboratoriach dąży się do opanowania techniki badań dynamicznych różnymi metodami, gdyż problemom dynamiki konstrukcji przypisuje się coraz większe znaczenie.

Stan naprężenia przy obciążeniach dynamicznych może różnić się jakościowo od stanu statycznego zwłaszcza wtedy, gdy zjawisko ma charakter wyraźnie falowy.

Badanie zjawisk dynamicznych na modelach jest jednak trudne przede wszystkim dlatego, że przebiegają one bardzo szybko. Najkorzystniej jest stosować wtedy bezinercyjne metody pomiarów, do których należą metody optyczne a wśród nich elastooptyka. Ma ona ponadto tę zaletę, że pozwala rejestrować stan naprężenia powierzchniowo, a nie punktowo dając tym samym znacznie pełniejszą informację o polu naprężenia. Ponadto obraz elastooptyczny przedstawia zjawisko dynamiczne bardzo poglądowo uwidaczniając propagację fal ich odbicia itp.

Elastooptycznie badamy zasadniczo zagadnienia dwuwymiarowe zazwyczaj w płaskim stanie naprężenia. Modele sporządzone są z możliwie cienkich płyt materiału elastooptycznego. Moduły sprężystości typowych materiałów elastooptycznych przekraczają 30.000 kG/cm², z czego wynika znaczna szybkość przebiegów dynamicznych. /Prędkość fal podłużnych jest bliska 2000 a/a. Stawia to wysokie wymagania co do szybkości rejestracji i czasu ekspozycji zdjęć.

Wynikiem powierzchniowego badania dynamicznego jest zmienny w czasie obraz izochrom, czyli linii będących miejscem geometrycznych punktów, w których różnica naprężeń głównych m ma wartość stałą. Mamy zatem w płaskim obszarze określoną funkcję m/x,y,t/. Bezpośrednim wnioskiem stąd jest, że na wszystkich swobodnych krawędziach modelu znany jest stan naprężenia, gdyż składowa naprężenia prostopadła do krawędzi staje się równa zeru, druga zaś, styczna do konturu, określona jest rzędom izochromy m.

W punktach wewnętrznych modelu znajomość funkcji m/x,y,t/ ma duże znaczenie praktyczne, gdyż na podstawie hipotezy maksymalnych naprężeń stycznych w wielu przypadkach m może być uważane za miarę wytężenia materiału. Właśnie w zagadnieniach dynamicznych w przeciwieństwie do statycznych często występują spiętrzenia naprężeń w punktach wewnętrznych obszaru.

W niniejszej pracy analizując rozkład naprężeń wokół otworu opieramy się na określeniu wartości naprężenia na swobodnym brzegu wprost z rzędu izochromy.

MICHALSKI Bogdan

Nowa elastooptyczna metoda wyznaczania rozdzielonych naprężeń w modelach trójwymiarowych.

Warszawa 1975 s. 17-30.

Prace IPPT 25/1975.

Metody elastooptyczne stanowią bardzo sprawne i skuteczne narzędzie wyznaczania naprężeń brzegowych i różnic naprężeń głównych wewnątrz rozpatrywanego ciała tak w zagadnieniach płaskich jak i w problemach trójwymiarowych.

W przeciwieństwie do tego wyznaczenie wartości rozdzielonych naprężeń w punktach wewnętrznych badanych modeli przy użyciu tych metod jest znacznie bardziej kłopotliwe.

Największe trudności napotyka się przy wyznaczaniu wartości rozdzielonych naprężeń w punktach wewnętrznych trójwymiarowych modeli elastooptycznych, nie można bowiem skorzystać wówczas z większości obliczeniowych i pomocniczych doświadczalnych metod rozdzielania naprężeń, stosowanych przy analizie płaskiego stanu naprężenia.

Jedyną wypróbowaną i stosowaną w praktyce metodą rozdzielania naprężeń w trójwymiarowej elastooptyce jest metoda różnicy naprężeń stycznych, jest to metoda mało dokładna i bardzo uciążliwa w praktycznym zastosowaniu.

W pracy niniejszej przedstawiono propozycję elastooptycznej metody modelowej badania elementów trójwymiarowych, umożliwiającej wyznaczenie na drodze czysto doświadczalnej bez dokonywania pracochłonnych i niezbyt dokładnych obliczeń zarówno naprężeń brzegowych jak i wartości oraz kierunków głównych naprężeń w rozpatrywanych wewnętrznych punktach modeli trójwymiarowych.

GAMBIN Wiktor

Aproksymacyjna metoda elementów skończonych (na przykładzie układów sprężystych). Część I. Opis metody.

Warszawa 1975 s. 76.

Prace IPPT 26/1975.

Realizacja zadań współczesnej fizyki i techniki w coraz większym stopniu uzależniona jest od postępu w rozwoju metod obliczeniowych. Ostatnio największą popularność zdobyły dwie zasadnicze metody obliczeniowe: metoda różnic skończonych oraz metoda elementów skończonych. Ta ostatnia wyróżnia się szczególnie szerokim wachlarzem zastosowań. Jednakże, mimo niewątpliwych zalet, metoda elementów skończonych wymaga dużego nakładu pracy na przygotowanie danych do obliczeń oraz nastręcza znaczne trudności przy szacowaniu dokładności otrzymywanych rozwiązań.

Mając na celu zmniejszenie owych trudności, w niniejszej pracy zaproponowano pewną odmienną metodę obliczania złożonych układów fizycznych.

W stosowanych dotychczas modelach metody elementów skończonych stopień wielomianu aproksymującego poszukiwane pole wielkości fizycznej jest ustalony. Aby otrzymać dokładniejsze obliczenia należy przyjąć nowy model układu o zagęszczonej siatce elementów skończonych.

W prezentowanej metodzie ustalona jest przyjęta siatka elementów. Wzrost dokładności obliczeń następuje przez zwiększenie stopnia wielomianu aproksymującego poszukiwana funkcję.

Wszelkie operacje z tym związane wykonywane są automatycznie przez maszynę cyfrową. Z uwagi na sprawdzenie procesu obliczeń do procedury generowanie ciągu modeli aproksymującego dane zagadnienie fizyczne, przedstawioną metodę nazwano aproksymacyjną metodę elementów skończonych. Należy zaznaczyć, że w tej metodzie, elementy tworzące badany układ mogą przyjmować dowolnie duże rozmiary, a nawet mogą być elementami nieograniczonymi /półprzestrzeń, pasmo nieograniczone, itp./.

Zaczniemy od rozpatrzenia pewnego typu układów fizycznych, a mianowicie sprężystych układów konstrukcyjnych.

Przez układ konstrukcyjny będziemy rozumieli układ współpracujących ze sobą elementów, z których każdy jest ciałem odkształcalnym mogącym przenosić dowolnego rodzaju obciążenia zewnętrzne oraz przyjmuje konfigurację bryły jednospójnej ograniczonej do co najwyżej sześcioma gładkimi powierzchniami. Tak wyróżnione elementy nazwiemy elementami podstawowymi.

W niniejszej pracy zajmiemy się pewnym, ważnym z praktycznego punktu widzenia, rodzajem układów konstrukcyjnych.

DRESCHER Andrzej

Badanie mechanizmów plastycznego płynięcia materiałów ziarnistych.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 206.

Prace IPPT 27/1975.

Jedną z podstawowych przyczyn tego stanu jest niewystarczająca liczba danych doświadczalnych mogących poprzeć lub odrzucić koncepcje teoretyczne. Stąd wiele z nich jest czysto spekulatywnych. Brak danych doświadczalnych jest z kolei spowodowany trudnościami eksperymentalnym. Specyfika budowy materiałów ziarnistych, a w szczególnie materiałów drugiej grupy, uniemożliwia bowiem wykonywanie szeregu prostych doświadczeń właściwych metalom, jak np. jednoosiowe ściskanie czy rozciąganie. Przyczyną tego jest bardzo mała lub wręcz zerowa wytrzymałość materiałów ziarnistych przy nieobecności działania kulistego tensora naprężenia jak i zależność wytrzymałości od tego stanu naprężenia.

W świetle powyższych rozważań za jeden z najważniejszych celów badawczych w obecnym stanie rozwoju mechaniki materiałów ziarnistych można uznać sformułowanie poprawnych związków fizycznych. Odnosi się to zarówno do związków opisujących cały proces deformacji jak i stan nieograniczonego płynięcia plastycznego.

Niniejsza praca jest próbą wyjaśnienia tego zagadnienia w odniesieniu do stanu zaawansowanego płynięcia plastycznego, podjętą w oparciu o informacje uzyskane z badań doświadczalnych.

W rozważaniach nie zatrzymamy się na jednym, szczególnym, materiale ziarnistym ale na całej wyróżnionej powyżej klasie. Założymy jedynie, że materiały te są w stanie wyjściowym, naturalnym, jednorodne i izotropowe. Poszukiwać będziemy ogólnej postaci opisujących je praw fizycznych a zwłaszcza informacji o przyjmowanych w nich założeniach wynikających z mechanizmów deformacji w materiału. W takim ujęciu przeprowadzono w pracy badania na pewnych reprezentantach rozpatrywanych materiałów mają znaczenie przede wszystkim jakościowe. Uzasadnieniem takiego podejścia jest mimo ogromnej różnorodności materiałów ziarnistych podobieństwo szeregu ich cech odróżniających je zdecydowanie od innych materiałów.

Dla właściwej realizacji celu pracy szczególną uwagę zwrócimy na metodologię badań. Zaproponujemy też nową metodę wykorzystującą czułe optyczne materiały ziarniste. Uzyskane w pracy wyniki wydają się dostarczać istotnych informacji o postaci poszukiwanych praw płynięcia. Wskazują one jednak na złożoność zagadnienia i potrzebę dalszych badań w tym kierunku, szczególnie z uwagi na trudność i niedoskonałość metod doświadczalnych.

Materiał zawarty w pracy podzielono na pięć rozdziałów. W rozdziale 2 omówiono podstawowe własności mechaniczne materiałów ziarnistych ze szczególnym wyróżnieniem ich cech plastycznych. Przedyskutowano zaproponowane dotychczas modele mechaniczne i opisujące je prawa fizyczne. W oparciu o krytyczną dyskusję przyjętych w tych prawach założeń sformułowano doświadczalne kryteria ich oceny. Tym samym określono przesłanki metodologiczne dla opisanych w następnych rozdziałach badań.

Dyskusji różnych metod doświadczalnych mogących posłużyć do oceny praw fizycznych poświęcono rozdział 3. W rozdziale tym zaproponowano też nową metodę opartą o wykorzystanie materiałów ziarnistych czułych optycznie.

Rozdział 4 zawiera omówienie teoretycznych i doświadczalnych aspektów badań zagadnień brzegowych wykonywanych w warunkach płaskiego stanu odkształcenia. Zawiera też wyniki badań przeprowadzonych w schemacie wciskania klina.

Rozdział 5 poświęcony jest metodzie badań na materiałach czułych optycznie; podstawom tej metody i wynikom badań wykonanych na dwóch rodzajach tych materiałów.

Wnioski w postaci praw płynięcia wynikające z rozważań teoretycznych i badań doświadczalnych przedstawiono w rozdziale 6.

DOROSZKIEWICZ Roman S.

Metody doświadczalnej analizy naprężeń.

Warszawa 1975 s. 42.

Prace IPPT 28/1975.

Przy rozwiązywaniu zagadnień ogólnych i sprawdzaniu prac teoretycznych z zakresu analizy naprężeń oraz przy projektowaniu zarówno konstrukcji inżynierskich jak i maszyn decydujące znaczenie ma prawidłowa ocena stanu naprężenia w rozpatrywanym obiekcie. Niestety dotychczas nie znamy jeszcze takich metod obliczania naprężeń, które by umożliwiałyby dostatecznie dokładne i szybkie wyznaczenie ich w konstrukcjach o bardziej skomplikowanych kształtach i schematach obciążenia. Istotną pomocą przy rozwiązywaniu tego rodzaju zagadnień są doświadczalne metody badań.

Poszukiwane odkształcenia i naprężenia można wyznaczać albo bezpośrednio na obiekcie, albo badając jego modele. Znamy dwa zasadnicze rodzaje stosowanych modeli:

a/ modele duże wykonane z materiałów o własnościach mechanicznych zbliżonych do własności materiału obiektu;

b/ modele małe - z materiałów różniących się własnościami od materiałów obiektu i obciążone przeważnie w granicach liniowej sprężystości.

Cele pomiarów odkształceń i naprężeń można podzielić na siedem grup wyszczególnionych w tablicy I. Pierwsze cztery grupy można nazwać „pomiarami stosowanymi”, następne trzy - „pomiarami poszukiwawczymi”. Znane są metody pomiarów umożliwiające badanie obiektów płaskich i trójwymiarowych, wykonanych z materiałów liniowo-sprężystych, nieliniowo-sprężystych, jak również mających własności reologiczne, obciążonych zarówno statycznie jak i dynamicznie.

Do stosowanych szeroko metod doświadczalnej analizy naprężeń należą między innymi: tensometria, rentgenografia, kruche pokrycia, badania za pomocą ultradźwięków, elastooptyka i metody rastrowe /Moiré/.

Większość stosowanych metod polega na pomiarze odkształceń, a wartości naprężeń zwykle wyznacza się ze znanych zależności między odkształceniami i naprężeniami.

Poza wymienionymi sześcioma metodami należy jeszcze omówić, znajdującą się obecnie w stadium dopracowania, holografię, gdyż wielu badaczy prowadzi obecnie prace nad wykorzystaniem holografii w doświadczalnej analizie naprężeń.

PAPROCKA - GARLICKA Wanda

Nośność belek ciągłych przy obciążeniach zmiennych.

Warszawa 1975 s. 21.

Prace IPPT 29/1975.

Praca dotyczy wyznaczania nośności stalowych belek ciągłych poddanych obciążeniom zmiennym w czasie.

Konstrukcje wykonane z materiałów o własnościach sprężysto-plastycznych poddane takim obciążeniom mogą ulec zniszczeniu przed osiągnięciem obciążenia granicznego wyznaczonego metodami nośności granicznej. Jeśli bowiem w konstrukcji poddanej obciążeniu wielokrotnemu występują w każdym cyklu obciążeń nowe odkształcenia plastyczne, to po dostatecznie wielu cyklach albo odkształcenia te narastają albo też nadmierne ugięcia czynią konstrukcję bezużyteczną albo też przy występowaniu przyrostów odkształceń plastycznych przeciwnych znaków może nastąpić zniszczenie kruche wskutek zmęczenia materiału. Pierwszy rodzaj zniszczenia nazywamy zniszczeniem przyrostowym, drugi zniszczeniem wskutek zmęczenia niskocyklowego. Okazuje się, że konstrukcja może reagować czysto sprężyście czyli przystosować się do obciążenia mniejszego od obciążeń wywołujących wyżej wymienione stany zniszczenia, ściślej do obciążenia mniejszego od mniejszej z dwu odpowiadającym tym stanom zniszczenia wartości.

Wyznaczaniem tych granicznych wartości obciążenia zajmuje się teoria przystosowania.

W celu stwierdzenia czy dla rozpatrywanych w niniejszej pracy belek ciągłych wystarczy obliczać obciążenie graniczne w oparciu o teorię nośności granicznej, czy też należy je obliczać w oparciu o teorię przystosowania wyznaczono to obciążenie w oparciu o obie teorie i przeprowadzono porównanie otrzymanych wyników. Również dla porównania wyznaczono wartość tego obciążenia w założeniu sprężystej pracy belki, tj. wg. klasycznej wytrzymałości materiałów, stosując kryterium nieprzekroczenia odkształceń sprężystych.

Rozpatrzono belkę ciągłą o dwu, trzech, czterech i pięciu przęsłach. Przyjęto dwa warianty obciążenia belki: siłę skupioną przesuwającą się dowolnie wzdłuż belki oraz obciążeniami ciągłymi - stałym g i użytkowym p o zmiennych intensywnościach. Przekrój belki przyjęto stały na całej jej długości, w związku z czym o wartościach obciążeń granicznych zdecydowało zniszczenie przęsła skrajnego.

Otrzymane wartości obciążeń granicznych wyznaczone w oparciu o trzy wyżej wymienione teorie zostały ztabelaryzowane oraz na ich podstawie zostały sporządzone wykresy tych obciążeń.

W podsumowaniu wykazano występujące istotne różnice między obciążeniami granicznymi wyznaczonymi w oparciu o wyżej wymienione teorie. Wykazano również, że przy obciążeniu belki siłą skupioną istnieje możliwość zastosowania dla wszystkich belek o ilości przęseł n > 3 rozwiązania uzyskanego dla belki, trzyprzęsłowej, a przy obciążeniu obciążeniem ciągłym zastosowania dla wszystkich belek o ilości przęseł n > 5 rozwiązania otrzymanego dla belki pięcioprzęsłowej.

MIELNICZUK Janusz

Jednoznaczność i stateczność procesu deformacji plastycznej.

Warszawa 1975 s. 26.

Prace IPPT 30/1975.

Przy projektowaniu współczesnych konstrukcji i maszyn, mających spełniać ważny tak pod względem ciężaru jak i rodzaju zastosowanego materiału warunek ekonomiczności, znaczenia nabierają zadania o stateczności.

Problemy te od dawna stanowią punkt zainteresowania w wielu dyscyplinach naukowych, a wspólną cechą tych na ogół różnych podejść jest fakt, że małe” przyczyny wywołują „znaczne” efekty lub ściślej: stan ciała uważa się za niestateczny, jeżeli infinitezymalna zmiana jednej zmiennej może spowodować skończoną zmianę innej.

Celem niniejszej pracy jest szerokie omówienie definicji stateczności i bifurkacji ze wskazaniem na ich różnice oraz kryteria oceny, głównie w odniesieniu do konstrukcji sprężysto-plastycznych. Przytoczono również klasyfikację układów mechanicznych z uwagi na stateczność, a także dokonano krótkiego przeglądu najbardziej reprezentatywnych zadań, których znajomość może pomóc przy rozwiązywaniu podobnych. W tym miejscu należy dodać, że wyczerpującego, bardzo szerokiego przeglądu literatury dotyczącej tej tematyki dokonał Sewell.

MECHANIKA złożonych przepływów nieliniowych cieczy lepkosprężystych. Tom I.

Warszawa 1975 s. 267.

Prace IPPT 31/1975.

Badania dotyczące własności mechanicznych i reologicznych skondensowanych układów polimerowych, termodynamiki i kinetyki krystalizacji polimerów oraz strukturalnej teorii sieci polimerowych.

Zeszyt niniejszy, pierwszy z tego cyklu, zawiera prace dotyczące przepływów cieczy lepkosprężystych.

Zbiór prac zawartych w niniejszej części sprawozdania dotyczy przede wszystkim przede wszystkim przepływów niewiskozymetrycznych, a w szczególności przepływów rozciągających. Rozważenie klasy przepływów ze stałą historią deformacji, tj. takich, w których wykładnik tensorowy odpowiedzialny za czystą deformację zależy liniowo od czasu, pozwoliło zbadać ich własności pod kątem zastosowania w różnych reometrach nowego typu /reometr Maxwella, reometr Kepesa, reometr z mimośrodowymi cylindrami itp./. Ponieważ ustalone przepływy rozciągające należą do powyższej klasy, pokazano w jaki sposób własności cieczy wyznaczone w nowych reometrach mogą być wykorzystane do przybliżonego określenia lepkości przy rozciąganiu. Dalszym uogólnieniem klasy przepływów ze stałą historią deformacji są przepływy z proporcjonalną historią deformacji, tj. takie, w których wykładnik tensorowy odpowiedzialny za czystą deformację jest proporcjonalny do pewnej gładkiej funkcji czasu. Rozważenie tych przepływów pozwoliło uogólnić szereg poprzednich zależności na przypadki ważnych przepływów nieustalonych występujących w reometrach lub przy prostym rozciąganiu. W tym ostatnim przypadku można rozważać stalą prędkość lub siłę, nałożenie małych zaburzeń na przepływ ustalony itp.

Przepływy rozciągające stanowią szczególną /lecz bardzo ważną ze względów praktycznych/ klasę przepływów niewiskozymetrycznych. Zagadnieniu charakterystyk materiałowych polimerów w takich przepływach poświęcono osobne rozważania.

Omówiono istniejące opracowania teoretyczne i równania konstytutywne wyprowadzone z rozważań molekularnych i przeanalizowano możliwości doświadczalnego wyznaczenia odpowiednich funkcji materiałowych, a zwłaszcza t. zw. lepkości podłużnej. Charakterystyka ma zasadnicze znaczenie dla wielu procesów technologicznych, takich jak formowanie włókien, folii itp.

W dalszym ciągu rozważono przepływy złożone z małych ścinających zaburzeń o charakterze oscylacyjnym oraz ustalonego przepływu ścinającego /wiskozymetrycznego/. Pokazano, między innymi, że własności dynamiczne ośrodka zależą istotnie od szybkości ścinania w przepływie podstawowym oraz od sposobu w jaki zostały nałożone zaburzenia / oscylacje równoległe i poprzeczne/. Wykazano również, że istnienie zaburzeń o charakterze oscylacyjnym nie zawsze jest szkodliwe, gdyż w pewnych przypadkach może prowadzić do dość znacznej redukcji obciążeń potrzebnych do realizacji przepływu podstawowego. Fakt ten może posiadać poważne znaczenie w niektórych procesach technologicznych.

Pozostałe rozważania dotyczą przepływów w obszarach wejściowych rur i kanałów. Zaproponowano nowy sposób obliczania długości obszarów wejściowych dla cieczy lepkosprężystych, dla których obserwuje się duże długości wejściowe oraz znaczne spadki ciśnienia.

T. zw. „ przędzalność cieczy jest zjawiskiem ściśle związanym z przepływami niewiskozymetrycznymi, a równocześnie stanowi podstawę procesu formowania włókien.

W oparciu o istniejące rozwiązania teoretyczne uwzględniające dwa mechanizmy ograniczające „przędzalność” - kohezyjne zerwanie cieczy i rozpad na krople na skutek sił powierzchniowych - przedstawiono wnioski dotyczące stabilności przędzenia włókien metodami przemysłowymi. Omówiono wpływ warunków przędzenia i własności materiałów na stabilność procesu przędzenia.

Osobna część rozważań poświęcona jest próbie określenia równań opisujących niektóre przepływy zawiesin dwuskładnikowych złożonych z odkształcalnej fazy stałej i cieczy lepkiej, przy jednoczesnym uwzględnieniu oddziaływań między cząstkami.

JANAS Marek

Przeskok w zginanych elementach żelbetowych

Warszawa 1975 s. 23.

Prace IPPT 32/1975.

Rozpatrywane dotychczas zagadnienie dynamicznej teorii konstrukcji plastycznych sprowadzają się do określenia trwałych ugięć przy zadanym w czasie obciążeniu przekraczającym nośność układu lub przy zadanych prędkościach początkowych. W obu tych przypadkach odkształcenia sprężyste są o rząd mniejsze od plastycznych i można z powodzeniem operować modelem ciała sztywno-plastycznego. W naszym przypadku obciążenie ma charakter statyczny i narasta powoli do wielkości równej maksymalnemu udźwigowi, ale konstrukcja jest geometrycznie nieliniowa i z chwilą osiągnięcia wielkości obciążenia Pu zaczyna się jej ruch przyspieszony.

Wpływ odkształceń sprężystych jest tu istotny, ale ogranicza się on głównie do fazy przed osiągnięciem maksymalnego udźwigu. Porównując wyniki analizy sztywno-plastycznej i sprężysto-plastycznej widzimy, że przy normalnie spotykanych smukłościach konstrukcji różnice dla ugięć większych od w_u /przy którym osiąga się maksymalny udźwig p_u/ są bardzo małe. Dla ugięć mniejszych od w_u proces ma charakter quasistatyczny, wobec czego analiza dynamiczna może być prowadzona w oparciu o model sztywno-plastyczny. Z analizy sprężysto-plastycznej niezbędne nam będą wielkości początkowe dla procesu dynamicznego: pu i wu. Słuszność takiego uproszczenia potwierdza przykład przytoczony w p. 3 przykład.

JANAS Marek

Zagadnienie maksymalnego udźwigu żelbetowych powłok walcowych.

Warszawa 1975 s. 25-40.

Prace IPPT 32/1975.

W zależności od przyjętej wielkości współczynnika przedstawione rozwiązanie opisywać może całą gamę przypadków „efektu rozporu” dla konstrukcji sztywno-plastycznych do nieczułego na ugięcia zachowania się konstrukcji podpartej przesuwnie. W przypadku, gdy podpory maja pewną sprężystą podatność w kierunku X, należałoby zmodyfikować wartość współczynnika e zastępując go przez e ₁związany z poprzednim zależności.

Rozwiązanie dla konstrukcji wstępnie odkształconych pozwala uwzględnić wzmacniające oddziaływanie skosów na podporach lub wykształcenia powłoki w kształcie hiperboloidy o bardzo małej krzywiźnie w kierunku osi X.

DOBRZAŃSKI Mieczysław M.

Efekty kwantowe występujące w mechanizmie słyszenia.

Warszawa 1975 s. 23.

Jesteśmy świadkami jak wraz z doskonaleniem technik badawczych w ostatnim ćwierćwieczu, nauki przyrodnicze w swych zainteresowaniach przeszły z poziomu makroskopowego na poziom oddziaływań molekularnych. W związku z tym powszechnie obserwowaną tendencją jest korzystanie z przedstawień kwantowych; dotyczy to zarówno nauk fizycznych jak i biologicznych.

Występowanie daleko idących analogii między teoriami opisującymi pola fotonowe i fononowe prowadzi nieuchronnie do poruszenia kwestii czułości ucha ludzkiego na kwanty energii akustycznej.

W przypadku fotonów takie postawienie sprawy wydaje się być naturalne, co zapewne jest uwarunkowane w niemałym stopniu historią fizyki współczesnej. Metody stosowane w eksperymentach zapoczątkowanych przez E. Rutheforda nad rozpraszaniem cząstek alfa polegały bowiem na zliczeniu przy pomocy mikroskopu poszczególnych scyntylacji ekranu fluoryzującego; odpowiada to zaś za czułości oka pozwalającej na rejestrację pojedynczych fotonów.

Podobny eksperyment, wskazujący na kwantowy poziom czułości ucha jest nieznany dotychczas. Zresztą samo postawienie tego problemu może budzić szereg wątpliwości.

Poniżej przedstawiono rozumowanie umożliwiające na konfrontację opisu kwantowego mechanizmu słyszenia z wynikami eksperymentalnymi. Ze względu na to, że poruszona kwestia dotyczy problemów interdyscyplinarnych i może zainteresować czytelników nieznających reprezentacji fononowej pola akustycznego, autor pozwolił sobie na przedstawienie również i podstawowych pryncypiów akustyki kwantowej o ile wymagała tego jasność wyłożenia prezentowanej tezy.

TRZĘSOWSKI Andrzej

O makroskopowych naprężeniach o ośrodkach wielofazowych.

Warszawa 1975 s. 17.

Prace IPPT 34/1975.

W pracy rozważane będą stopy metali typu matryce z inkluzjami tworzące ośrodek makroskopowo jednorodny, mikroskopowo niejednorodny, o rozproszonym charakterze mikrostruktury. W monografii podane są przykłady takich stopów. Z przykładów wynika, że w wielu wypadkach można pojedyncze inkluzje uważać za zawarte /wraz z otoczeniem w postaci materiału matrycy /sześcianie o boku 5 × 10 ^-4 cm.

Porównując ciało jednorodne /z materiału matrycy/ z ciałem niejednorodnym możemy rozważyć makroskopowe naprężenia spowodowane nierównomiernością odkształcenia poszczególnych obszarów charakterystycznych i wynikających stąd ich wzajemnym oddziaływaniem; naprężenia te nazywane są naprężeniami I-go rodzaju. Z określenia naprężeń I-go rodzaju /i z określenia obszaru charakterystycznego/ wynika, że naprężenia te powinno się uważać za stałe w obszarach charakterystycznych.

Celem pracy jest sformułowanie makroskopowego związku konstytutywnego /na naprężenia I-go rodzaju/, w którym kształt i wymiary obszaru charakterystycznego wystąpią jako parametry opisujące makroskopową reakcję materiałów zawartych w ciele niejednorodnym.

DUDZIAK Marian, MIELNICZUK Janusz

Jednoczesne zginanie i rozciąganie płaskiego pasa gumowego wzmocnionego nierozciągliwym kordem w aspekcie nieliniowej teorii sprężystości.

Warszawa 1975 s. 15.

Prace IPPT 35/1975.

Podstawowym składnikiem materiałowym najczęściej stosowanych pasów płaskich i klinowych jest guma. Istotną cechą gumy jest jej duża elastyczność, zdolność dobrego tłumienia drgań, znoszenie dużych przeciążeń oraz dużych deformacji sprężystych. Wszystkie materiały o własnościach zbliżonych do gumy charakteryzują się nieliniowymi związkami fizycznymi w zakresie odwracalnych odkształceń sprężystych. Opis deformacji pasów płaskich i klinowych przedstawiany jest dotychczas głównie w matematycznie liniowym ujęciu.

Przenikanie pojęć i metod nieliniowej mechaniki kontinuum w dziedzinę inżynierii jest powolne.

Przyczynami takiego stanu rzeczy są pewne nawyki myślenia w kategoriach liniowej teorii sprężystości. Główną cechą metody obliczeń wytrzymałościowych opartych na założeniach liniowej sprężystości jest posługiwanie się liniowymi równaniami różniczkowymi i możliwości stosowania zasady superpozycji. Mimo, że od dawna zdawano sobie sprawę z przybliżonego charakteru liniowych modeli, to konieczność zrezygnowania z zasady superpozycji i trudności w posługiwaniu się nieliniowymi równaniami różniczkowymi nie sprzyjały wprowadzeniu mechaniki nieliniowej do praktyki obliczania i projektowania konstrukcji z materiałów gumowych. Więcej uwagi poświęcono na opracowanie przybliżonych metod prowadzących do linearyzacji zagadnień nieliniowych, niż na analizę w ramach konsekwentnie nieliniowego ujęcia zjawisk odkształcenia badanych materiałów.

Aby ująć analitycznie proces odkształcenia z uwagi na nieliniowe cechy materiałów pasów płaskich, wybrano konfigurację odniesienia w opisie przestrzennym.

Mimo, że szerokość pasa płaskiego w stosunku do grubości jest znaczna, nie można upraszczać zagadnienia opisu jednoczesnego zginania pasa na kole i rozciągania siłą od napięcia wstępnego, przyjmując płaski stan odkształcenia. W naszym przypadku na skutek istnienia siatki nierozciągliwych kordów, wydłużenie pasa w kierunku obwodowym spowoduje zmianę geometrii siatki kordów, co pociągnie za sobą zmniejszenie szerokości pasa. Tylko dla pasów gumowych nie wzmocnionych kordem można było praktycznie pominąć odkształcenia po szerokości, jak to uczyniono w pracy.

Celem niniejszej pracy jest określenie wymiarów pasa po deformacji i wyznaczeniu sumarycznego oraz w poszczególnych komponentach pasa /w gumie i w kordzie/, rozkładu naprężenia w płaskim pasie gumowym wzmocnionym poprzez kord i poddanym jednoczesnemu zginaniu z rozciąganiem.

MUSZYŃSKA Agnieszka

Uogólniony model wirnika na podatnych podporach.

Warszawa 1975 s. 29.

Prace IPPT 36/1975.

W pracy został opisany fizyczny i matematyczny model wirnika jednomasowego o 6 stopniach swobody, w którym uwzględnione zostały jego drgania giętne, skrętne i wzdłużne. Wirnik zmodelowano w postaci sztywnej, nieodkształcalnej bryły wirującej na podatnym bezmasowym wale. W niniejszej pracy przedstawiony zostanie fizyczny i matematyczny model jednomasowego wirnika /tarcza osadzona na wale/, wirującego w dwóch masywnych łożyskach ślizgowych. Łożyska umieszczone są na anizotropowych, podatnych podporach. Zależności uzyskane dla wirnika jednomasowego stanowią podstawę do zbudowania modelu matematycznego wirnika wielomasowego: n tarcz osadzonych na wale wirującym w s masywnych łożyskach ślizgowych osadzonych w podatnych anizotropowych podporach.

ROMANOWSKI Edward

Badania kompleksowe wpływu czynników technologicznych na zjawisko zacierania się wybranych elementów maszyn.

Warszawa 1975 s. 172.

Prace IPPT 37/1975.

W związku z całokształtem problemu w ramach niniejszej pracy autor postawił sobie następujące zadania:

- podjęcie próby rozpoznania przyczyn zacierania się tulei cylindrowych i uszczelniających pierścieni tłokowych silników lotniczych na przykładzie badań szczegółowych silnika ASz-62IR;

- przeprowadzenie rozważań teoretycznych i własnych badań eksperymentalnych istoty zjawiska zacierania się tulei cylindrowych lotniczych silników tłokowych;

- podjęcie próby znalezienia sposobów zapobiegania zacieraniu się tulei cylindrowych silników spalinowych ze szczególnym uwzględnieniem lotniczych silników tłokowych typu ASz-62IR.

Celem niniejszej pracy jest:

1/ rozpoznanie przyczyn zacierania się tulei cylindrowych lotniczych silników tłokowych typu ASz-62IR;

2/ pogłębienie stopnia poznania zjawiska zacierania się tulei cylindrowych silników spalinowych, a szczególnie silników lotniczych tłokowych;

3/ poszukiwanie sposobów podwyższania odporności na zatarcie tulei cylindrowych silników spalinowych ze szczególnym uwzględnieniem lotniczych silników tłokowych typu ASz-62IR.

Opracowanie składa się z dwóch części. Część pierwsza obejmuje rozważania teoretyczne oparte zarówno na analizie krytycznej dotychczasowego stanu wiedzy, jak i na dociekaniach własnych w dziedzinie tribologii, podstaw konstrukcji i obliczeń elementów zespołu /tulei cylindrycznych i tłoków z pierścieniami, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki silników lotniczych/. Część druga opracowania obejmuje szczegółowe badania na temat wpływu różnych czynników na zacieranie się tulei cylindrowych lotniczych silników tłokowych. Badania te przeprowadzono na nowych silnikach lotniczych typu ASz-62IR, docieranych na hamowni.

HANYGA Andrzej

Rozwiązania problemu Riemanna dla dowolnych hiperbolicznych układów praw zachowania.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 137.

Prace IPPT 38/1975.

W oparciu o warunek ewolucyjności zaproponowany przeze mnie w pracy dowodzę szeregu twierdzeń związanych z problemem jednoznaczności samopodobnych rozwiązań zagadnienia Riemanna dla dowolnego ściśle hiperbolicznego układu quasiliniowych praw zachowania. Rozwiązania szukamy w klasie przedziałami gładkich funkcji wektorowych zależnych od dwu zmiennych rzeczywistych i zakładam, że spełnia ono równanie i warunki początkowe w sensie słabym. Obok fal uderzeniowych rozważam jeszcze inny rodzaj fali nieciągłości, a mianowicie fale reakcji. Główne rezultaty obejmują opis struktury rozwiązań dopuszczalnych w zależności od własności funkcji f dowód faktu, że dla dostatecznie gładkich f dopuszczalne rozwiązania samopodobne tworzą rodzinę zależną od 2n parametrów ciągłych z ewentualnymi rozgałęzieniami. W & 6 dowodzę dwu dualnych zasad ekstremalnych, będących uogólnieniem odpowiednich wyników teorii Bethe-Weyla dla fal uderzeniowych w płynach. Dowodzę istnienia i pewnych topologicznych własności zbioru rozwiązań Rankine-Hugoniota. Analizuję również pewne przypadki równań nie spełniających założenia ścisłej hiperboliczności. Ostatnie paragrafy poświęcone są zastosowaniom do hydrodynamiki, fal detonacji i deflagracji, wreszcie do ośrodków termosprężystych nieprzewodzących, ściśliwych i nieściśliwych.

DEKERT Jan

Badania zużycia w przekładniach zębatych.

Warszawa 1975 s. 15.

Prace IPPT 39/1975.

Zużycie zależy od wzajemnego oddziaływania na siebie trących powierzchni w strefie rzeczywistego kontaktu tzn. od parametrów tarcia /naciski, prędkości, temperatura otoczenia, rodzaj środka smarującego/ i właściwości materiałów zębów. Ze względu na różnorodne objawy zużycia występujące na powierzchni zębów, trudno ustalić jednoznacznie ogólny miernik zużycia. Można zastosować jako miarę zużycia zmianę masy,, objętości, zmianę geometrii powierzchni lub zmianę ustalonego wcześniej wymiaru liniowego. Przy badaniu zużycia w przekładniach zębatych stosuje się je jako miary zużycia łącznie lub oddzielnie. Różne objawy zużycia spowodowane są występowaniem różnych mechanizmów zużyciowych. W strefie kontaktu współpracujących zębów można wyróżnić zużycie ścierne, zmęczeniowe i adhezyjne. W procesie eksploatacji przekładni zębatych można zauważyć przewagę jednego mechanizmu nad drugim. Przeprowadzone badania statystyczne rodzajów zużycia w przekładniach wykazują iż podstawową formą /~ 90%/ zużycia zębów kół zębatych jest pitting jako forma zużycia zmęczeniowego. W dalszej części pracy rozważane będą zjawiska zużyciowe w przekładniach walcowych o zębach śrubowych i osiach równoległych. Przekładnie tego typu stanowią zdecydowaną większość wśród wszystkich produkowanych typów. Wyznaczone zostaną parametry tarcia w strefie kontaktu zębów jako podstawa do zachodzących procesów zużycia.

PAPROCKA - GARLICKA Wanda

Stany graniczne przekroju kablobetonowego zbrojonego stalą miękką.

Warszawa 1975 s. 36.

Prace IPPT 40/1975.

W pracy przedstawiono analizę stanów zniszczenia kablobetonowego przekroju prostokątnego o jednej osi symetrii podwójnie zbrojonego stalą miękką. Jako kryterium zniszczenia przekroju przyjęto hipotezę opierającą się na założeniu płaskich przekrojów oraz idealnie sprężysto-plastycznym zachowaniu się stali i betonu. Za stan zniszczenia przekroju przyjęto osiągnięcie przez skrajne włókno betonu, przez stal sprężającą, bądź przez rozciągane zbrojenie miękkie odkształceń granicznych.

W podsumowaniu przeprowadzono porównanie przyjętego kryterium zniszczenia z kryterium stosowanym w klasycznej teorii nośności granicznej.

SOKÓŁ - SUPEL Joanna, GRABARSKI Adam, SAWCZUK Antoni

Nośność graniczna, metalowych płyt kołowych.

Warszawa 1975 s. 83.

Prace IPPT 41/1975.

Teoria nośności granicznej formułuje zasady i opracowuje metody wyznaczania udźwigu konstrukcji znajdujących się pod działaniem obciążeń, które narastają proporcjonalnie do jednego parametru. Posługuje się ona modelem idealnej sztywno-plastyczności.

Graniczny udźwig konstrukcji zostaje osiągnięty w chwili, gdy przekształca się ona w mechanizm t. zn. gdy może się ona deformować w sposób nieodwracalny pod obciążeniem scharakteryzowanym przez graniczny mnożnik. Sztywno-plastyczny model odkształcenia dobrze przybliża zachowanie się ciągliwych metali i elementów zbrojonych ciągliwymi włóknami.

Cechą charakterystyczną, a i zaletą teorii nośności granicznej jest to, że dla ustalenia udźwigu dostarcza ona metod, które nie wymagają śledzenia procesu rozwijania się stref plastycznych, a więc śledzenia historii odkształcenia.

W celu uzyskania rozwiązania zagadnienia z dziedziny nośności granicznej trzeba rozwiązać układ równań różniczkowych opisujących rozpoczynający się „ruch plastyczny”. Równania te na ogół są nieliniowe. W rezultacie ich rozwiązania wyznacza się graniczną wartość obciążenia, pole sił wewnętrznych spełniające równania równowagi i naprężeniowe warunki brzegowe oraz mechanizm zniszczenia, który spełnia kinematyczne warunki brzegowe. Przy rozwiązywaniu zagadnień nośności granicznej korzystamy z równań równowagi w stanie nieodkształconym, ze związków odkształceniowo-przemieszczeniowych dla małych odkształceń, z warunku plastyczności i ze stowarzyszonego prawa płynięcia. Postać warunku plastyczności ma wpływ na wielkości otrzymywane w rezultacie rozwiązania rozpatrywanego zadania.

Rozwiązania otrzymane metodami teorii plastyczności umożliwiają pełne wykorzystanie zdolności materiałów ciągliwych do przenoszenia obciążeń. Rozwiązania te nie są jeszcze dostatecznie rozpowszechnione. Przyczynił się do tego brak zbiorów rozwiązań, programów i tablic obejmujących praktycznie spotykane przypadki obciążeń i warunków podparcia.

Niniejsze opracowanie zawiera rozwiązania zagadnień nośności granicznej płyt kołowych i pierścieniowych, wykonanych z materiału podlegającego warunkowi plastyczności Hubera - Misesa. Podane zostały podstawy oraz rozwiązania odnoszące się do tego typu płyt plastycznych. Objaśniona jest metoda uzyskiwania rozwiązań zupełnych zagadnień nośności granicznej oraz przedstawione zostały założenia, zgodnie z którymi zbudowano program na maszynę cyfrową, pozwalający uzyskiwać rozwiązania numeryczne.

Przytoczone istotne elementy programu, a mianowicie schemat blokowy, tabulogram oraz przedstawiono przykłady obliczeń.

Zestawienie rozwiązań dla kilkunastu najbardziej typowych przypadków obciążeń i podparcia podane są w formie tablic.

Wyniki przedstawione w pracy umożliwiają projektowanie płyt metalowych przy uwzględnieniu własności plastycznych materiałów.

DUSZEK Maria K.

Geometrycznie nieliniowa teoria konstrukcji sztywno - plastycznych.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 158.

Prace IPPT 42/1975.

Z inżynierskiego punktu widzenia szczególnie interesujące jest jakościowe opisanie zjawiska, tzn. odpowiedź na pytanie, czy uzyskane z rozwiązania zagadnienia nośności granicznej wartości obciążenia P_Ajest wartością „stateczną” /bezpieczną/, czy też „niestateczną”, czyli powodującą niebezpieczeństwo zniszczenia konstrukcji.

Przedmiotem przedstawionych badań jest analiza zachowania się sztywno idealnie plastycznej konstrukcji w trakcie plastycznego płynięcia, a więc po osiągnięciu obciążenia uplastyczniającego.

W pracy skoncentrowano się na następujących elementach tej analizy:

1/ przedstawienie ogólnej teorii i metod pozwalających na ocenę stateczności w chwili uplastycznienia /polegająca na badaniu znaku prędkości zmiany obciążenia/ oraz

2/ przedstawienie metod umożliwiających ścisłe oraz przybliżone drogi AC odpowiadającej po-krytycznemu zachowaniu się konstrukcji, a więc obliczeniu wzmocnienia geometrycznego.

Narzędziem badań są związki geometryczne nieliniowej mechaniki ciała stałego sformułowane w opisie materialnym.

Ze względu na ogólność przedstawionej teorii w pracy można wyodrębnić dwie części. W pierwszej /obejmującej rozdziały od 1 do 7/ przedstawiono teorię dotyczącą dowolnego ciała trójwymiarowego czy konstrukcji, przykładami ilustrującymi są belki, ramy i powłoki.

W drugiej części /obejmującej rozdziały 8 i 9/ skoncentrowano się na teorii szczególnie ważnego i trudnego w analizie rodzaju konstrukcji, jakim są powłoki cienkościenne.

W rozdziale 2 przeprowadzono systematyczne zestawienie podstawowych związków nieliniowej mechaniki continuum w opisie Lagrange`a będących podstawą dalszych rozważań.

W rozdziale 3 przeprowadzono dyskusję związków konstytutywnych dla materiału sztywno-idealnie plastycznego pracującego w zakresie skończonych odkształceń.

W rozdziale 4 wyprowadzono ogólną postać zalezności wynikających z zasady przygotowawczych dla naprężeń i odkształceń, dla naprężeń i prędkości odkształceń oraz dla prędkości naprężeń i prędkości i prędkości odkształceń.

W rozdziale 5 i 6 podano, uogólnioną na zakres skończonych odkształceń, postać twierdzeń ekstremalnych teorii plastyczności oraz twierdzeń nośności granicznej. Twierdzenia te umożliwiają w pewnych przypadkach otrzymywanie rozwiązań przybliżonych będących oceną od dołu lub od góry ścisłej zależności obciążenia od charakterystycznego przemieszczenia.

Szczególny nacisk położono na zagadnienia stateczności konstrukcji w czasie plastycznego płynięcia, omawiane w rozdziale 7. Ogólne kryteria stateczności konstrukcji udało się zastosować jedynie dla początkowych deformacji plastycznych uzyskując odpowiedź na pytanie, czy obciążenie uplastyczniające jest jednocześnie obciążeniem niszczącym, powodującym utratę stateczności, czy też należy się spodziewać geometrycznego wzmocnienia konstrukcji i możliwość dalszego wzrostu obciążenia.

W drugiej części pracy /rozdziały 8 i 9/ podjęto próbę zbudowania wewnętrznie spójnej geometrycznie nieliniowej teorii powłok plastycznych począwszy od dyskusji i weryfikacji jej podstawowych założeń. Następnie przeprowadzono systematyczną klasyfikację związków geometrycznych specyfikując ich postać w zależności od geometrii rozpatrywanej powłoki oraz dopuszczalnej wielkości poszczególnych składowych wektora przemieszczeń. Ustalona postać związków geometrycznych, w oparciu o zasadę prac przygotowanych, określa odpowiednią postać równań równowagi. Przeprowadzono weryfikację założeń Love`a-Kirchhoffa wykazując, że dla teorii małych odkształceń, lecz umiarkowanie dużych przemieszczeń i obrotów, założenia o niewydłużalności elementu normalnego dają się zastąpić założeniem o nieściśliwości materiału, przy zachowaniu tych samych wartości dla przyjętych uogólnionych zmiennych.

W rozdziale 9 podano kilka przykładów rozwiązań zupełnych osiowo symetrycznych konstrukcji powłokowych przy umiarkowanie dużych przemieszczeniach.

JASSEM Wiktor, SZYBISTA Danuta, DYCZKOWSKI Andrzej

Rozpoznawanie samogłosek polskich w typowych zadaniach.

Warszawa 1975 s. 51.

Prace IPPT 43/1975.

Na podstawie uprzednio obliczonych częstości występowania ciągów fonemów w tekstach polskich ułożono 6 typowych, potocznych zdań cztero- do ośmiosylabowych. W pierwszym doświadczeniu zdania te wypowiadało jednokrotnie 11 osób, przy czym w każdym z 11 wariantów pomiary z wypowiedzi 10 osób stanowiły zbiór wzorcowy (uczący), a pomiary z wypowiedzi 1 osoby - zbiór kontrolny (testowy). W drugim doświadczeniu pomiary wykonano z 5 powtórzeń każdego zdania przez każdą z 5 osób. Oznaczono częstotliwości pierwszego i drugiego formatu w obrębie każdego segmentu samogłoskowego w odstępach Dt = 20 ms. Odczytów dokonano z zapisów spektrograficznych z dokładnością DF = 50 Hz. Wszystkie pomiary reprezentujące dany fonem samogłoskowy w zbiorze wzorcowym potraktowano jako próbę z populacji dwucechowej (dwuwymiarowej), określoną przez dwuelementowe wektory wartości średnich oraz macierze kowariancji. Te statystyki pozwoliły wyznaczyć, przy pomocy funkcji dyskryminacyjnych, obszary identyfikacyjne dla każdego fonemu samogłoskowego, osobno wariantu pierwszego doświadczenia o raz każdej osoby w drugim doświadczeniu. Na płaszczyźnie we współrzędnych F₁ i F₂ wyznaczono punkty odpowiadające wartościom i każdy punkt określono jako reprezentujący dokładnie jeden fonem samogłoskowy w zależności od obszaru identyfikacyjnego, na którym się znalazł. Płaszczyzny z punktami identyfikacyjnymi wyznaczono dla każdego z 11 wariantów pierwszego doświadczenia i dla każdego głosu w drugim doświadczeniu. Ponieważ każdy z wyznaczonych punktów odpowiedzi określonej wartości F₁ i F₂, dwucechowe pomiary częstotliwości formantowych samogłosek, stanowiących przebiegi niestacjonarne, można było przedstawić jako trajektorie przechodzące przez punkty identyfikacyjne, a z kolei każdą trajektorię jako ciąg identyfikacji cząstkowych określonych przez punkty połączone trajektorią dla każdego wymówionego dźwięku samogłoskowego.

Stosując prosty algorytm, każdy ciąg identyfikacji cząstkowych rozpoznano jako reprezentujący dokładnie jeden fonem samogłoskowy, co stanowiło zakończenie procedury identyfikacyjnej.

Zastosowanie funkcji liniowych dało wyniki takie same jak zastosowanie funkcji kwadratowych, zaś różnice pomiędzy trafnością klasyfikacji (tj. rozpoznania w zbiorach wzorcowych) i identyfikacji (tj. rozpoznawania w zbiorach testowych) były bardzo nieznaczne. W pierwszym doświadczeniu otrzymano poprawność rozpoznania około 75%, a w drugim około 95%. Wypływa stąd wniosek, iż dla uzyskania bardzo wysokiej poprawności rozpoznania samogłosek w układzie człowiek - maszyna konieczna jest adaptacja do głosu operatora.

DRAGON Andrzej

Metody wyznaczania naprężeń i odkształceń w górotworze.

Warszawa 1975 s. 22.

Prace IPPT 44/1975.

W niniejszej pracy skoncentrujemy się głównie na najbardziej owocnych, nowoczesnych podejściach, które, oparte na względnie poprawnym opisie materiału, daje już możliwości ilościowego opisu procesów w górotworze.

Podstawowym modelem górotworu jest półprzestrzeń z materiału ważkiego, na ogół uwarstwiona, a więc skokowo niejednorodna i często anizotropowa z dominującą anizotropią poprzeczną przy uwarstwieniu poziomym. Półprzestrzeń jest obciążona na powierzchni pewnym układem sił powierzchniowych. Zagadnienie półprzestrzeni jest jednym z klasycznych zadań teorii liniowego ośrodka sprężystego. W oparciu o ścisłe rozwiązanie tego problemu przez Boussinesqe a w r.1885, dla ciała jednorodnego, obciążonego siłą skupioną normalną do powierzchni ograniczającej, zbudowano szereg rozwiązań pochodnych, które znalazły szerokie zastosowanie w mechanice podłoża gruntowego. Bazując na tym samym założeniu o sprężystości materiału, poprzez modyfikację warunków brzegowych zbudowano rozwiązania dla różnych wariantów obciążeń, w tym również działających wewnątrz półprzestrzeni /poczynając już od prac Kelvina /1848//. Dalej poświęcimy nieco uwagi podejściu tego typu w zastosowaniu do wyznaczania odkształceń i naprężeń w masywie skalnym. Wykażemy równocześnie bardzo poważne ograniczenia tego modelu.

SŁAWIANOWSKI Jan J.

Teoria deformacji wielomianowych.(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 104.

Prace IPPT 45/1975.

W niniejszej pracy posługujemy się dyskretyzacją wielomianową. Oznacza to, że będziemy dopuszczali pola przemieszczeń będące wielomianami ustalonego stopnia /we współrzędnych afinicznych/. Badana w naszych poprzednich pracach dynamika deformacji jednorodnych jest więc przypadkiem szczególnym. Podejście takie jest szczególnie przydatne, gdy można dokonać dostatecznie szybkiego „obcięcia”, a więc, gdy wystarczy przyjąć dosyć niski stopień wielomianów. Można oczekiwać, że będzie tak wtedy, gdy rozmiary ciała są małe, lub co najwyżej porównywalne z długością fali, lub zasięgiem oddziaływań wewnętrznych. Pozwala to spodziewać się zastosowań w teorii cząsteczek /np. polimerów globularnych/, małych monokryształów i zawiesin w cieczy. Tym samym, można stosować nasze metody w teorii ośrodków uogólnionych zwłaszcza - mikromorficznych. Każde ziarno takiego ośrodka będzie ulegało wtedy deformacjom wielomianowym. Najlepszym przykładem fizycznym jest tu kryształ molekularny substancji o dużych cząsteczkach. Ośrodki mikromorficzne były badane już przez Eringena i Rivlina, ale prawie całkowicie na gruncie teorii ośrodków ciągłych, kiedy już same ziarna były traktowane jako układy makroskopowe. Wyklucza to możliwość badania takich, zasadniczo dyskretnych zagadnień, jak propagacja fal krótkich w krysztale molekularnym. Aby móc te zagadnienia uwzględnić, należy pozostać na poziomie dyskretnej sieci, w węzłach której znajdują się cząsteczki o wewnętrznych stopniach swobody. Nasza teoria opisuje zachowanie pojedynczej cząsteczki w takim węźle. Dynamika sieci molekularnej jest wtedy zagadnieniem wielu takich ciał. W związku z pracami Eringena i Rivlina, warto wspomnieć, że nie wzięto w nich pod uwagę zagadnienia reakcji więzów, gwarantujących wielomianowy w przybliżeniu charakter dopuszczalnych deformacji ziaren. W przypadku, gdy ziarna deformują się jednorodnie /dopuszczamy wielomiany 1-go stopnia/, wynik końcowy przypadkowo jest dobry. Natomiast dla wielomianów wyższego stopnia, pominięcie sił reakcji prowadzi do błędów. Jest nimi obarczona zaproponowana przez Eringena teoria ośrodków mikromorficznych stopnia wyższego niż 1. Zagadnienie to omawiamy poniżej w pracy.

TEORIA sieci molekularnych i skondensowanych układów polimerowych.

Warszawa 1975 s. 222.

Prace IPPT 46/1975.

KUCZYŃSKA - MARKS Maria

Zagadnienie płyty kołowej jako ciała z wewnętrznymi więzami.

Warszawa 1975 s. 15.

Prace IPPT 47/1975.

W ostatnich latach Cz.Woźniak opublikował szereg prac [1-4], w których przedstawił sformułowanie teorii ciał z więzami. Mechanika nieswobodnego ośrodka ciągłego, czyli ośrodka na ruch którego narzucone są pewne ograniczenia, jest ogólniejszym sformułowaniem mechaniki continuum. Analityczne więzy opisywane są układami równań różniczkowych cząstkowych. Więzy mogą wyrażać właściwości fizyczne ciała np. nieściśliwość albo pewną hipotezę wprowadzona w celu uproszczenia matematycznego problemu. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z więzami rzeczywistymi a w drugim z więzami urojonymi. W rozwiązaniach takich zagadnień występują na ogół siły reakcyjne powierzchniowe i objętościowe odpowiednio rzeczywiste i nierzeczywiste.

Uproszczone teorie inżynierskie jak np. teoria prętów, płyt, czy powłok nie są konsystentne z klasyczną mechaniką ośrodka ciągłego, ale można je w sposób ścisły sformułować w ramach mechaniki ośrodka ciągłego z więzami. Wprowadzone założenia upraszczające są więzami urojonymi, a otrzymane po rozwiązaniu siły reakcyjne służą do oceny dokładności przybliżenia.

W tej pracy rozpatrzono płytę jako trójwymiarowe ciało z więzami. Wprowadzono ogólne zależności oraz rozwiązano przykład płyty kołowej obciążonej równomiernie na powierzchni górnej.

MUSZYŃSKA Agnieszka

Badanie drgań kombinowanych wirnika metodą uśredniania Balbie`go.

Warszawa 1975 s. 20.

Prace IPPT 48/1975.

W pracy [1] zanalizowano drgania kombinowane nieliniowego symetrycznego wirnika o dwóch stopniach swobody. Drganiami kombinowanymi nazwany został wypadkowy ruch wirnika wskutek nałożenia się drgań samowzbudnych i wymuszonych działaniem odśrodkowych sił bezwładności. Uzyskano pierwsze przybliżenie rozwiązania.

W niniejszej pracy przedstawiony zostanie przybliżony sposób rozwiązania zagadnienia drgań kombinowanych powstających wskutek nałożenia się drgań samowzbudnych oraz wymuszonych działaniem odśrodkowych sił bezwładności i sił grawitacyjnych. Przy rozwiązywaniu wykorzystano metodę uśredniania Balbi`ego [2, 3]. Uzyskanie rozwiązania jest dokładniejsze o rozwiązania otrzymanego w [1].

SZUMILIN Krystyna

O pewnych teoriach krystalizacji.

Warszawa 1975 s. 32.

Prace IPPT 49/1975.

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie kilku szczególnych teorii omawiających zagadnienie krystalizacji jako przejścia fazowego. Zazwyczaj opis teoretyczny przejścia fazowego ciecz - ciało przedstawiany jest z punktu widzenia teorii topnienia ciała stałego, tak jak jest to zrobione w podstawowej teorii Lindenmanna. Daje to tę korzyść, że układ może być wówczas opisany poprzez własności sieci krystalicznej, traktowanej jako układ odniesienia. Problem ogranicza się wówczas do badania stabilności sieci krystalicznej. Ta prostota opisu spowodowała powstanie wiele teorii opisujących również ciecz jako całkowicie nieuporządkowane ciało stałe, w którym wakansje rozłożone nieregularnie w strukturze dają rozrzedzoną, zmniejszoną w stosunku do ciała stałego, gęstość cieczy.

Wiadomo z doświadczenia, że zjawisko krystalizacji - przejście od fazy ciekłej do krystalicznej jest odwracalne. Zjawisko odwrotne w sensie fizycznym to topnienie.

Punkt topnienia i wszelkie zjawiska w nim zachodzące powinny być opisane z punktu widzenia niestabilności kryształu jak i niestabilności cieczy, z drugiej strony. O ile opis sieciowy kryształu i badanie jego niestabilności według tego modelu są dobrze opracowane, o tyle teorie modelowe cieczy prowadzące do opisu krystalizacji nie zdają wystarczająco egzaminu. Opieranie się na siatkowym modelu, tak istotnym dla wielu teorii cieczy /teoria komórkowa, swobodnej objętości itp./ nie jest słuszne w świetle ostatnich doświadczeń, wykazujących brak uporządkowania dalekiego zasięgu w cieczach, nawet bardzo blisko punktu topnienia. Tak więc krystalizacja przedstawia o wiele trudniejszy problem do opisu teoretycznego niż zjawisko topnienia. Najważniejszą sprawą jest tu zbudowanie takiej teorii cieczy, w której mieściłby się opis uporządkowania dalekiego zasięgu, charakterystycznego dla kryształu, bez startowania z teorii siatki krystalicznej, jako układu podstawowego.

W pracy tej naszkicujemy oba ujęcia zagadnienia; z uwzględnieniem niestabilności ciała stałego jak i niestabilności cieczy.

WOŹNIAK Czesław

Wstęp do mechaniki analitycznej kontinuum materialnego.

Część I - kontinua z więzami geometrycznymi.

Warszawa 1975 s. 78.

Prace IPPT 50/1975.

WIERZBICKI Tomasz

Duże ugięcia dynamiczne obciążonych konstrukcji. Krytyczny przegląd istniejących teorii.

Warszawa 1975 s. 52.

Prace IPPT 51/1975.

Niniejszy artykuł jest próbą klasyfikacji oraz krytycznej oceny dostępnego w literaturze materiału na temat dużych dynamicznych ugięć plastycznych i lepkoplastycznych konstrukcji. Dlatego, zamiast szczegółowo referować poszczególne rozwiązania i ich wyniki nacisk położony został na dyskusje samego sformułowania problemu. Omówione będą te elementy, które różnią jedną metodę od drugiej lub też są w danej metodzie oryginalne. Wreszcie pokazane będą trudności w uzyskaniu końcowego wyniku oraz metody ich przezwyciężenia proponowane przez różnych autorów.

Redagując niniejszy artykuł starano się nadać mu taką formę aby mógł być czytany przez osoby interesujące się problematyką konstrukcji plastycznych ale niekoniecznie zaznajomione ze specyfiką zagadnień dynamicznych i odpowiednią bogatą literaturę. Będzie to szkic rozwoju i poszukiwań nowych koncepcji w rozwiązywaniu problemów fizycznie i geometrycznie nieliniowych. Przedstawione rozważania staną się jednak bardziej wartościowe i zrozumiałe jeśli czytelnik będzie mógł dotrzeć do szeregu cytowanych prac i mając do dyspozycji niniejsze krytyczne uwagi sam dokonać oceny przydatności poszczególnych metod i rozwiązań.

W przedstawionej pracy dokonany został krótki przegląd dostępnych w literaturze metod przybliżonego rozwiązywania dynamicznych problemów plastyczności w zakresie skończonych odkształceń. Metody te charakteryzują się w różnym stopniem złożoności oraz precyzji w przyjmowaniu założeń i wyciągania wniosków. W części omawianych metod wykorzystywane było w pewien sposób pojęcie stanu statycznie dopuszczalnego /w zagadnieniach oszacowań występuje ścisłe rozwiązanie problemu statycznego, które jest zarazem rozwiązaniem statycznie dopuszczalnym/. Znalezienie maksymalnych trwałych ugięć w procesie dynamicznym sprowadzone zostało więc do rozwiązania odpowiedniego problemu statycznego.

Układ pracy przy takim sformułowaniu będzie oczywiście znacznie mniejszy jednakże stosowalność omawianego podejścia ograniczona jest do przypadków dla których statyczne rozwiązanie problemu dużych ugięć jest znane. Z kolei uproszczone metody wykorzystujące pojęcie stanów kinematycznie dopuszczalnych wolne są od tej niedogodności, jednakże wymagają bardziej pracochłonnych obliczeń.

MUSZYŃSKA Agnieszka

Modelowanie i analiza dynamiczna wirników.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 263.

Prace IPPT 52/1975.

Niniejsza rozprawa stanowi zarys kompleksowego ujęcia problematyki dotyczącej układów wirnikowych. Badania zjawisk i procesów dynamicznych, przebiegających w wirnikach i maszynach wirnikowych, stanowiły przedmiot licznych prac. Obszerny przegląd literatury dotyczącej tej problematyki można znaleźć w artykule [1] /załącznik/. Na ogół, poszczególne zjawiska, towarzyszące funkcjonowaniu wirników rozmaitych maszyn, były opisywane i analizowane oddzielnie, w oderwaniu od innych zjawisk. Podstawę analizy stanowiły dostatecznie proste modele fizyczne i matematyczne. Przy budowaniu takich modeli czyniono wiele upraszczających założeń, na ogół bez głębszej analizy i oceny wpływu czynników zaniedbywanych. Wyniki badań modeli prostych przyniosły ogromne bogactwo danych. Jednak ze względu na rozmaitość analizowanych modeli, wyniki te bywają często nieporównywalne.

W pierwszej części niniejszej rozprawy podjęto próbę zbudowania uogólnionego dyskretnego modelu wirnika na podatnych podporach, który obejmowałby w postaci przypadków szczególnych, ogromną większość modeli wirników, opisywanych i analizowanych w piśmiennictwie. Wirniki, których najbardziej adekwatnym jest model tego typu spotyka się w licznych maszynach i urządzeniach.

Przedmiotem drugiej części rozprawy jest szczegółowa analiza ruchu ważnej podklasy modeli wirników - modeli symetrycznych /modeli w których zachowane są izotropowe własności we wszystkich kierunkach prostopadłych do osi wirowania/.

Analiza matematycznych modeli tych wirników umożliwia uzyskanie szeregu wyników, które opisują z określonym przybliżeniem zjawiska obserwowane w układach rzeczywistych. Wyniki te stanowią podstawę do dalszych uogólnień.

W tej części pracy główny nacisk kładzie się na analizę wpływu czynników nieliniowych na ruch. Omawia się szczegółowo rozmaite źródła nieliniowości w układach wirnikowych /nieliniowe charakterystyki tarcia wewnętrznego i konstrukcyjnego, nieliniowe charakterystyki sprężystości wału i podpór łożyskowych, nieliniowe siły hydro- i aerodynamiczne powstające w łożyskach ślizgowych lub w elementach maszyn hydraulicznych, nieliniowe siły elektrodynamiczne działające na wirniki maszyn elektrycznych, wreszcie nieliniowości natury geometrycznej/. Rozpatruje się wiele modeli symetrycznych wirników. Wśród nich modele dyskretne i modele ciągłe. Wprowadza się ogólny nieliniowy model matematyczny, opisujący ruch całej klasy wirników symetrycznych. Model ten przedstawia jedno równanie różniczkowe zwyczajne czwartego rzędu zmiennej zespolonej /lub układ równań skalarnych czwartego rzędu/.

Przeprowadza się analizę rozwiązań modelu matematycznego. W szczególności dokonuje się analizy precesyjnych drgań wymuszonych, drgań samowzbudnych i kombinowanych oraz analizy stanu względnej równowagi wirnika. Rozważania teoretyczne zilustrowane są licznymi przykładami numerycznymi.

Zasadnicza część pracy poprzedzona jest wstępem, w którym omawia się podstawowe problemy modelowania układów mechanicznych.

BOREJKO Piotr

Odbicie i załamanie fali przyspieszenia w nieliniowym materiale sprężystym.

Warszawa 1975 s. 27.

Prace IPPT 53/1975.

W pracy rozważono problem odbicia i załamania fali przyspieszenia na granicy dwóch nieliniowo sprężystych materiałów. W Punkcie 2 podano warunek propagacji fali przyspieszenia i wyprowadzono warunek silnej eliptyczności gwarantujący istnienie rzeczywistych prędkości propagacji. W Punkcie 3 jest udowodnione, że fala przyspieszenia może być przenoszona przez powierzchnie charakterystyczne, także wprowadzono pojęcie powierzchni opóźnienia, która ma podstawowe znaczenie przy wyznaczaniu ilości fal odbitych i załamanych. W szczególnym przypadku (wstępna jednorodna deformacja, materiał Mooneya-Rivlina) powierzchnia opóźnienia ma identyczne własności geometryczne jak powierzchnia normalna występująca w optyce geometrycznej. Dalej przedyskutowano zależność pomiędzy warunkiem ścisłej hiperboliczności, a warunkiem silnej eliptyczności. W Punkcie 4 opierając się na pojęciu powierzchni opóźnienia (normalnej) wyznaczono ilość fal odbitych i załamanych, wyprowadzono prawo odbicia i załamania fali przyspieszenia, które jest analogiczne do prawa odbicia i załamania światła na granicy dwóch anizotropowych ośrodków. Udowodniono również, że amplitudy fal odbitych (załamanych) są liniowo niezależne. W Punkcie 6 pokazano, że fala przyspieszenia na granicy izotropowych początkowo nieodkształconych liniowo sprężystych materiałów odbija się i załamuje identycznie jak płaska infinitezymalna fala na granicy dwóch izotropowych liniowo sprężystych materiałów.

TURSKI Łukasz A.

Quasi - hydrodynamiczne modele w teorii wielu ciał i kinetyce przemian fazowych.

Warszawa 1975 s. 99.

Prace IPPT 54/1975.

Niniejsza praca poświęcona jest omówieniu pewnych aspektów opisu quasi-kontynualnego i pewnych zastosowań tegoż opisu.

Plan tej pracy jest następujący:

W Rozdziale II przedstawimy sformułowanie dynamiki układu wielu cząstek, klasycznych i kwantowych, przy pomocy aparatu algebraicznego tzw. „algebry prądów”. Przedyskutujemy też możliwości rozszerzenia tego formalizmu na przypadek układu wielu cząstek relatywistycznych. Omówimy możliwości zastosowania metody algebry prądów do zreformułowania fizyki statystycznej i wskażemy na związane z tym trudności.

W rozdziale III przedstawimy „gruboziarniste” przybliżenie formalizmu z Rozdziału II.

Omówimy jego zastosowanie w fizyce statystycznej równowagowej i nierównowagowej. Jako przykład przytoczymy zastosowanie gruboziarnistej do zbadania własności funkcji korelacji dla układów z oddziaływaniami zależnymi od prędkości. Zastosowania nierównowagowe to głównie kinetyka przejść fazowych 1-rzędu którą omawiamy w Rozdziale V.

Rozdział V będzie poświęcony przypomnieniu podstawowych faktów z dziedziny fizyki przejść fazowych.

Praca niniejsza nie zawiera opisu zastosowań kwantowomechanicznej wersji algebry prądów w teorii nadciekłości. Zagadnieniu temu poświęcone były poprzednie prace autora. W Rozdziale IIB, pokrótce omówimy tylko niektóre nowsze wyniki w tej dziedzinie.

Praca niniejsza powstała na podstawie wykładów prowadzonych przeze mnie w 1974 r. W IPPT PAN i Instytucie Fizyki Teoretycznej Uniwersytetu w Zurichu.

TELEGA Józef J.

Metoda elementów skończonych w mechanice ciał odkształcalnych.

Wyd. 2 - uzupełnione.

Warszawa 1975 s. 107.

Prace IPPT 55/1975.

Metoda elementów skończonych jest potężnym narzędziem numerycznego rozwiązywania problemów mechaniki.

Za podsumowanie osiągnięć w tej dziedzinie, do roku zasadniczego 1970, można uważać monografie [475, 678] oraz artykuły przeglądowe. Agryris sądzi, iż metoda elementów skończonych jest najbardziej efektywną metodą numerycznego rozwiązywania problemów mechaniki ciał odkształcalnych.

Nasza praca obejmuje zasadniczo lata 1970-1972. Ze względu na dużą liczbę przedstawionych prac musimy ograniczyć się do zwięzłych omówień. Sądzimy, iż przegląd jest dość wyczerpujący jeśli chodzi o mechanikę ciał stałych. Nie jest nam wiadomo, czy prace dotyczące mechaniki płynów i hydro-aero-sprężystości przedstawiają aktualny stan osiągnięć w tych dziedzinach. Należy podkreślić, że przegląd prac dotyczących zastosowania metody elementów skończonych w mechanice gruntów i mechanice górotworu został przez nas zaprezentowany w pracy [604].

Ponieważ niektóre prace należałoby omawiać w różnych punktach, więc celem uniknięcia rozwlekłości będziemy daną pracę omawiać tylko raz.

Prace oznaczone w wykazie literatury gwiazdką nie były przez nas przeglądane.

Informacje o nich zaczerpnięto z czasopism przeglądowych.

TOKARZEWSKI Stanisław

Ocena dynamicznych własności lepkosprężystych anizotropowych materiałów złożonych.

(Praca doktorska).

Warszawa 1975 s. 93.

Prace IPPT 56/1975.

Jednym z podstawowych zagadnień mechaniki ośrodków złożonych jest przewidywanie własności mechanicznych kompozytów na podstawie geometrii, udziałów objętościowych oraz własności mechanicznych składników. Najbogatszą literaturę z tego zakresu posiadają kompozyty sprężyste. Stąd często czyni się starania, aby metody używane do wyznaczania własności mechanicznych kompozytów sprężystych zastosować do opisu efektywnego zachowania się innych ośrodków złożonych.

Zadaniem niniejszej pracy jest sformułowanie metody wariacyjnej opisu efektywnych własności mechanicznych anizotropowych kompozytów liniowo lepkosprężystych znajdujących się w stanie ustalonych drgań harmonicznych.

W tym celu dla wykonujących drgania harmoniczne liniowych materiałów lepkosprężystych sformułowano zasady wariacyjne, a następnie wykorzystano je do wyznaczenia granic na efektywne moduły i podatności dynamiczne.

Przeprowadzone rozważania zostały zilustrowane czterema przykładami obliczeń numerycznych granic efektywnych modułów dynamicznych wyznaczonych dla dwuskładnikowych kompozytów liniowo lepkosprężystych składających się z materiałów o własnościach mechanicznych izotropowych, regularnie anizotropowych oraz poprzecznie izotropowych.

PIELICHOWSKI Jan, STARZYK Franciszek, RANACHOWSKI Jerzy, KUNERT Krzysztof A.

Poliwinylokarbazol nowoczesny materiał dla przemysłu elektronicznego.

Warszawa 1975 s. 16.

Prace IPPT 57/1975.

Związki wielkocząsteczkowe /polimery/ wzbudzają ogromne zainteresowanie badawcze jak też przemysłowe dzięki szeregu ich bardzo interesujących własności fizykochemicznych. Duże możliwości zarówno w syntezie jak też modyfikacji polimerów ułatwiają możliwości zastosowań praktycznych. Polimery stosowane są szeroko w wielu dziedzinach techniki i przemysłu. Jedną z dziedzin szeroko stosującym polimery jest elektrotechnika i elektronika. Poszukiwania idą w kierunku uzyskania nowych materiałów dielektrycznych, półprzewodnikowych i fotoczułych, których parametry sprostać muszą wzrastającym wymaganiom takim jak podwyższona wytrzymałość mechaniczna, termiczna, dielektryczna itp. oraz możliwości zastosowania w dynamicznie rozwijającej się technice cienkowarstwowej. Rodzaj polimeru tj. jego budowa chemiczna decyduje o głównych kierunkach zastosowania. Jednym z polimerów o głównym przeznaczeniu elektronicznym jest poliwinylokarbazol i jego pochodne, który należy do najbardziej intensywnie badanych związków wielkocząsteczkowych. Poliwinylkarbazol może być otrzymywany zarówno klasycznymi metodami polimeryzacji, jak też w formie cienkowarstwowej przy zastosowaniu interesującej techniki polimeryzacji z wyładowaniem jarzeniowym.

BYSZEWSKI Wojciech

Uproszczony model wysokociśnieniowego lasera CO₂-N₂ pompowanego wyładowaniem sterowanym wiązką elektronów.

Warszawa 1975 s. 30.

Prace IPPT 58/1975.

Opracowany i sformułowany został uproszczony model teoretyczny wysokociśnieniowego lasera CO₂ pompowanego wyładowaniem jarzeniowym sterowanym wysokoenergetyczną wiązką elektronów.

Przyjęto trójpoziomowy model układu molekuł CO₂-N₂, uwzględniono relaksację energii związaną z obecnością pary wodnej oraz założono, że wzrost ciśnienia mieszaniny aż do 10 atm nie wprowadza nowych procesów w porównaniu z laserami niskociśnieniowymi, a szybkości procesów odniesione do jednej molekuły nie ulegają zmianie.

Numeryczne rozwiązania układu pięciu równań, do których zagadnienie zostało sprowadzone porównano z wynikami eksperymentalnymi. Uzyskano dobrą zgodność jakościową i w odniesieniu do energii wkładanej do wyładowania zgodność ilościową - po zaniedbaniu procesu przylepienia i trzykrotnym zwiększeniu współczynnika rekombinacji. Model wyjaśnia szereg aspektów fizyki lasera i może być z powodzeniem stosowany do optymalizacji warunków pracy w zakresie ciśnień 1-10 atm.

REGIŃSKI Kazimierz

Quasi - zrównoważony ruch sprężystego dielektryka.

Warszawa 1975 s. 18.

Prace IPPT 59/1975.

Przedmiotem pracy jest zastosowanie metody linearyzacji do rozwiązywania dynamicznych zagadnień nieliniowej teorii elektrosprężystości. Punktem wyjścia rozważań jest znana idea ruchu quasi - zrównoważonego, którą wykorzystano w opisie ruchu sprężystego dielektryka poddanego dużym odkształceniom. Założono, że w przypadku małych prędkości i przyspieszeń ruchu ośrodka, rozwiązania równań elektrosprężystości mogą być zapisane w postaci superpozycji rozwiązań odpowiadających ruchowi quasi - zrównoważonemu z polem małych dodatkowych odkształceń i małej dodatkowej polaryzacji zależnej od czasu.

Linearyzując równania elektrosprężystości wokół pól odkształceń i polaryzacji odpowiadających ruchowi quasi - zrównoważonemu sprowadzono zagadnienie wyjściowe do liniowego zagadnienia brzegowego na pole małych dodatkowych przemieszczeń i małej dodatkowej polaryzacji.

Przedstawiona metoda może być zastosowana do rozwiązania problemu ruchu harmonicznego o małej częstości i dużej amplitudzie drgań.

PŁOWIEC Ryszard

Badanie reologicznych właściwości olejów w obszarze relaksacji lepkosprężystej.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 149.

Prace IPPT 60/1975.

W pracy badano próbki syntetycznego oleju fluorosilikonowego o różnej długości łańcucha, poddając je siniusoidalnym naprężeniom ścinającym przy pomocy drgań ultra- i hiperdźwiękowych celem pomiaru ich właściwości reologicznych i wyjaśnienia roli współczynnika K, mającego charakter poprawki w drugim członie równania 6.13, opisującego model cieczy Lamba. Właściwości reologiczne oleju mierzono na drodze akustycznej przez określenie mechanicznej rezystancji ścinania przy częstotliwości 10, 30 i 450 Mhz oraz w zakresie temperatur od -100⁰C do 50⁰C.

Skorzystanie z zasady zamiany zmiennych pozwoliło określić reakcję próbek oleju na odkształcenia ścinające w zakresie częstotliwości od 10⁷ Hz do 10¹² Hz. W ten sposób mimo znacznej różnicy lepkości poszczególnych próbek, zdołano objąć pomiarami cały zakres relaksacji lepkosprężystej wszystkich badanych próbek oleju.

Ponadto stwierdzono, że:

- mieszanie dwu próbek o różnych ciężarach cząsteczkowych daje wyniki pomiarów pośrednie, zawarte między wielkościami zmierzonymi dla próbek B i C,

- zgodność rezultatów doświadczalnych i zależności teoretycznych pozwala przypuszczać, że efekty splątań łańcuchów w badanych olejach nie grały ważnej roli przy określaniu zachowania lepkosprężystego,

- potwierdzona została słuszność przyjętej dla badanych próbek oleju zasada zamiany zmiennych między temperaturą i częstotliwością,

- graniczna podatność na ścinanie J₀₀ próbek oleju zmienia się liniowo w funkcji temperatury w całym zakresie badanym zgodnie z równaniem 6.9,

- graniczna podatność na ścinanie J₀₀ tylko w niewielkim stopniu jest zależna od ciężaru cząsteczkowego badanej próbki oleju,

- wartość modułów granicznej sprężystości na ścinanie G₀₀ badanych próbek oleju nie odbiegają od wartości stwierdzonych dla innych cieczy,

- pomiary akustyczne pozwoliły określić wartości liczbowe zarówno czasów relaksacji jak i czasów retardacji,

- pomiary akustyczne pozwoliły określić liczbowe wartości obu składowych zespolonego modułu ścinania G^x tj. modułu dynamicznego G’ i modułu strat G’’ oraz ich widma relaksacyjne H w zakresie częstotliwości odkształceń od 10⁷ Hz do 10¹² Hz. Na podstawie pomiarów modułu strat można np. stwierdzić, że lepkość dynamiczna w temperaturze 20⁰C próbek A i D przy częstotliwości odkształceń 10¹¹ Hz wynosi odpowiednio 0,5% i 0,0001% ich lepkości statycznej.

Stwierdzona w niniejszej pracy zależność pomiędzy współczynnikiem K a lepkością statyczną jest uzasadniona na podstawie ograniczonej, dostępnej ilości grup cieczy, ale wydaje się, że będzie również słuszna dla innych cieczy polimerowych badanych w przyszłości.

Teorię liniowej lepkosprężystości, z której wynikają mierzone wielkości pomiarowe oraz sposób ich reprezentacji przedstawiono w rozdziale 2. Metody pomiarów ultra- i hiperdźwiękowych opisano w rozdziale 3, a uzyskane rezultaty doświadczalne wszystkich wielkości pomiarowych zestawiono w rozdziale 4.

W rozdziale 5 podano teorie molekularną reologicznego zachowania się cieczy polimerowych, na podstawie której w rozdziale 6 dokonano interpretacji otrzymanych wyników doświadczalnych. W rozdziale 7 podsumowano rezultaty badań i przedstawiono wynikające z nich wnioski.

KOSIŃSKI Witold

Jednowymiarowe fale w ośrodkach niesprężystych.

Warszawa 1975 s. 81.

Prace IPPT 61/1975.

W teorii jednowymiarowej ośrodka materialnego założenie istnienia krzywej w płaszczyźnie zmiennych X i t, na której wielkości kinematyczne lub ich pochodne doznają skokowej nieciągłości, oznacza w języku fizyki zjawisko rozprzestrzeniania się fal. Rząd najniższej pochodnej funkcji ruchu, nieciągłej na takiej krzywej, decyduje o rzędzie i nazwie fali.

I tak, jeśli druga pochodna ruchu g lub przemieszczenia u jest nieciągła, to mówimy, że mamy do czynienia z falą przyspieszenia /falą drugiego rzędu/. Występowanie fali pierwszego rzędu łączy się z nieciągłością pierwszej pochodnej przemieszczenia. Ponieważ w takim przypadku gęstość masy ośrodka, która wyraża się przez pierwsze pochodne ruchu, jest też nieciągła, więc falę pierwszego rzędu nazywa się falą uderzeniową /udarową?.

W pracy zajmiemy się tymi dwoma rodzajami fal w zakresie teorii mechanicznej. W przyszłości rozszerzymy badania na efekty termiczne.

Zastosowana w pracy metoda badawcza opiera się na tzw. koncepcji powierzchni /krzywych/ osobliwych. Dzięki niej było możliwe zbadanie zachowania się fal dla szerokiej klasy materiałów i wykazanie, że istotne i konkretne rezultaty mogą być uzyskane bez uciekania się do jakichkolwiek jawnych reprezentacji związków konstytutywnych. Stąd uzyskane wyniki są wspólne dla wszystkich materiałów opisywanych za pomocą przyjętego modelu ośrodka z parametrami wewnętrznymi.

Słuszność rezultatów otrzymanych w niniejszym opracowaniu nie ograniczają również żadne założenia „małości” odkształceń czy liniowości związków.

W pracy wykazano ponadto, że choć założenia o ośrodku materialnym mają istotny wpływ na zachowanie się rozprzestrzeniającej się w nim fali, to jednak jest możliwe, że fale propagujące się w ciałach z różnych materiałów mogą zachowywać się w ten sam sposób. W szczególności pokazano, że zachowanie się fal przyspieszenia w nieliniowych ciałach sprężystych, lepkosprężystych, starzejących się sprężystych, a nawet sprężysto - lepkoplastycznych może być w pewnych sytuacjach jakościowo takie samo.

Układ niniejszej pracy jest następujący:

po zaznajomieniu czytelnika z podstawowymi oznaczeniami opisano koncepcję krzywych osobliwych, tzn. fal przyspieszenia i fal uderzeniowych. Punkt 3 wprowadza koncepcję parametrów wewnętrznych jako wielkości niezbędnych do opisu zachowania się ośrodków niesprężystych /z dysypacją/. Punkt 4 poświęcony jest analizie fal przyspieszenia, a punkt 5 porusza problem propagacji i zachowania się fal uderzeniowych.

Opracowanie kończą dwa przykłady : fali przyspieszenia w nieliniowym materiale lepkosprężystym i fali uderzeniowej w ośrodku sprężysto-lepkoplastycznm.

MUSZYŃSKA Agnieszka

Wyznaczanie obszarów prędkości krytycznych wirnika o sześciu stopniach swobody.

Program na MM ODRA 1204.

Warszawa 1975 s. 24.

Prace IPPT 62/1975.

DIETRICH Lech, HAWRYSZ Maciej, ŚLIWOWSKI Mare, TRĄMPCZYŃSKI Wiesław

Zastosowania stanów granicznych do wyznaczania obciążeń maszyn do robót ziemnych.

Warszawa 1975 s. 162.

Prace IPPT 63/1975.

Celem niniejszej pracy jest opracowanie programów obliczeń pola naprężeń dla procesu urabiania gruntów łyżką ładowarki.

Wykonano dwa programy, jeden dla ośrodka typu Coulomba-Mohra drugi dla ośrodka typu Treski. Różnice między nimi wynikają z odmiennego podejścia przy zestawianiu podstawowego układu równań różniczkowych rządzących rozwiązaniem postawionego zadania, co z konieczności wymaga zastosowania innych schematów iteracyjnych.

Omówienie przyjętego schematu logicznego obliczeń oraz rezultatów obliczeń wstępnych i sprawdzających zostanie poprzedzone krótkim podaniem wyjściowego układu równań różniczkowych i ich odpowiedników rekurencyjnych.

WOŹNIAK Małgorzata

Równowaga graniczna skarp ziemnych próba rozwiązywania zagadnień przestrzennych.

(Praca doktorska).

Warszawa 1975 s. 67.

Prace IPPT 64/1975.

Celem pracy jest próba ogólniejszego podejścia do teorii stanów granicznych, które umożliwia wykorzystanie metody charakterystyk w szerszej klasie zagadnień niż zagadnienia płaskie i osiowo - symetryczne.

Są to przestrzenne zagadnienia brzegowe zależne od jednej ze współrzędnych materialnych jako parametru, których numeryczne rozwiązanie da się sprowadzić do skończonej liczby rozwiązań zagadnień dwuwymiarowych. Znane w literaturze: teoria płaskiego stanu płynięcia oraz teoria stanów granicznych w warunkach osiowej symetrii, są szczególnymi przypadkami podejścia zaproponowanego w pracy. Przedstawiona metoda rozwiązywania zagadnień przestrzennych została opracowana w zastosowaniu do równowagi granicznej skarp ziemnych, trasowanych wzdłuż dowolnej krzywej płaskiej /w szczególności wzdłuż linii prostej lub okręgu/, niemniej może być również wykorzystana przy badaniu stanów granicznych nasypów, a także w innych zagadnieniach teorii plastycznego płynięcia.

Metoda proponowana w pracy nie jest uniwersalna, lecz dotyczy tylko ośrodków izotropowych sztywno-idealnie plastycznych, w których obowiązuje uogólnione prawo płynięcia Coulomba, stowarzyszone lub nie z warunkiem plastyczności, lub prawo płynięcia Levy-Misesa stowarzyszone z warunkiem plastyczności Hubera-Misesa. Ponadto efektywnie stosować ją można dla pewnych tylko rodzajów obciążeń i nie dla dowolnych konfiguracji ośrodka. Kryteria stosowalności metody podano w pracy.

W pracy można wyróżnić trzy części. Po pierwsze, po wprowadzeniu i omówieniu oznaczeń oraz przytoczeniu niektórych zależności geometrycznych, zestawiono wszystkie te postulaty mechaniki, które stanowią podstawę teoretyczną rozważań /pkt. 1/; część ta zawiera znane w literaturze relacje, z których korzysta się dalej. Zasadnicza część pracy /pkt. 2, 3 i 4/ to podstawowe założenia przyjętego podejścia /zawężają one klasę rozpatrywanych pół naprężeń i prędkości płynięcia/, ich analityczne konsekwencje oraz omówienie kryteriów stosowalności proponowanej metody rozwiązywania zagadnień przestrzennych. Wreszcie w końcowej części pracy /pkt. 5,6 i 7/ podano przypadki szczególne i przykłady zastosowania metody. Przykłady te ograniczają się do zagadnień stosunkowo prostych, mających rozwiązania analityczne i służą przede wszystkim jako ilustracja przedstawionego podejścia. Bardziej złożone zagadnienia przestrzenne można analizować stosując metodę charakterystyk w ujęciu numerycznym.

KURLANDZKA Zofia

Propagacja fal elektromagnetycznych z półnieskończonego cylindra kołowego w półprzestrzeń.

Warszawa 1975 s. 66.

Prace IPPT 65/1975.

Praca poświęcona jest wyznaczeniu pola elektromagnetycznego w obszarze składającym się z półnieskończonego cylindra o przekroju kołowym i półprzestrzeni, przy założeniu, że w cylindrze jest fala elektromagnetyczna. Zakładamy, że brzeg obszaru jest idealnie przewodzący. Rozpatruje się pełny trójwymiarowy problem brzegowy, bez zakładania jakiejkolwiek symetrii. Zakłada się, że wszystkie występujące w zagadnieniu wielkości zależne od czasu są periodyczne. Rozwiązanie tego problemu otrzyma się w efektywnej postaci, która wymaga tylko operacji algebraicznych w przypadku obliczeń numerycznych.

Rozpatrywany obszar stanowi uproszczony model szybu kopalnianego i powierzchni ziemi. Problem ten jest punktem wyjścia do opisu propagacji fal elektromagnetycznych w szybie, gdy uwzględnia się dodatkowe elementy występujące w szybie.

NAŁĘCZ Andrzej

Dyskretny model mechaniczny trójosiowego pojazdu samochodowego.

Warszawa 1975 s. 82.

Prace IPPT 66/1975.

Głównym celem, jaki stawia sobie autor niniejszego opracowania jest budowa modelu mechanicznego pojazdu samochodowego do analizy drgań pod kątem możliwości jej zastosowań.

W rozdziale I pracy podaliśmy, że zbudowany dynamiczny model pojazdu posiada piętnaście stopni swobody. Nie wiedzieliśmy wówczas nic na temat ilości równań więzów nieholonomicznych, którymi został skrępowany nasz model. Otóż zgodnie z przyjętą terminologią w dynamice układów nieholonomicznych, liczbę stopni swobody układu nazywamy różnicę k-b między ilością k niezależnych współrzędnych uogólnionych / czyli parametrów wyznaczających położenie układu/, a ilością b równań więzów nieholonomicznych. Tak więc nasz model mechaniczny pojazdu posiada 15-8 = 7 stopni swobody.

Stojąc również na gruncie dynamiki układów nieholonomicznych, wyprowadzony układ równań /129/ - /143/, opisujący jednoznaczne zachowanie się przyjętego przez nas modelu pojazdu samochodowego - jest układem równań rzędu 22 /rzędem układu równań nazywa się sumą rzędów poszczególnych równań układu/.

Przedstawiony w niniejszej pracy dyskretny model mechaniczny pojazdu samochodowego jest ogólniejszy i bardziej kompleksowy od spotykanych w dostępnych publikacjach. Poza przykładem zastosowań w praktyce teorii równań więzów nieholonomicznych wskazuje on na potrzebę prowadzenia badań eksperymentalnych, zwłaszcza w zakresie obciążeń pojazdów samochodowych. To ostatnio stanowi olbrzymią nadzieję dla badań ruchu pojazdów w oparciu o dyskretne modele mechaniczne. Do dzisiaj bowiem nie wyjaśniona jest całkowicie możliwość zastępowania siłami reakcji - równań więzów nieholonomicznych, gdy znamy ich postać. Składową styczną sił reakcji więzów, która fizycznie związana jest ze zjawiskiem tarcia wyznaczyć możemy jedynie metodami doświadczalnymi.

Model mechaniczny pojazdu, opisany w pracy zbudowano w oparciu o konstrukcję ciężkiego samochodu ciężarowego, używanego w transporcie. Z uwagi na zastosowanie pojazd ten rusza się z małą stosunkowo prędkością, dlatego też w badaniach ruchu aspekt aerodynamiczny, nie odgrywający większej roli, został pominięty. Nie mniej jednak, dokonując niewielkich przeróbek w niniejszej pracy, można również uwzględnić stronę aerodynamiczną stosując metody przedstawione w pracach lit.: 14, 15 i 16.

Z uwagi na złożoność struktury pojazdu samochodowego, należałoby obecnie przeprowadzić badania identyfikacyjne w celu weryfikacji przyjętego modelu. Ale to już powinno być treścią oddzielnego opracowania.

WICHER Jerzy

Problemy identyfikacji systemów technicznych ze szczególnym uwzględnieniem układów mechanicznych.

(Praca habilitacyjna).

Warszawa 1975 s. 197.

Prace IPPT 67/1975.

Praca niniejsza dotyczy zagadnień związanych z realizacją procesu identyfikacji rozumianego, jako budowanie optymalnych, z punktu widzenia przyjętego kryterium, modeli matematycznych systemów technicznych.

Praca składa się z dwóch części. Pierwsza część poświęcona jest nakreśleniu mapy problemów związanych z identyfikacją, przy czym uwzględniono tu specyfikę układów mechanicznych do klasy systemów technicznych. Zamierzeniem autora było usystematyzowanie tych problemów oraz uwypuklenie pewnych istotnych, choć nie zawsze docenianych, zagadnień związanych z procesem identyfikacji jak np. rola badacza, problem eksperymentu, uwzględnienie pewnych cech modeli matematycznych, jak np. możliwość transformacji czasu itp.

Przyjmując tezę, że problem adekwatności modelu i systemu jest zagadnieniem podstawowym, a proces identyfikacji powinien prowadzić do zbudowania modelu optymalnego, przy czym miarą adekwatności jest funkcja jakości - poświęcono trochę miejsca uwagom na temat poszukiwania ekstremum (minimum) funkcji jakości.

Celem rozważań części I pracy było wykazanie złożoności procesu identyfikacji oraz wykazanie, że identyfikacja stanowiąca istotną część modelowania, jest przede wszystkim formą myślenia twórczego, tzn. realizacja procesu identyfikacji powinna być przeprowadzona przy uwzględnieniu całej złożoności cech fizycznych systemów, przy jednoczesnym uwzględnieniu założonego celu badań oraz posiadanych środków i umiejętności.

W zakończeniu części I wskazano na współczesne kierunki rozwoju teorii identyfikacji. Przedstawiono tu m. in. próbę modyfikacji metody linearyzacji statystycznej do identyfikacji nieliniowego układu mechanicznego. Opracowanie tego zagadnienia stanowi oryginalny dorobek autora.

Druga część poświęcona jest zagadnieniom dotyczącym zastosowaniu metody analizy regresyjnej do identyfikacji układów mechanicznych i stanowi uogólnienie oryginalnych prac autora w tym zakresie. Głównym celem było tu wyznaczenie odpowiednich zależności analitycznych i opracowanie metodyki umożliwiającej identyfikację parametrów układów mechanicznych przy zastosowaniu elektronicznej techniki obliczeniowej. Przedstawiono wyniki badań testowych, które potwierdziły poprawność zaproponowanych algorytmów identyfikacji. Podano również szereg uwag dotyczących praktycznej realizacji procesu identyfikacji przy pomocy przedstawionej metodyki. Na zakończenie zamieszczono wyniki prac autora dotyczących identyfikacji modeli matematycznych zespołów obrabiarek; węzła suportowego, węzła obrabiarki - przedmiot - narzędzie i napędu głównego. Otrzymane modele mogą stanowić podstawę do dalszej modernizacji tych zespołów.

KAMIENIOBRODZKA Elżbieta

Drugie zagadnienie brzegowe dla wielofazowej półprzestrzeni sprężystej.

Warszawa 1975 s. 10.

Prace IPPT 68/1975.

W pracy tej rozważany będzie ośrodek wielofazowy, to znaczy ośrodek o stochastycznie niejednorodnej strukturze i budowie ziarnistej. Przez ziarno rozumiemy spójny obszar wypełniony materiałem sprężyście jednorodnym. Zbiór jednakowych ziaren, różniących się co najwyżej orientacją, nazywamy fazą. Zatem tensor sprężystości dla danej fazy jest z dokładnością do pełnej grupy ortogonalnej stały. Zakłada się, że geometria badanego ośrodka ma charakter stochastyczny i jest niezmienniczą w toku rozważanego procesu. Poza tym postuluje się, że otrzymane wzory dla wielkości średnich obowiązują nie tylko dla gładkiego rozkładu niejednorodności, ale również dla przypadku niejednorodności skokowej.

Rozważane zagadnienie będzie badane metodami probabilistycznymi.

BAUER Jacek

Analiza płyt o danej strukturze dyskretnej.

(Praca doktorska).

Warszawa 1975 s. 88.

Prace IPPT 69/1975.

W pracy niniejszej zaproponowano i przedstawiono wykorzystanie opisu dyskretnego do analizy konstrukcji o budowie regularnej. Wprawdzie szczegółowe rozważania ograniczono do statyki cienkich płyt sprężystych osłabionych regularnie rozmieszczonymi otworami, jednak jak wynika z pracy metodę tą można z powodzeniem stosować również do wielospójnych tarcz, powłok czy zaga dnień trójwymiarowych.

OSTROWSKA - MACIEJEWSKA Janina, BAUER Jacek, KOTOWSKI Romuald

Dyskretyzacja tarczy prostokątnej metodą elementów skończonych.

Warszawa 1975 s. 44.

Prace IPPT 70/1975.

W związku z opracowywaniem nowych metod obliczeń statycznych wielokondygnacyjnych budynków wielkopłytowych dla budownictwa mieszkaniowego przeprowadzono analizę podstawowego elementu ściennego jako ustroju tarczowego.

W pracy rozpatrzono tarcze prostokątną o 16 stopniach swobody - po dwa kinematyczne stopnie swobody w 8 węzłach. Jako węzły wybrane zostały wierzchołki i punkty środkowe boków tarczy. Przy założeniu, że funkcja kształtu jest rodziną serenidipowską - kwadratową wyznaczono macierz sztywności dla tarczy. Macierz ta charakteryzuje odkształcalność tarczy i pozwala uzyskać rozwiązania dla przemieszczeń.

Rozpatrzono przypadek szczególny, gdy ilość stopni swobody tarczy zmniejsza się do 12 w wyniku przyjęcia ograniczeń jakie nakłada warunek sztywnych stropów na przemieszczenia tarczy ściennej. Otrzymana macierz sztywności została przetestowana numerycznie dla kilku charakterystycznych stanów przemieszczenia i następnie wykorzystana w analizie statycznej konstrukcji tarczowych.

JASSEM Wiktor, SZYBISTA Danuta

Subiektywne prawdopodobieństwo wyrazów polskich.

Warszawa 1975 s. 158.

Prace IPPT 71/1975.

Doświadczenia percepcyjne w zakresie akustyki psychologicznej, telekomunikacji, psycholingwistyki, audiometrii oraz biocybernetyki (neurolingwistyka) wykorzystujące oddzielne wyrazy jako jednostki doświadczalne winny uwzględniać prawdopodobieństwo subiektywne (psychologiczne), którego jednak na materiale języka polskiego dotychczas nie próbowano ustalić. Niniejsza praca, będąc pierwszą w tym zakresie, ma metodologiczne charakter pilotażowy, spełniając jednak konkretne zadanie wdrożeniowe, którym jest opracowanie materiału do wyrazowych list audiometrycznych. Na podstawie ok. 250 000 ocen uczniów klas licealnych i wyższych klas szkoły podstawowej sporządzono dwa słowniki: frekwencyjny i alfabetyczny, z podaniem rang, średniej wartości oceny, odchylenia standardowego oceny oraz współczynnika skośności rozkładu ocen. Najczęstsze i najrzadsze wyrazy (do których należą m. in. sztuczne twory) rozpatrzono z semantycznego punktu widzenia.

Istotność różnicy rang jest największa w wyrazach o rangach początkowych, nieco mniejsza wśród rang końcowych, a najmniejsza wśród rang odpowiadających średniej wartości oceny.

Rangi oparte na prawdopodobieństwie subiektywnym, w istotnym zakresie jednostek doświadczalnych, są różne od rang opartych na danych frekwencyjnych otrzymanych na podstawie analizy korpusu materiałów drukowanych.

FILIPCZYŃSKI Leszek

Efekt termiczny w tkankach miękkich powstający pod wpływem zogniskowanych pól ultradźwiękowych o krótkich czasach trwania.

Warszawa 1975 s. 19.

Prace IPPT 72/1975.

W ultrasonografii impulsowej stosowanej do wizualizacji wewnętrznych narządów ciała ludzkiego używane są skupione wiązki ultradźwięków, w których ognisku natężenie dochodzi do wartości 20 W/cm² w krótkim czasie trwania impulsu wynoszącym około 1 ms. W badaniach nad oddziaływaniem ultradźwięków na struktury biologiczne wartości te dochodzą nawet do 100 W/cm². Ze względu na impulsowy charakter promieniowanych pól nie obserwuje się wzrostu temperatury w naddźwiękawianych w ten sposób tkankach, gdyż czas przerwy miedzy impulsami wynosi około 1 ms; jest to więc około 100 razy większy niż czas trwania impulsu.

W takiej sytuacji powstaje jednak pytanie, czy w trakcie trwania impulsu nie dochodzi do chwilowego przegrzania obszaru tkanek objetego ogniskiem. Pytanie o tyle istotne, że jak wiadomo, juz w temperaturze 50⁰C następuje trwałe uszkodzenie tkanek. Można sobie wyobrazić np., że w czasie trwania impulsu temperatura tkanki wzrasta o 20⁰C jednakże w długiej przerwie między impulsami temperatura ta spada do temperatury pierwotnej. Termometr o dużej bezwładności czasowej wykaże w tym przypadku jedynie średni przyrost temperatury 1000 razy mniejszy i przegrzanie tkanki może zostać niezauważone.

Dlatego też postawiliśmy sobie zadanie oszacowania wielkości efektu temperaturowego powstającego w tkankach miękkich pod wpływem zogniskowanego pola ultradźwiękowego o krótkim czasie trwania. W celu uproszczenia zagadnienia poczyniliśmy szereg założeń, które omówione zostaną w dalszym ciągu tekstu.

DEKERT Jan

Zmiana morfologii powierzchni w warunkach tarcia tocznego.

Warszawa 1975 s. 12.

Prace IPPT 73/1975.

Obserwując eksploatowane przekładnie zębate można stwierdzić, że w większości przypadków, mamy do czynienia ze zużyciem zmęczeniowym powierzchni bocznych zębów w postaci wykruszeń /pitting/, łuszczenia itp., które pojawia się w pierwszej kolejności na stopie zęba, rzadziej na średnicy tocznej, jeszcze rzadziej na głowie zęba. Można przypuszczać, iż proces zmęczenia warstwy wierzchniej na stopie zęba postępuje znacznie szybciej, na skutek większego wytężenia materiału a to dzięki działającym dodatkowo /oprócz naprężeń kontaktowych/, cyklicznym naprężeniom rozciągającym zewnętrzne włókna stopy zęba. Należy równocześnie zwrócić uwagę na fakt, że geometria współpracujących ze sobą powierzchni bocznych zębów - jej morfologia, ma wpływ na generowane drgania, tak co do częstości jak i amplitudy. Szczególnie jaskrawo widać to wówczas, gdy powierzchnia zaczyna się wykruszać czy łuszczyć.

Następuje lawinowy wzrost obciążeń dynamicznych, generowanych w strefie kontaktu, które przyspieszają proces wykruszania powierzchni, co powoduje z kolei dalszy wzrost obciążeń. To sprzężenie zwrotne zjawisk może doprowadzić nawet do zniszczenia konstrukcji. Znane są przykłady urywania się zawieszenia samochodów, spowodowane nadmiernymi drganiami, których źródłem była spittingowana bieżnia łożysk. Chcąc zbadać zmianę ,morfologii powierzchni w procesie tarcia toczonego oraz wpływ jednoosiowego stanu naprężeń na wytrzymałość kontaktową, przeprowadzono adaptację specjalnego stanowiska tarciowego do badania próbek płaskich w warunkach tarcia toczonego, przy jednoosiowym stanie naprężeń i w obecności środka smarującego.

DEKERT Jan

Stanowisko rolkowe do badania wytrzymałości kontaktowej warstwy wierzchniej.

Warszawa 1975 s. 13-29.

Prace IPPT 73/1975.

Zaprojektowane i wykonane w IPPT PAN stanowisko rolkowe do badania zmęczenia warstwy wierzchniej w warunkach tarcia toczno-ślizgowego składa się z następujących zespołów:

- głowica z badanymi rolkami i przekładnia sprzęgająca

- silnik napędzający 220V/2,2 kW

- układ regulacji wydatku i temperatury oleju

- zębata pompa olejowa

- silnik pompy olejowej

- wskaźnik prędkości obrotowej wraz z miernikiem ilości cykli.

Omówione wyżej stanowisko pomiarowe umożliwia prowadzenie badań nad wpływem obciążeń, prędkości poślizgu, rodzaju obróbki, błędów geometrycznych, struktury materiału itp. na odporność warstwy wierzchniej na pitting. Na stanowisku tym można prowadzić również badania środków smarujących pod kątem poprawy właściwości zwiększających odporność na pitting współpracujących zębów.

RADZISZEWSKI Bogusław, SZADKOWSKI Andrzej

O doborze najlepszej funkcji Lapunowa.

Warszawa 1975 s. 8.

Prace IPPT 74/1975.

W dziedzinie badania stateczności rozwiązań równań różniczkowych zwyczajnych wiele miejsca poświęca się, ze względu na ich wagę w zastosowaniach, liniowym równaniom o zmiennych współczynnikach. W ostatnim czasie ukazało się szereg prac poświęconych tym zagadnieniom, a spośród nich wydaje się szczególnie ważne i efektywne te w których stateczność bada się poprzez drugą metodę Lapunowa.

Jak wiadomo z praktyki posługiwania się drugą metodą Lapunowa, a również z literatury uzyskano dla konkretnego układu równań wyniki mogą być lepsze lub gorsze /jako warunki dostateczne/ w zależności od wyboru konkretnej funkcji Lapunowa. Nawet dla równań różniczkowych liniowych kwestia wyboru takiej czy innej funkcji Lapunowa jest najczęściej kwestią intuicji badającego lub szeregu pracochłonnych prób. W literaturze nie spotyka się niemal zupełnie wskazówek pozwalających na racjonalny wybór funkcji Lapunowa pod kątem ich dobroci jako funkcji implikującej pewne warunki dostateczne.

CYBULSKI Andrzej, WRÓBLEWSKI Dariusz

Zastosowanie interferometrii holograficznej do badania wysokociśnieniowego wyładowania łukowego.

Warszawa 1975 s. 15.

Prace IPPT 75/1975.

Zbadano możliwość zastosowania interferometrii holograficznej do pomiaru rozkładu współczynnika załamania, a stąd koncentracji par rtęci, w wyładowaniu łukowym w wysokoprężnej lampie rtęciowej.

Zastosowano metodę dwóch ekspozycji /1-sza w stanie ustalonym wyładowania, 2-ga w ~ 0,5 sek. po wyłączeniu lampy/ co pozwoliło na wyeliminowanie wpływu niejednorodności optycznych i zmian temperatury ścianek komory wyładowawczej. Podany został związek między współczynnikiem załamania plazmy a koncentracją atomów niewzbudzonych.

Do obliczania rozkładu współczynnika załamania gazu zastosowano transformację Abela.

Pokazano otrzymane interferogramy oraz rozkłady koncentracji i temperatury par rtęci.

KUROWSKI Waldemar

Teoriopoznawcze podstawy diagnostyki technicznej..

Warszawa 1975 s. 31.

Prace IPPT 76/1975.

W pracy zostana omówione niektóre zagadnienia podstawowe, które zdaniem autora mają istotne znaczenie dla rozwoju nowoczesnych metod obserwowania i oceny współczesnych urządzeń mechanicznych. Potrzeba doskonalenia tych metod wynika zarówno z rozwoju badań podstawowych /szczególnie w dziedzinie naukoznawstwa/ a także z wymagań praktyki produkcyjnej i eksploatacyjnej dotyczącej urządzeń mechanicznych. Te przesłanki skłoniły autora do podjęcia badań w tej dziedzinie, zwłaszcza w zakresie szeroko rozumianych sposobów podejścia, metod postępowania, języka itp. przydatnych w diagnostyce technicznej.

PAPROCKA - GARLICKA Wanda

Z zagadnień nośności stalowych belek podsuwnicowych.

Warszawa 1975 s. 27.

Prace IPPT 77/1975.

Belki podsuwnicowe wykonane ze stali, a zatem z materiału o własnościach sprężysto-plastycznych, poddane obciążeniom zmiennym w czasie, mogą ulec zniszczeniu przed osiągnięcia obciążenia granicznego wyznaczonego metodami nośności granicznej. Jeśli bowiem w konstrukcji poddanej obciążeniu wielokrotnemu występują w każdym cyklu obciążeń nowe odkształcenia plastyczne, to po dostatecznie wielu cyklach albo odkształcenia te narastają i nadmierne ugięcia czynią konstrukcję bezużyteczną, albo też przy występowaniu przyrostów odkształceń plastycznych przeciwnych znaków może nastąpić zniszczenie kruche wskutek zmęczenia materiału.

Pierwszy rodzaj zniszczenia nazywamy zniszczeniem przyrostowym, drugi zniszczeniem wskutek zmęczenia niskocyklowego. Okazuje się, że konstrukcja może reagować czysto sprężyście, czyli przystosować się do obciążenia mniejszego od obciążeń wywołujących wyżej wymienione stany zniszczenia, ściślej do obciążenia mniejszego z dwu odpowiadających tym stanom zniszczenia wartości. Wyznaczaniem tych granicznych wartości obciążenia zajmuje się teoria przystosowania.

W celu stwierdzenia czy dla rozpatrywanych w niniejszej pracy stalowych belek podsuwnicowych wystarczy obliczać obciążenie graniczne w oparciu o teorię nośności granicznej, czy też należy je obliczać w oparciu o teorię przystosowania, wyznaczono to obciążenie w oparciu o obie teorie i przeprowadzono porównanie otrzymanych wyników. Również dla porównania wyznaczono wartość tego obciążenia w założeniu sprężystej pracy belki, tj. wg. klasycznej wytrzymałości materiałów stosując kryterium nieprzekroczenia odkształceń sprężystych.

Rozpatrzono belki o dwu, trzech i czterech przęsłach równej rozpiętości, obciążone dwiema siłami ruchomymi.

Przekroje belek przyjęto stałe na całej ich długości, w związku z czym o wartościach obciążeń granicznych zdecydowało zniszczenie przęseł skrajnych.

KUNERT Krzysztof A., RANACHOWSKI Jerzy

Kompozyty polimerowe.

Warszawa 1975 s. 14.

Prace IPPT 78/1975.

Poniższy artykuł dotyczyć będzie nowoczesnych materiałów stosowanych to jest produktów opartych na nośnikach włóknistych i lepiszczach z żywic syntetycznych.

Omówiony zostanie cel wytwarzania materiałów złożonych tzw. kompozytów. Specjalna uwaga zostanie poświęcona włóknom o specjalnych własnościach wynikających z ich budowy strukturalnej. Omówione zostaną również perspektywy zastosowania polimerów o specjalnej budowie, która umożliwia powstanie ośrodka wysoko wytrzymałego. Podano również przegląd teorii dotyczących polimerowych materiałów złożonych.

DUNIEC Jacek

O zagadnieniu początkowym dla równań liniowej elektrodynamiki ośrodków dyspersyjnych.

Warszawa 1975 s. 12.

Prace IPPT 79/1975.

Celem niniejszej pracy jest ukazanie równań liniowej elektrodynamiki ośrodków ciągłych z dyspersją czasową, jako równań opisujących układ dynamiczny w odpowiedniej przestrzeni Banacha. Zostanie udowodnione twierdzenie o istnieniu i jednoznaczności rozwiązania tych równań przy zadanej historii pola elektromagnetycznego w ośrodku. Wykaże się też ciągłą zależność rozwiązania os historii.

Potraktowanie równań elektrodynamiki, jako układu dynamiczny ma szereg zalet. Jedną z nich jest możliwość zastosowania ogólnych twierdzeń o stabilności, celem znalezienia kryteriów, jakim musi odpowiadać równanie materiałowe, aby pole elektromagnetyczne było stabilne. Problem ten pojawia się w szczególności w elektrodynamice plazmy i interesujące byłoby stwierdzenie, czy tą drogą otrzyma się znane kryteria stabilności plazmy.

LAPRUS Włodzimierz

Analiza słabych nieciągłości w rozwiązaniach układów hiperbolicznych quasi-liniowych w zastosowaniu do równań magnetogazodynamiki.

Warszawa 1975 s. 78.

Prace IPPT 80/1975.

Rozpatrywane są układy równań cząstkowych pierwszego rzędu, quasiliniowe, hiperboliczne, z dwiema zmiennymi niezależnymi.

Zakłada się istnienie rozwiązania, które jest ciągłe w pewnym obszarze D płaszczyzny x, t i różniczkowalne w podobszarach D₁ i D₂ powstałych przez podział obszaru D krzywą C. Na krzywej C pochodne (normalne) rozwiązania mogą doznawać nieciągłości skokowych.

Do rozwiązania w otoczeniu C zastosowano rozwinięcie typu fali biegnącej, o skończonej liczbie wyrazów, uzupełnione resztą. Została zaproponowana procedura, która - za pośrednictwem równań zwyczajnych, tzn. równań transportu - wyznacza funkcje niewiadome występujące w kolejnych wyrazach rozwinięcia. Pokazano, ż reszta rozwinięcia jest odpowiednio regularna, jeśli tylko współczynniki wyjściowego układu równań i dane początkowe są odpowiednio regularne. Wynika stąd, że kolejne wyrazy rozwinięcia związane są bezpośrednio z nieciągłościami pochodnych i że te nieciągłości propagują się po krzywej C zgodnie z równaniami transportu; przy tym C jest charakterystyką wyjściowego układu. Okazuje się ponadto, iż rozwiązanie ma charakter asymptotyczny w otoczeniu krzywej C.

Dla przypadku, kiedy rozwiązanie w podobszarze D₁ (lub D₂) jest stałe, przeanalizowano szczegółowo równania transportu dla nieciągłości pierwszych i drugich pochodnych, jak również podano przykłady (fala prosta dla ogólnego układu równań quasiliniowych, rozwiązanie równań linii transmisyjnej, przepływ stacjonarny dwuwymiarowy).

Wykorzystując otrzymane wyniki zbadano słabe nieciągłości w rozwiązaniach równań magnetogazodynamiki ze skończoną i z nieskończoną przewodnością. Podano ogólną postać rozwinięcia asymptotycznego w otoczeniu poszczególnych charakterystyk z dokładnością do wyrazów drugiego rzędu względem parametru określającego odległość od charakterystyki.

KOSOWSKI Stanisław

Moment siły działający na ciało poruszające się w strumieniu punktowego źródła korpuskularnego.

Warszawa 1975 s. 28.

Prace IPPT 81/1975.

Zagadnienie rozważane w tytule wywodzi się w znacznie bardziej ogólnego problemu oddziaływania dwu poruszających się ciał w ośrodku swobodno-molekularnym w przypadku, gdy te znajdują się w ruchu płaskim po torach kołowych lub eliptycznych. Jedno z ciał zostało zastąpione punktem, obecność zaś ośrodka zamodelowano w ten sposób, że punkt reprezentujący ciało jest źródłem emitującym cząstki. W ten sposób uniknięto zasadniczej trudności, jaką stanowi efekt interakcji wywołany zderzeniami wielokrotnymi cząstek pomiędzy ciałami; oddziaływanie stało się jednokierunkowe – źródło bowiem oddziaływuje na ciało, natomiast ciało nie oddziaływuje na źródło. Dalsze ułatwienie wynikające z takiej symplifikacji są następujące:

1/ możemy zaniedbać efekty wynikające z ruchu obrotowego źródła,

2/ pozbywamy się całkowania po powierzchni źródła.

Na ciało poruszające się w strumieniu punktowego źródła korpuskularnego działać będzie siła i moment siły. Zagadnienie siły było już częściowo rozważone w pracy [4].

W tej pracy zajmiemy się jedynie zagadnieniem momentu siły.

Celem pracy jest wyeksponowanie nowych treści fizycznych, wynikających z nawet dalece posuniętej symplifikacji problemu ogólnego.

SZAŁEK Marek

Metoda oceny błędu dla pewnych zagadnień falowodowych.

Warszawa 1975 s. 30.

Prace IPPT 82/1975.

Rozpatruje się osobliwe równanie całkowe pierwszego rodzaju, jakie można otrzymać dla pewnej klasy złącza z cienkimi przesłonami pokazano sposób konstrukcji operatora odwrotnego. Wykazano, że dowód istnienia rozwiązania równania podstawowego można sprowadzić do dowodu istnienia rozwiązania niewielkiego układu niejednorodnych liniowych równań algebraicznych. Podano metodę oceny błędu przybliżonego rozwiązania i oceny błędu funkcjonałów liniowych od tego rozwiązania, określających współczynniki odbicia. Przy spełnieniu pewnych założeń metoda pozwala na uzyskanie dowolnego dobrego oszacowania błędu wartości funkcjonału.

BRAHMER – KACPRZYŃSKA Anna, ZIELKE Walter

Elektromagnetyczny problem odwrotny diagnostyki niejednorodnej anizotropowej plazmy.

Warszawa 1975 s. 21.

Prace IPPT 83/1975.

W pracy rozwiązuje się problem odwrotny dla układu czasowoprzestrzennych równań hiperbolicznych rzędu pierwszego, opisującego propagację fal elektromagnetycznych w niejednorodnej, anizotropowej plazmie. Zmierza się do wyznaczenia parametrów charakteryzujących plazmę na podstawie pomiarów pola elektromagnetycznego uwarunkowanego obecnością plazmy, lecz pomiarów wykonanych poza badanym ośrodkiem.

Poszukuje się, związanych bezpośrednio z parametrami ośrodka, współczynników układu równań hiperbolicznych rzędu pierwszego przy założeniu, że współczynniki te zależą jedynie od zmiennej przestrzennej. Rozpatrywany układ równań ma te własność, iż poza plazmą sprowadza się do równania falowego, którego rozwiązania mają znane szczególne własności. Charakterystyki układu badanego są liniami prostymi, pokrywającymi się z charakterystykami równania falowego.

W pracy zostaną wykorzystane otrzymane w opracowaniu [3] wyniki dotyczące przedstawienia Riemanna dla badanego układu równań.

Podstawową ideą zastosowanej metody jest wykorzystanie przedstawienia Riemanna rozwiązania układu równań różniczkowych hiperbolicznych do otrzymania układu równań całkowych dla pewnych funkcji, zwanych dalej funkcjami K, których znajomość pozwala na znalezienie szukanych współczynników układu wyjściowego. W układzie równań całkowych, do rozwiązania którego sprowadza się postawione na początku zadanie, współczynnikami są wielkości wyznaczone dzięki pomiarom. Istotne więc dla rozwiązania problemu odwrotnego jest określenie wielkości mierzalnych i związków między nimi.

Podsumowując wstępne rozważania można sformułować schemat postępowania prowadzący do określenia parametrów ośrodka:

1/ znalezienie przedstawienia Riemanna rozwiązania układu równań różniczkowych hiperbolicznych

2/ wyprowadzenie równań całkowych

3/ określenie wielkości mierzalnych w rozpatrywanym zagadnieniu fizycznym

4/ określenie współczynników wyjściowego układu równań.

FRĄCKOWIAK Jan K.

Pobudzanie fal powierzchniowych w ośrodku jednoosiowo anizotropowym nad płaszczyzną impedancyjną.

Warszawa 1975 s. 34.

Prace IPPT 84/1975.

W pracy rozpatrzono istotnie wektorowy problem pobudzania elektromagnetycznych fal powierzchniowych w ośrodku jednoosiowo anizotropowym przez sfazowane źródło liniowe, umieszczone nad płaszczyzną impedancyjną. Zagadnienie promieniowania tego źródła rozwiązano w wolnej przestrzeni metodą rozkładu całkowitego pola na typy TE i TM, po czym uzyskano asymptotyczne wyrażenia na pole dalekie. Wykorzystano tzw. superpotencjały skalarne pola elektromagnetycznego.

Następnie skonstruowano całkowe wyrażenia na super potencjały pola odbitego i obliczono współczynniki odbicia os płaszczyzny impedancyjnej.

Wyznaczono superpotencjały skalarne fal powierzchniowych, jako przyczynki do całek, pochodzące od biegunów współczynników odbicia. Przedyskutowano szczególne przypadki, gdy oś anizotropii jest prostopadła i równoległa do płaszczyzny impedancyjnej, na której spełnione są mieszane warunki brzegowe typu Leontowicza. Znajomość superpotencjałów skalarnych fal powierzchniowych pozwala na łatwe obliczanie ich amplitud, strumieni energii, efektywności pobudzania itp.

ŻUCHOWSKI Krzysztof

Uogólnione równanie Langevina autokorelacje i rezystywność plazmy.

Warszawa 1975 s. 14.

Prace IPPT 85/1975.

Uogólnione równanie Langevina opisuje proces stochastyczny będący procesem Markowa. W zasadzie równania „uogólnionej hydrodynamiki” też powinny być tego typu, jednak zazwyczaj poszukuje się ich „granicy markowskiej” [3], w celu ułatwienia dalszej analizy zagadnienia i uzyskania możliwości porównania tych równań ze zwykłą hydrodynamiką.

My jednak nie będziemy tak posytępować, gdyż nie jest naszym celem skomplikowane zadanie budowania równań „uogólnionej magnetohydrodynamiki” opisujących szeroki zakres zagadnień, lecz badanie poprawności uzyskanych twierdzeń fluktuacyjno-dyssypacyjnych dla plazmy przyjmując znane wartości autokorelacji pola elektrycznego i wyznaczając stąd rezystywność plazmy. Badanie takich zależności wydaje się o tyle usprawiedliwione, że jeszcze nie istnieje, o ile autorowi wiadomo, syntetyczna „uogólniona magnetohydrodynamika” obejmująca szeroki zakres zjawisk i określająca w zadawalający sposób współczynniki transportu. Poza tym uogólnieniem równanie Langevina w postaci /1/ lub przy pewnej modyfikacji [4], [5], [6] daje możliwość rozważania różnych ośrodków plazmowych na skutek dość ogólnych założeń precyzujących, które określają jakie warunki powinny spełniać autokorelacje pola elektromagnetycznego. Znajomość ogólnych warunków spełnionych przez autokorelacje pola elektrycznego jest ważna, gdy są one uzyskiwane na podstawie danych eksperymentalnych dotyczących rozpraszania fal elektromagnetycznych na plazmie [7], [8]. Jednak sama metoda rozwiązania naszego zagadnienia narzuca dość istotne ograniczenia na zakres parametrów od których zależy rezystywność plazmy w stałym polu magnetycznym. Dotyczy to na przykład wartości natężenia stałego pola magnetycznego.

W naszej pracy ograniczymy się jedynie do wyznaczenia składowej podłużnej transformaty części symetrycznej „tensora rezystywności” dla plazmy w stałym polu magnetycznym. Najpierw rozpatrzymy przypadek, gdy ośrodek plazmowy jest opisany uogólnionym równaniem Langevina w którym dyspersja przestrzenna jest uwzględniona pośrednio. Związek pomiędzy składowymi transformaty „tensora rezystywności” a odpowiednimi transformatami autokorelacji pola elektrycznego /traktowanego jako stochastyczne/ został dla tego przypadku wyprowadzony przez autora w [5].

CIARKOWSKI Adam

Otwarty falowód pobudzany prądem elektrycznym.

Warszawa 1975 s. 27.

Prace IPPT 86/1975.

W pracy konstruuje się wyrażenie dla pola elektromagnetycznego w otwartym falowodzie, wzbudzonego prądem elektrycznym. Poza wymaganiem o niezależności tego prądu od kierunku wyznaczonego przez krawędzie ścianek, jego rozkład wewnątrz falowodu może być dowolny. Pole elektromagnetyczne wewnątrz rozważanego falowodu daje się opisać przy pomocy jednej składowej pola elektrycznego, co pozwala na sprowadzenie wyjściowego zagadnienia elektromagnetycznego na grunt rozważań skalarnych. Konstrukcja pola w falowodzie odbywa się w dwóch etapach: najpierw w oparciu o zasadę wzajemności Lorenza wyznacza się pole w falowodzie bez uwzględniania oddziaływania tego pola z końcem falowodu, a następnie uzupełnia się je polem odbitym, wyznaczonym na gruncie jednolitej asymptotycznej teorii dyfrakcji. W drugim etapie, przy rozpatrywaniu dyfrakcji wielokrotnych na krawędziach ścianek, oparto się na modelu Boeramy [1, 2] oddziaływań międzykrawędziowych, który w odróżnieniu od poprzednio stosowanych modeli [3, 4] daje dokładną asymptotykę pola odbitego.

Niniejsza praca może mieć również znaczenie praktyczne – otrzymane wyniki można wykorzystać do praktycznej realizacji pobudzenia otwartego falowodu. Stosowane w tej pracy metody analityczne mogą być również wykorzystane do analizy innych praktycznie ważnych nieciągłości falowodowych, np. do rozwidlenia falowodów.

KUDREWICZ Halina

Pobudzanie fal elektromagnetycznych w strukturze cylindrycznej z dwoma przewodami.

Warszawa 1975 s. 21.

Prace IPPT 87/1975.

Szyb kopalniany odróżnia się od chodników między innymi większą regularnością otworu i większą przewodnością ścian w związku z czym tłumienie jest mniejsze i istnieje szansa zrealizowania łączności na falach krótkich lub ultrakrótkich. Jest to korzystne ze względu na możliwość wykorzystania typowej aparatury produkowanej dla tego zakresu fal jak również na mniejsze zakłócenia. W tym zakresie fal do nadawania i odbioru stosuje się anteny dipolowe. Dla obliczenia sprzężenia linii z anteną nie można wykorzystać metody zastosowanej do obliczeń w zakresie fal długich, ponieważ długość fali jest tu porównywalna z różnymi wymiarami geometrycznymi i nie można stosować przybliżeń teorii obwodowej.

W ten sposób w trakcie opracowywania systemu łączności w szybie kopalnianym wyłonił się problem pobudzania przez antenę dipolową struktury walcowej o niedoskonale przewodzących ściankach z umieszczonymi wewnątrz rurami metalowymi, linami nośnymi wind i przewodami. Za modelowy dla tego zagadnienia problem można uznać pobudzenie przez dipol elektryczny struktury walcowej z umieszczonymi wewnątrz dwoma przewodami. Na podstawie prac [1], [2] opracowano niniejszy artykuł. Częściowe wyniki zamieszczone tutaj zostały wykorzystane przy opracowaniu systemu łączności w szybach kopalnianych.

BOBROWA Nadieżda

Zastosowanie optyki geometrycznej w pewnych ośrodkach dyspersyjnych.

Warszawa 1975 s. 19.

Prace IPPT 88/1975.

DOROSZKIEWICZ Roman S., ŁOZIŃSKI Wojciech

Wstępna ocena możliwości zastąpienia ciężaru własnego belki obciążeniem równomiernym na górnym brzegu.

Warszawa 1975 s. 22.

Prace IPPT 89/1975.

Praca zawiera wyniki analizy naprężeń w belkach-ścianach, w którym ciężar własny jest podstawowym schematem obciążenia.

Celem opracowania jest wstępne zbadanie możliwości przyjęcia obciążenia zastępczego zamiast modelowania sił masowych przy pomocy wirowania. Metoda badania opiera się: z jednej strony na zastosowaniu specjalnego urządzenia – wirówki elastooptycznej, służącej do zwielokrotnienia wpływu ciężaru własnego i wykonania modeli ze specjalnych wysokoczułych materiałów elastooptycznych, a z drugiej strony na zastosowaniu hydraulicznego urządzenia obciążającego modelującego obciążenie równomierne wzdłuż górnego brzegu modelu belki-ściany.

W pracy podano opis materiałów modelowych, techniki badań, podstawowej aparatury elastooptycznej oraz przedstawiono wyniki badań i ich analizę.

KUBZDELA Henryk

Techniczna realizacja formantowej metody rozpoznawania samogłosek polskich.

Warszawa 1975 s. 26.

Prace IPPT 90/1975.

W procedurze rozpoznawania mowy etapem najniższym jest segmentacja ciągłego sygnału mowy na elementy o rozciągłości fonemów oraz identyfikacja tych elementów. Z obu tymi działaniami wiąże się szereg problemów odmiennych dla poszczególnych języków. W odniesieniu do mowy polskiej problemy te z dwóch przynajmniej względów wydają się być mniej złożone niż dla wielu innych języków. Język polski zawiera zaledwie 6 rodzajów samogłosek, w dodatku brzmieniowo odległych oraz stosunkowo wiele typów spólgłosek trących.

Program prac nad automatycznym rozpoznawaniem mowy polskiej uwzględnia te okoliczności nadając priorytet formantowej metodzie identyfikacji samogłosek oraz rozpoznawaniu ciągów fonemowych złożonych z samogłosek, spólgłosek trących i ewentualnie zwartych.

W pracach /1/ i /2/ przedstawiono wyniki rozpoznawania samogłosek polskich, izolowanych i w kontekście, na podstawie częstotliwości formantów odczytanych ze spektrogramów. Wyniki te skłaniają do wykorzystania formantowej metody rozpoznawania samogłosek jako ważnego elementu w pełnym systemie rozpoznawania mowy.

Praca niniejsza prezentuje techniczne układy oraz algorytmy realizujące rozpoznawanie samogłosek polskich w sposób automatyczny. W części dotyczącej segmentacji sygnału mowy wykorzystano wyniki pracy magisterskiej /3/ wykonanej pod kierunkiem autora.

SZADKOWSKI Jerzy

Synteza nieliniowego układu mechanicznego z warunkiem czasooptymalnym.

Warszawa 1975 s. 16.

Prace IPPT 91/1975.

KOTOWSKI Stefan

Badanie jakościowe równania różniczkowego z nieciągłą funkcją.

Warszawa 1975 s. 11.

Prace IPPT 92/1975.

Przedmiotem pracy będzie układ równań różniczkowych zwyczajnych zapisanych w postaci macierzowej, w którym wprowadzono nieciągłą funkcję wektorową w sposób liniowy. O funkcji tej zakładamy, że jest ona obszarami ciągła, a nieciągłości występują tylko na pewnych powierzchniach S.

Zakładamy, że nieciągłości występujące na powierzchniach S są nieciągłościami pierwszego rodzaju, natomiast powierzchnie S są gładkie.

Przy badaniu własności rozwiązań równań z nieciągłymi funkcjami nie możemy bezpośrednio korzystać z metod stosowanych do równań w których funkcje są ciągłe. Jest to spowodowane tym, że w otoczeniu powierzchni nieciągłości, rozwiązanie może mieć charakter osobliwy. Jeśli, w otoczeniu powierzchni nieciągłości pola kierunków skierowane są naprzeciw siebie, to wówczas rozwiązanie dochodzące do powierzchni nieciągłości może już na niej pozostać. Takie rozwiązanie jest nazywane rozwiązaniem poślizgowym. Możliwość powstania rozwiązań poślizgowych musi uwzględniać definicja rozwiązania równania z nieciągłą funkcją. Szereg autorów podało różne definicje rozwiązań równań z nieciągłymi funkcjami.

Mimo, że definicje te różnią się sformułowaniami to jednak w pewnym zakresie są one sobie równoważne. Obecnie najczęściej korzysta się z definicji podanych przez Filipowa. Definicje te uogólniają klasyczne pojęcie rozwiązania równań różniczkowych zwyczajnych.

Wyprowadzenie równań ruchu w poślizgu, jak też badanie ich własności oparte będzie o wyniki i idee zawarte w pracy Filipowa.